Minister Franc Weerwind voor Rechtsbescherming en NVvR-voorzitter Marc Fierstra hebben de nieuwe cao voor de rechterlijke macht ondertekend. Dit is tevens het startschot voor de ‘verkenner’ om te onderzoeken hoe de werkdruk kan worden verlaagd. Jaap Winter (foto) zal deze taak op zich nemen.
Eerder kwamen de verschillende partijen er niet uit, en dreigde voor het eerst in de geschiedenis een staking van de rechterlijke macht. De rechters en officieren van justitie eisten een ‘reële compensatie’ voor de opgetreden inflatie, dat de onkostenvergoeding voor rechters en officieren ‘onveranderd blijft bestaan’ en ‘enigerlei vorm van compensatie van werkdruk/overwerk’.
Uiteindelijk stemde de ledenraad van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) begin mei schoorvoetend in met het cao-voorstel van Weerwind. Er werd besloten tot een loonstijging voor rechterlijke ambtenaren van in totaal zeven procent. Ook is compensatie afgesproken voor werkdruk in de vorm van incidentele vergoedingen, opgeteld tot 4.900 euro (bruto, bij een volledige werkweek).
In de nieuwe cao – die een looptijd heeft van 1 april 2022 tot en met 30 juni 2024 – zijn verder afspraken gemaakt over onder meer de overgang naar het IKB-stelsel, de compensatie van piketuren en de termijnen voor verlofaanvraag.
‘Zonder enthousiasme’
NVvR-voorzitter Fierstra stelde toentertijd dat de vakbond ‘zonder enthousiasme’ akkoord was gegaan. Volgens hem ontbraken ‘structurele verbeteringen op het belangrijkste pijnpunt: de onverantwoord hoge werkdruk’. Volgens de NVvR wordt er bij de rechterlijke macht namelijk consequent overgewerkt: gemiddeld werken rechters 33,6 procent over en bij raadsheren en officieren is dit vergelijkbaar of zelfs erger.
“Rechters en officieren staat simpelweg het water aan de lippen en daarvan zijn rechtzoekenden steeds vaker de dupe”, aldus Fierstra destijds. “Met de huidige werkdruk zijn we geen aantrekkelijke sector om in te werken. Ingrijpen is onvermijdelijk, omdat de samenleving moet kunnen rekenen op een goed functionerende rechterlijke macht.”
Tijdens de onderhandelingen is daarom afgesproken dat een speciaal daarvoor aangestelde ‘verkenner’ binnen zes maanden op de proppen komt met oplossingen om de werkdruk te verlagen. Vervolgens is het daarna aan Weerwind om de aanbevelingen daadwerkelijk op te pakken. “Blijkt dat niet het geval, dan bereiden wij ons alsnog voor op acties”, concludeerde Fierstra.
Verkenner
Nu de gemaakte afspraken formeel zijn bevestigd, kan ook de verkenner aan de slag. Jaap Winter, hoogleraar corporate governance en gedrag aan de Vrije Universiteit Amsterdam en partner van Phyleon governance & leadership, heeft deze taak op zich genomen en is vorige week officieel begonnen.
Winter (winnaar van de eerste Oeuvre Gouden Zandloper in 2019) was de laatste jaren actief betrokken bij vragen rond de organisatie van de rechtspraak en de benoeming van bestuurders. Als verkenner zal hij nadrukkelijk niet gaan onderzoeken óf er een te hoge werkdruk is: dit is volgens de NVvR al ‘in ruime mate aangetoond en door alle partijen erkend’.
Volgens de vakbond zijn er inmiddels ‘in tientallen mails bijna driehonderd losse ideeën’ opgehaald voor de verkenner – ‘van uitgebreide beleidsvoorstellen tot korte en praktische tips’. Voorzitter Fierstra zal binnenkort met Winter bespreken hoe deze input het beste kan worden benut.
