Een dame in strak zilverkleurig latex zit op een schommel, hoog boven de bezoekers die de Amsterdamse Gashouder binnenkomen. Dat zij onderdeel is van het decor geeft wel aan dat de Nederlandse Orde van Advocaten flink uitpakt om van haar jubileumcongres – 60 jaar – een belevenis te maken. Met een Grappende dagvoorzitter, topsprekers en -gasten, cabaret en afsluiter Ali B is men het er na afloop over eens dat de Orde daarin is geslaagd.
Door Sanne van Brunschot en Lucien Wopereis
“De cursus Creatief boekhouden, met als moderator Gerd Leers, is geschrapt, net als zijn ministerspost. Maar om er toch een mooie dag van te maken heb ik op Facebook aangevinkt dat hier om 11:00 uur een knalfeest begint.” Ferdinand Grapperhaus heeft duidelijk zijn lolbroek aan in zijn rol als dagvoorzitter van het congres met als thema De Verlichting. En met succes, want de humor van de Allen & Overy-advocaat wordt zeer gewaardeerd. Hij draagt een gedicht voor dat eindigt met de woorden ‘De dood is een inbrekersrisico’, en hij nodigt de bezoekers uit om straks na het diner naar de musical Karakter te gaan. “Met in de hoofdrollen Fred Teeven als Katadreuffe en Ivo Opstelten als Dreverhaven.”
Hij waarschuwt dat het misschien niet de beste musical is. “Ik vroeg aan Germ Kemper hoe de voorstelling was en die zei: intrinsiek slecht.”
Vlak daarvoor heeft staatssecretaris Fred Teeven zelf nog de zaal toegesproken, over transparantie en de maatschappelijke beeldvorming over advocaten. De advocaten horen niet meer bij de notabelen, waarbij Teeven de nadruk legt op de een na laatste ‘e’. In de zaal kijkt men elkaar daardoor met een grijns aan. En het gaat natuurlijk over het toezicht. Teeven slaat diverse keren een verzoenende toon aan: we komen er uiteindelijk wel uit met u en de Orde, zo is de boodschap.
Algemeen deken Jan Loorbach lijkt daar veel minder vertrouwen in te hebben. Hij benadrukt in zijn dekenrede nogmaals dat de drie managers die in de plannen van Teeven de lokale dekens moeten gaan aansturen, het toezicht niet zullen verbeteren. Hij blijft er stellig bij: de toezichtplannen van Teeven kunnen blijvend rekenen op een hartgrondig ‘Neen’.
Een van de oude rotten in videobeelden die daarna volgen, voormalig algemeen deken Roelvink, is het helemaal met Loorbach eens. De twee andere voormalige Orde-bestuurders, Slagter en Santen, hebben mooie anekdotes over de grote kantoren van vroeger: die hadden maar liefst drie advocaten.
Toekomst
Het gat dat door de afwezigheid van Marie-Christine Lombard in het programma valt wegens haar vertrek bij TNT, wordt opgevuld door marketingman Dennis Karpes, die in plaats van alleen later op de dag als spreker nu als keynote speaker voor alle aanwezigen zijn inspirerende verhaal mag houden. Hij vertelt vol passie over hoe Dance4Life zo bekend kon worden en over hoe hij met zijn Naga Foundation dat succes wil evenaren. Met het project Just Digg it wil Karpes in de nabije toekomst met grote partijen als Google, Caterpillar (graafmachines) en Facebook de droge gebieden op aarde weer groen maken. Denk vooral groot, is zijn impliciete boodschap.
Wie ook over de toekomst heeft nagedacht – maar dan die van de advocatuur – is advocaat-stagiair Stephan Sluiter van Loyens & Loeff. Hij is de winnaar van de essaywedstrijd van de Orde. In zijn beeldende stuk schetst Sluiter aan de hand van drie geesten die hem tijdens een mystieke ervaring bezochten, hoe de advocatuur van de toekomst eruit zou moeten zien. Hij concludeert dat de advocatuur, om zijn voorrechten en bestaansrecht te behouden, op zijn minst de beste eigenschappen van zijn grootste concurrenten eigen zal moeten maken. Zijn sprekende schrijfstijl en de inhoud hebben de jury unaniem overtuigd.
