TNT is de grootste particuliere werkgever van Nederland met in totaal 161.500 medewerkers. De onderneming die in de huidige vorm ontstond in 2005 – toen ging TPG op in de worldwilde brand TNT, dat als merk echter reeds in 1961 een notering kreeg aan de beurs van Sidney – is thans actief in rond de 200 landen met de twee divisies TNT Express en TNT Post.
Door Micha Kat
Onno van Klinken, Group Legal Director & General Counsel, vertelt op weg naar zijn werkkamer – waar deputy Boudewijn Wentink reeds zit te wachten – dat TNT bezig is met een geheel nieuw ‘groen’ hoofdkantoor – eveneens in Hoofddorp – samen met ondermeer Triodos Bank. Het geeft aan dat TNT het maatschappelijk verantwoord ondernemen ziet als key priority. Van Klinken: “In 2007 stonden we nummer een in de Dow Jones Sustainability Index.”
In 2007 is TNT van de beurs gegaan in New York en eerder, in 2006, van de beurzen van Londen en Frankfurt. “Als key competitors in de gigantische globale markt voor transport van goederen en documenten (die wordt geschat op een omvang van € 2.400 miljard) gelden FedEx en UPC met hun machtsbasis in Amerika. En niet te vergeten: Deutsche Post (DP) in Europa.
TNT heeft van deze markt rond de 5% in handen. Van Klinken (ex-Allen & Overy, Aegon, Numico) noemt bijna achteloos enkele juridische hoogtepunten van de afgelopen maanden: het aandelen-inkoopprogramma ter waarde van € 500 miljoen om geld ‘af te romen’ van de balans en aan de aandeelhouders terug te geven (werd per juli 2008 beëindigd), de ‘oorlog in Duitsland’ waar TNT van de markt dreigt te worden gedrukt door Deutsche Post, de ‘operatie Postkantoren’ waarbij het tradiotionele Postkantoor wordt vervangen door de TNT Postwinkel en het conflict met de vakbonden over de CAO bij TNT Post voor de postbezorgers. Petje af: we zijn nog niet eerder een bedrijf tegengekomen met zoveel juridisch vuurwerk. TNT, place to be!
De organisatie
De juridische organisatie van TNT valt in drie delen uiteen: de Group Legal (16 man) onder leiding van Van Klinken die direct rapporteert aan CEO Peter Bakker en CFO Henk van Dalen, de groep Legal Express (vijftien man, ook in het hoofdkantoor te Hoofddorp) die wereldwijd (ook in China, Brazilie, India en Australië) onder leiding van Dimitri de Bournonville vooral zakelijk ondersteunend juridisch werk doen voor TNT Express. Legal Mail in Den Haag behandelt alle juridische aangelegenheden (uitgezonderd arbeidsrecht) voor TNT Post in Nederland (onder meer TNT Post, Cendris, Netwerk VSP) met 7 juristen onder Cees Bom, terwijl in een aantal andere landen lokale juristen werkzaam zijn voor de daar gevestigde bedrijven, die horen tot European Mail Networks. Belangrijkste aandachtgebieden zijn contracten, regelgeving en mededingingsrecht. Rob Beekhuizen (die valt onder Personeelszaken NL) en zijn team behandelen ontslagzaken en OR aangelegenheden.
De Group Legal
Deze kent een ingewikkelde matrix waarbij allereerst sprake is van een verdeling in businesssupport-juristen en corporate structure & compliance-juristen. Binnen de groep Business Support onder leiding van Boudewijn Wentink is weer sprake van regionale verantwoordelijkheden en specialisaties op rechtsgebied.
Tijd voor namen en nummers. Sue Currie (onder andere ex-PWC/Landwell) doet China en IE (procedures), Jasper de Gier (ex-Allen & Overy, Spigthoff) doet de rest van Azië, Jeroen Snaaijer (vanuit het oude staatsbedrijf der posterijen) heeft alleen een regio (wel de zwaarste: West-Europa) net als Maribelle Mampaeij (voorheen Kennedy; AMEA; America/Middle East/Africa). Voor de regio Oost-Europa is thans een vacature. Bij dit deel van de groep hoort ook nog M&A-jurist Jan Kiewiet de Jonge.
Wentink zelf (nu ruim twee jaar TNT, daarvoor advocaat bij Bosselaar & Strengers) heeft projects & transactions in zijn portefeuille en is de laatste tijd vooral bezig geweest met de ‘Duitse kwestie’. Wentink: “Deutsche Post (DP) probeert ons van de markt te drukken door hun werknemers meer te betalen dan ze volgens de CAO verplicht zijn: 9,80 in plaats van 7,50 Euro per uur. Ze proberen het minimumloon op te stuwen. De kans is groot dat wij onze activiteiten in Duitsland (14.000 mensen) beëindigen als we ook worden gedwongen 9,80 te moeten betalen, maar zover is het nog lang niet. We hebben een eerste zaak in Berlijn reeds gewonnen en thans loopt het hoger beroep van de Duitse Staat. Ook hebben wij er een klacht bij de Europese Commissie ingediend waarin wij de Duitse Staat verwijten DP te helpen bij het oneigenlijk gebruik van de CAO.”
