Op mijn tuintafel staat, tussen wat potten, een leuk beschilderd asbakje. Begin jaren negentig stond het op mijn bureau op kantoor, in die zalig-onverantwoorde tijd dat je je hele kamer nog volpafte. Mijn secretaresse Najat had die asbak voor me meegenomen van een vakantie in Marokko, waar haar familie vandaan kwam.
Door Trudeke Sillevis Smitt
Jarenlang stond ‘ie tussen de pennen, de nietmachine en de stapels dossiers. Begin 1996 ging hij met een paar andere privé-spulletjes in een doos mee naar huis, en hij heeft intussen een verhuizing of vier doorstaan.
Als ik naar die asbak kijk, denk ik aan Najat. Hoe het met haar is? Ik heb geen idee. We hebben niet zo heel lang samengewerkt en echt goed hebben we elkaar niet leren kennen. Heb ik ooit een cadeautje voor haar meegenomen? Ik hoop het, maar zeker weten doe ik het niet.
Ik had het in die tijd namelijk érrug druk met andere dingen. Mijn overplaatsing van de sectie arbeidsrecht naar bankrecht bijvoorbeeld. Heel hard werken, want man, wat was dat bankrecht ingewikkeld. En dan was er ook nog de zware cultuurshock na de fusie tussen Nauta en Dutilh. Cultuurshock? Ja, je hoorde ergens bij, en dan komen er opeens anderen. Die net een beetje anders doen. En zijn. Nou ja, waarvan je dénkt dat ze anders zijn. Allemaal heel vermoeiend, als je het zo ontzéttend druk hebt.
Als het al moeite kostte om me te verdiepen in mede-advocaten die uit een cultuurtje kwamen dat slechts marginaal verschilde van het mijne, kun je nagaan wat een gapend gat ik vermoedde tussen mezelf en Najat, die net klaar was met een secretaressenopleiding en een Marokkaanse achtergrond had.
Intussen kan ik me van al die bankzaken bar weinig herinneren. Maar het gezicht van Najat staat mij nog helder voor de geest.
Als ik naar dat asbakje kijk, denk ik te weten waarom ze de sleutel naar diversiteit maar niet vinden, daar op de Zuidas. Je hebt haast, je moet dóór. En als er eindelijk even tijd is voor gezelligheid, dan heb je niet het geduld die te veróveren. Dan neem je een biertje met iemand die je in een oogopslag herkent als jouw soort mens.
Conservatief bolwerk? Best mogelijk, maar ik denk dat er aan andere knoppen moet worden gedraaid. De pauzeknop mag vaker worden ingedrukt, en ‘aandacht voor de ander’ kan een paar streepjes omhoog. Dat is niet alleen een kwestie van beschaving; daar heeft iedereen plezier van. Het leven wordt veel aangenamer als je erachter bent dat ‘de vreemde’ niet bestaat, en het werkt nog lekkerder ook.
Mijn tijd van onbezorgd roken is al lang voorbij, maar die asbak, die doe ik nooit weg.