Deze weken publiceert OverFusies.nl een serie portretten waarin leidende personen uit de M&A-branche aan het woord komen. Welke ontwikkelingen zien zij in de huidige markt? Hoe denken zij daar met hun kantoor op in te spelen? En niet onbelangrijk: wat zijn hun drijfveren? Deze editie: Joost den Engelsman, partner bij NautaDutilh.
Net zoals zijn voorgangers in deze serie geeft Den Engelsman allereerst zijn algemene visie op de Nederlandse M&A markt. Hij geeft aan positief gestemd te zijn over de vooruitzichten. “Sinds maart/april van dit jaar substantieel meer activiteit, met name in het hogere segment. Denk daarbij aan fusies tussen CNH Global en Fiat, Publicis/Omnicom en Blackstone/ATC, maar ook de recente de verkoop van VION Ingredients aan Darling International .”
Hij geeft aan dat de markt in de Verenigde Staten zelfs alweer goed draait, “In de US lijkt het zelfs weer Bonanza. Dat zien wij terug in het aantal referrals en Amerikaanse private equity partijen die echt weer actief zijn in Nederland, zoals Advent, CvC en Permira. Ik ben dus wel optimistisch, al kan een evenement zoals Griekenland het optimisme weer de kop indrukken of temperen.”
Sectoren
Ook voor wat sectoren ziet Den Engelsman een aantal trends. “We hebben we de laatste tijd een aantal deals gezien in de offshore sector en aanpalende activiteiten, zoals bij Dockwise, IHC Merwede, en Ampelmann. Dat lijkt nu wel een beetje voorbij. “Agri lijkt up and coming en ook verwacht de NautaDutilh partner op korte termijn verdere concentratie in de verzekeringsbranche.”
Op de middellange termijn verwacht Den Engelsman ook weer activiteit in de energiesector. “ Er zit een aantal projecten in de pipeline en al vrij lang. Neem de privatiseringen van TenneT, Gasunie en Urenco. En er zijn een aantal Nederlandse utility bedrijven die echt wat moeten. Weliswaar kleinere spelers in de markt, die echter wél in beweging moeten komen als die projecten loskomen.”
Doorlooptijd
Den Engelsman ziet net als eerdere geïnterviewden een langere doorlooptijd van transacties. Hij geeft aan dat dit niet ligt aan het steeds internationalere karakter van deals. “Zowel Nederlandse partijen als juridische dienstverleners – zoals wij – zijn daar inmiddels wel op ingespeeld. Dat is overigens terug te zien in het aantal cross-border deals waarbij Nederlandse kantoren steeds vaker de lead hebben.” Hij geeft aan dat dit tot tien jaar geleden eigenlijk vooral in onderaanneming bij Britse of Amerikaanse kantoren gebeurde.
“Er is een tijd geweest dat de financierbaarheid van transacties de doorlooptijd oprekte. Dat is nu volgens mij minder vaak het geval. Volgens mij zijn banken de laatste zes tot negen maanden wat losser komen te zitten en is er een grotere bereidheid om te investeren, zeker in de juiste targets.”
Als verklaring voor de langere doorlooptijd noemt Den Engelsman twee factoren. “Ten eerste de huidige onzekerheid van de markt. Wat daarnaast ook een rol kan spelen is dat deals steeds vaker niet op zich staan maar onderdeel zijn van een strategische herpositionering of transformatie van een onderneming of markt, bijv. Randstad en Dockwise.”
Profilering kantoor
In de huidige M&A markt is veel concurrentie tussen kantoren om deals binnen te halen. Volgens Den Engelsman profileert zijn kantoor zich op een aantal manieren om zich te onderscheiden.
“Met behulp van onze sector teams (private equity, energy, financiële instellingen, life sciences etc.) investeren we veel in kennis van de markt; luisteren naar klanten en het proberen te begrijpen van de markt waarin zij zitten. Met deze kennis proberen wij bepaalde trends te signaleren en te vertalen naar business, voor de klant en voor ons. Aan boord zijn bij een klant voordat de dealopportunity zich voordoet; deels klanten die we al bedienen, deels nieuwe omdat we een trend zien in de sector waarin die nieuwe klant actief is. Offshore was zo’n voorbeeld. Wij zijn meer klantgericht dan dealgericht. “
“Wij zijn uniek door de omvang en breedte van ons kantoor. Voor vrijwel alle sectoren hebben wij specialisten, zowel qua recht als de markt, bijvoorbeeld private equity, life sciences en energy. Daardoor zijn wij in staat om veel klanten en markten te bedienen in de breedte maar – omdat iedereen binnen de teams gespecialiseerd is – ook in de diepte. Als we een grote deal hebben binnengehaald, zal het daarom niet snel gebeuren dat we dat we de deal voor bepaalde aspecten uit moeten besteden.”
“Daarnaast onderscheiden wij ons doordat het in ons zit om sturing te geven aan een deal; wij trekken de kar door de modder. Geen enerzijds, anderzijds maar gewoon: ‘Dit is mijn advies, ben je het ermee eens?’ Dat vereist kunde, durf en behoorlijk wat huiswerk. Je moet immers wel alle opties verkend hebben. Dat vind ik leuk!”
