De elf dekens die toezicht houden op de advocatuur presenteren nog dit jaar een onderzoek naar cultuur en integriteit bij grote advocatenkantoren. Hoewel dit onderzoek volgt na het uitkomen van het fraudeschandaal bij Pels Rijcken, is de timing toeval, stelt de Amsterdamse deken Evert Jan Henrichs in het FD.
Na de fraude bij Pels Rijcken was een veelgehoord geluid dat de dekens de grote (Zuidas)kantoren te weinig controleerden. De afgelopen jaren was het advocatuurlijk toezicht veelal toegespitst op kleinere kantoren en eenmanszaken. De dekens handelden vooral klachten en signalen af over de advocaten en hun financiële administratie aldaar. De aandacht is echter verschoven naar de grote kantoren, en ook het toezicht zal qua inhoud veranderen.
Geld, cultuur en integriteitsrisico’s
Sommige advocaten bij de commerciële kantoren verdienen tonnen tot enkele miljoenen euro’s per jaar. Dit is vooral het geval in de fusie- en overnamepraktijk – die op veel negatieve aandacht kan rekenen omwille van de ‘soms moordende werkweken en masculiene werksfeer’ – en de winstgevende maar controversiële praktijk van fraudeonderzoekers. De tien grootste advocatenkantoren zijn met name te vinden op de Zuidas en hadden in 2020 samen een omzet van 1,3 miljard euro.
Het landelijk dekenberaad en het College van Toezicht hebben onderzocht in hoeverre al dit geld de cultuur bij deze kantoren beïnvloedt, en of het integriteitsrisico’s met zich meebrengt. Zo wordt volgens Henrichs onder meer onderzocht wat commerciële druk doet met de onafhankelijkheid van advocaten die werken in de grootadvocatuur, en of de grote kantoren een veilige werkomgeving bieden. Naar verwachting zal het onderzoek dit jaar nog worden gepubliceerd; de exacte datum is nog onbekend.
Onderzoek gestart vóór Pels Rijcken-schandaal
Ofschoon het onderzoek uitkomt na het bekend worden van de frauduleuze activiteiten van Pels Rijcken-partner en -bestuursvoorzitter Frank Oranje, is de zaak daarvoor niet de directe aanleiding geweest, stelt Henrichs. Nee, het onderzoek was reeds gestart vóór dit schandaal aan het licht kwam. “Wij hebben eerder al geconstateerd dat cultuur en integriteitsrisico’s in de commerciële advocatuur te weinig aandacht krijgen van de toezichthouders.”
Hoewel de Pels Rijcken-zaak bepaalde inzichten geeft – een gebrek aan tegenspraak was bijvoorbeeld een groot probleem in de omgeving van Oranje – vindt Henrichs verder niet dat aan de hand van één zaak een oordeel gevormd kan worden over de kwaliteit van het toezicht op de advocatuur. Tot slot benadrukt hij dat het onderzoek een verkennend karakter heeft: het rapport moet helpen het toezicht op de grote commerciële kantoren vorm te geven.