Balierechten
Terwijl het podium wordt omgebouwd om plaats te maken voor het cabaret, bedenkt Loorbach dat hij zijn tas op het podium heeft laten staan. Hij maakt van de gelegenheid gebruik om daaruit de nieuwe stropdas van Advocaten voor Advocaten te toveren. Met de stropdas wil hij de organisatie onder de aandacht brengen. Terwijl hij praat, wisselt hij de das ter plekke om en knoopt daarbij nonchalant een driedubbele Windsor. Een geestig gezicht, dat bovendien respect afdwingt, ook bij dagvoorzitter Grapperhaus.
Het cabaret leert de toeschouwer vervolgens wat de ‘balierechten’ zijn. Stap voor stap komen ze aan bod, met een keurige slideshow in circusstijl en met liedjes die er ter illustratie bij gezongen worden. De les in advocatenrechten is natuurlijk niet standaard. Bij het recht op acquisitie bijvoorbeeld hoort volgens de sheet het rollenspel ‘Ronselen in de bajes’. En bij het recht op winst de tips & tricks onder de noemer ‘Haal meer uit je derdenrekening.’ Het recht op een lease-bak wordt helaas afgeschaft – maar gelukkig is er nog de magneetmobiel; een grote magneet op wielen, waarmee de advocaat bij andere auto’s kan aanhaken.
Bij het recht op verlichting, het congresthema, doet iedereen wonderbaarlijk enthousiast mee met de yogasessie die volgt. Met op de achtergrond zweverige muziek, fluistert de yogamaster haast hypnotiserend: “Vergeet je mobiele telefoon. Vergeet die conclusie, vergeet die termijn… Vergeet de Orde, vergeet de ordebijdrage… Vergeet het kantoorhandboek, laat het los. Geef het mee aan de wind.” De advocaten in de zaal draaien het hoofd, de schouders en zijn daarna lekker los.
Uitdagingen
Bij de middagsessies met onder meer Dieuwke Wynia, hoofdredacteur van De Wereld Draait Door, en Danny Mekic, jurist en internetexpert van 25 lentes jong, zit men in de officiële studio’s van DWDD en Pauw & Witteman. Volgens Grapperhaus bezorgen de sprekers de advocaten een blik op de maatschappij en komt men even los van de juridische cocon waar zij in zitten. Op Mekic na is inderdaad geen enkele spreker jurist of advocaat, maar juist marketeer of directeur bij een groot bedrijf of museum.
De echte advocaten komen weer op het podium als Twan Huys in gesprek gaat met Mark Stephens, de ex-advocaat van Julian Assange, advocate Valentyna Telychenko van de Oekraïense ex-premier Joelia Timosjenko en advocaat Ronny Boudewyn van Marc Dutroux. Niet de minsten dus. Ze praten over de uitdagingen die hun beroemde cliënten met zich meebrengen en wat de media allemaal kan uitspoken met een zaak. Ook de macht van de overheid, of juist van het volk, speelt mee als je een beroemdheid verdedigt.
Vooral Boudewyn maakt inzichtelijk onder welke immense druk je als advocaat komt te staan als je cliënt door de hele natie, de media incluis, al veroordeeld is. Hij zegt nu zelfs de namen van nieuwe cliënten geheim te houden, omdat die anders direct als schuldig te boek komen te staan. “Ik heb Dutroux verdedigd, en die was schuldig. Dan zal de nieuwe cliënt van mij ook schuldig zijn. Zo ver gaat het.”
Hun status als ‘de advocaat van’ kan wel eens de reden zijn dat de lunch zo chaotisch verloopt en in het veel kleine Transformatorhuis wordt aangeboden. Er zoemen geruchten rond van een beveiligingsissue; een bommelding, waardoor de gasten de Gashouder even moeten verlaten. De organisatie houdt zich muisstil, en velen zullen er nauwelijks iets van gemerkt hebben. En degenen die het wel meekrijgen, zijn het binnen de kortste keren vergeten als Ali B het programma komt afsluiten.
Veel aanwezigen zullen toegeven dat ze dat aanvankelijk een vreemde keuze vonden van de Orde. Waarom een rappende Ali B op het jaarcongres? Maar het pakt spetterend uit. De Marokkaan houdt zich absoluut niet in, en vindt de bijeenkomst ‘vette shit’. Hij weet te raken met zijn teksten, die als een gedicht uit het blote hoofd lijken te komen.
Bij het afsluitende muzieknummer gaan de handjes op verzoek van Ali B in de lucht, de menigte staat op en zingt en springt. Ook Loorbach en verschillende coryfeeën uit de rechtspraak, waaronder president Corstens van de Hoge Raad, doen mee. Het feest is compleet.