De rechtbanken van Alkmaar, Almelo, Assen, Dordrecht, Lelystad, Maastricht en Zutphen worden fors uitgekleed. Vanaf 2020 is hier enkel nog ruimte voor de meest voorkomende (kanton)rechtszaken, zoals verkeers-, huur- en consumentenzaken en vorderingen tot 25.000 euro. De huisvesting wordt hierop aangepast, staat in het maandag gepubliceerde Meerjarenplan van de Rechtspraak 2015-2020. (MJP).
Het MJP heeft de status van een voorgenomen besluit, dat de rechtbankpresidenten en de Raad voor de Rechtspraak maandag hebben genomen. Eén rechtbankpresident staat niet achter de plannen: Evert van der Molen van de rechtbank Noord-Holland heeft zijn ontslag ingediend. Hij is het niet eens met het afbouwen van de zeven locaties en het verdwijnen van een vestiging van de rechtspraak in zijn Noord-Hollandse regio. Komende week zijn er personeelsbijeenkomsten om de plannen nader toe te lichten, waarna het MJP op dinsdag 8 september definitief moet worden vastgesteld.
Frits Bakker, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, zegt in een statement dat ‘er wordt gekozen voor mensen in plaats van gebouwen’. “We hebben maatregelen genomen om de werkdruk van rechters te verlichten en de rechtspraak te kunnen moderniseren en tegelijk financieel gezond te blijven.”
Volgens het MJP beschikt de Rechtspraak momenteel over zo’n 20% meer ruimte dan benodigd is ten opzichte van de huisvestingsnormen, een percentage dat als gevolg van de digitalisering nog verder zal oplopen. Binnen de genoemde zeven locaties zal het aantal werkplekken flink afnemen en worden zaken verschoven naar andere locaties binnen hetzelfde arrondissement. Verder worden in alle arrondissementen de werkplekken van medewerkers zoveel mogelijk geconcentreerd in één zittingsplaats, met uitzondering van Noord Nederland en Zeeland-West-Brabant.
Volgens de Rechtspraak blijft de toegankelijkheid tot het recht goed, ondanks de bezuinigingsmaatregelen: ‘In 2020 wordt op evenveel plaatsen in het land recht gesproken als nu’. Wel zullen verdachten in complexe strafzaken of betrokkenen bij ingewikkelder civiel- of bestuursrechtelijke zaken soms verder moeten reizen.
Hoewel de Rechtspraak de komende jaren voor miljoenentekorten komt te staan, maakt een vermindering van de uitgaven voor bedrijfsvoering en huisvesting het mogelijk om ‘te investeren in de handhaving en verbetering van de kwaliteit van het rechterlijke werk’, aldus de Rechtspraak. Zo wordt er geïnvesteerd in digitalisering en vereenvoudiging van werkprocessen en procedures (o.a. programma KEI), wat de duur van rechtszaken moet verkorten zodat de rechter meer tijd overhoudt voor complexe zaken. Vanwege het moderniseringsprogramma zal naar verwachting circa veertig procent van de administratieve functies binnen de griffies en ongeveer zeven procent van de functies van juridisch medewerker op termijn komen te vervallen.
Bekijk hier een overzichtskaart met de 32 Nederlandse rechtbanken en een tabel met opbrengsten en tekorten van de Rechtspraak.
Het MJP 2015-2020 van de Rechtspraak is hier te downloaden (PDF).