Track record
Den Engelsman was in de afgelopen jaren bij veel deals betrokken. Hij vindt het lastig om er enkele uit te lichten die er voor hem uitspringen. “Iedere deal heeft zijn unieke elementen. Dat hangt samen met de klant, de deal, de tijdsgeest en onder andere je positie bij de klant. ”Toch noemt hij enkele transacties. “Allereerst is dat de overname van Telfort door KPN in 2006. Dat was echt een hele mooie deal om te doen vanwege de dynamiek en de snelheid van de teams van Boekhoorn, Telfort en KPN, ook naar de maatstaven van deze tijd.”
Als tweede noemt hij de verkoop van Strukton door NS in 2010. “Vanwege de politieke dimensie en het grote aantal stakeholders bij het proces dat als een soort jigsaw-puzzel bij elkaar moest komen.”
Tot slot noemt Den Engelsman de al eerder genoemde verkoop van Fairstar aan Dockwise. “Een unieke transactie. Er zijn maar een paar voorbeelden van verplichte openbare biedingen sinds de introductie van de nieuwe biedingsregels in 2007. De innovatieve manier waarop Dockwise – op vijandige basis – deels voorwaardelijk, een meerderheid verwierf in een hele korte periode gevolgd door een verplicht openbaar bod, was uniek en heeft geleid tot een uitdagend en soms litigieus proces waarin we nauw samenwerkten met litigators tijdens het M&A proces. Het bod dat Boskalis vervolgens op Dockwise deed leek veel op de methode die Dockwise had gehanteerd bij de overname van Fairstar. Dus waar je eerst aan de knoppen zit en alles uitdenkt, wordt je vervolgens geconfronteerd met je eigen vindingen. Uiteindelijk is die deal overigens in goede harmonie tot stand gekomen.”
Hoe in de M&A
De NautaDutilh partner geeft aan bij toeval in de M&A branche terecht te zijn gekomen. Oorspronkelijk was ik in mijn eerste jaren bij NautaDutilh insolventierechtelijk georiënteerd. In 2000 vertrok de toenmalige partner waarvoor ik veel werkte naar een ander kantoor.”Den Engelsman geeft aan dat hij daarna met andere partners ging werken en zo in de M&A branche terechtkwam. “ De dynamiek en het schaakbord van het onderhandelingsspel heeft me daarna niet meer losgelaten,” zegt hij. “Daarnaast krijg je in relatief korte tijd een hele intensieve inkijk in de keuken van fantastische Nederlandse ondernemingen.”
Als we Den Engelsman vragen waarom hij juist bij NautaDutilh in de M&A sector werkzaam is, antwoord hij. “Ik wil een topspeler zijn op mijn gebied en NautaDutilh is de top. Bovendien werken er aardige mensen en is het enorm plezierig om samen te werken met al het talent dat eraan zit te komen.”
Voorbeelden
Net als de meeste eerdere geïnterviewden in deze reeks heeft ook Den Engelsman in zijn carrière een aantal mensen ontmoet die op bepaalde vlakken een voorbeeld voor hem waren. “Dat is allereerst Hein Hooghoudt. Hij is analytisch één van de scherpste mensen die ik ken.” Daarnaast noemt hij Jeroen Preller. “Wat hem bijzonder maakt is dat hij ontzettend sterk is in het zien van de deal achter de deal. Dus ‘waarom doen we dit eigenlijk en waarom op deze manier’. Als je goed kunt luisteren naar een klant en zijn beweegredenen snapt, kan je in de execution veel beter aan zijn belangen recht doen en een oplossing op maat bieden.”
Den Engelsman geeft aan dat hij de laatste jaren overigens het meeste leert van klanten. “Bijvoorbeeld André Goedee, voormalig CEO van Dockwise en een enorme strateeg.” Ik heb altijd veel bewondering voor mensen die in staat zijn om, als je ze een complexe situatie voorlegt, binnen tien minuten tot de kern te komen en meteen de vinger op de plek te leggen waar het aan schort.” Een ander voorbeeld dat hij noemt is Bart Coopmans van NPM Capital, “Bart doorziet de economics van een deal vrijwel onmiddellijk, een plezier om mee te werken” en tot slot ” Erik-Jan van Halteren van ING Corporate Finance Mid Market, “een harde onderhandelaar maar iemand die nooit het einddoel, de deal, uit het oog verliest.”
Misverstand
De partner van NautaDutilh sluit af met een misverstand dat volgens hem bestaat over de M&A branche. “Statistieken zeggen dat 70-80% van de deals uiteindelijk mislukt, bijvoorbeeld omdat de integratie van het target niet verloopt zoals gepland of omdat de beurskoers ineenzakt. Hij geeft aan dat deze statistieken onvolledig zijn. “Ze laten namelijk buiten beschouwing wat er met die bedrijven zou zijn gebeurd als de deal niet was doorgegaan. Was die beurskoers dan wel hoog gebleven? Of misschien was er dan een andere koper geweest? Je mist dus een stuk in je statistiek, waardoor een klimaat zou kunnen ontstaat waarin een onderneming zich laatn weerhouden om een deal te doen, wat erg jammer zou zijn.”