Ook stuurt Wentink het conflict met de Nederlandse vakbonden over de salarissen van de postbestellers en de ‘operatie Postkantoor’ mede aan, waarbij een joint venture met ING moet worden ontvlecht. Wentink: “We houden ons bij Group Legal in principe bezig met al het business-related juridische werk dat de groep raakt.”
Het regio gerelateerde werk is vrijwel altijd zakelijk ondersteunend, of heeft te maken met M&A. In China, India en Brazilië zijn in het recente verleden overnames gedaan en elders worden joint-ventures aangegaan of rechtspersonen opgericht. Of juist opgeruimd. Wentink: “We hebben thans wereldwijd zo’n 450 juridische entiteiten.”
Structuur
Het andere deel van de Group Legal – corporate structure & compliance – staat onder de dagelijkse leiding van Kirsten Stein (ex-VNU en De Brauw), waarbij Onno van Klinken wat nadrukkelijker ‘meedenkt’ dan bij business support. Dit deel van de groep telt naast Stein nog een jurist – Jeanette van den Berg – en twee paralegals en richt zich op alle juridische zaken rond de structuur van de groep, de beursnotering in Amsterdam, het beheer van de corporate informatie-stromen, de AVA’s en zaken rond corporate housekeeping & structuring. De regulatoire component van Group Legal wordt verzorgd door Sippe van der Tas (voorheen Unisource, Legal Mail) die ook het risk-management en interne controles juridisch aanstuurt.
Een interessant project van Legal samen met Treasury is ook dat van het vrijmaken van de ’trapped cash’. Van Klinken: “In veel landen bestaan zeer restrictieve regelingen voor betalingsverkeer. Een internationaal opererend bedrijf als TNT moet deze betalingsstromen dus goed organiseren. Het is vaak nog een hele tour geld uit die landen te krijgen.” Dit deel van Group Legal loste ook met Tax en Treasury een reeks problemen op die enkele jaren gelden waren ontstaan met de Engelse fiscus.
Litigation
Qua litigation springen de ‘Duitse zaken’ er uit: de rechtsgang in Duitsland zelf tegen de ‘opstuwing’ van het CAO-loon en de klacht bij de Europese Commissie tegen Deutsche Post. De Duitsers hebben in deze – steeds hoger oplopende – ‘postoorlog’ een nieuw (IE) front geopend door een poging te doen het merk ‘Post’ in Duitsland te ‘monopoliseren’. Tot op heden overigens zonder succes. Verder zijn er de gebruikelijke arbeidszaken.
Public Affairs
Zoals bij alle ondernemingen in zwaar gereguleerde omgevingen – eerder zagen we het bij KPN – is de afdeling public affairs voor het ‘bespelen’ van politiek, media en publieke opinie ook voor TNT van groot belang. Deze afdeling onder leiding van Kees Boef speelt ook een belangrijke communicatieve rol in juridische kwesties en conflicten.
Een goed voorbeeld is het politieke thema van de liberalisatie van de postmarkt: thans heeft TNT nog altijd een monopolie op stukken van onder de 50 gram. Hier lijkt TNT dan weer eenzelfde rol te spelen als Deutsche Post in Duitsland: het – in samenspanning met de politiek – weren van concurrenten. De verantwoordelijk staatssecretaris Frank Heemskerk (PvdA) stelt de definitieve liberalisatie steeds maar weer uit, hetgeen hem reeds de kwalificatie opleverde van ‘de schoothond van TNT’. TNT zegt overigens voor het openen van dat laatste stukje van de Nederlandse markt te zijn als het maar vrij kan concurreren op andere Europese markten, zoals Duitsland.
Preferred Suppliers
Het ‘koningkoppel’ van TNT bevindt zich zoals te verwachten valt bij Allen & Overy: Jan Louis Burggraaf voor ‘corporate algemeen’ met notariële ondersteuning van Gerbrand Visser. Leonard Verburg buigt zich over ingewikkelde arbeidsrechtelijke vraagstukken. Ploum Lodder Princen te Rotterdam doet veel notarieel werk met Stan Commissaris als leidende partner.
In de ‘Duitse zaken’ wordt TNT bijgestaan door door Clifford Chance Frankfurt en het kantoor Heuking in Duitsland, terwijl Allen & Overy Amsterdam (Paul Glazener en Leigh Hancher) samen met Clifford Chance Frankfurt de EC bestookt.
Hendrik-Jan de Ru van Allen & Overy vormt samen met Marjolein Geus van Bird & Bird een special groep die de belangen van TNT behartigt inzake de liberalisering van de postwet en richting OPTA. Op global niveau (TNT gebruikt advocaten in 63 landen) komen vooral Clifford Chance, Allen & Overy en Baker & Mckenzie in beeld.