De origine van de achillespees gaat terug naar de Griekse mythologie. Maar zover hoeft men niet terug in de geschiedenis om te lezen welke plaats de achillespees in de rechtspraak neemt, aldus columnist en advocaat Jaap Baar die aan een tackle tijdens een rugbywedstrijd een gescheurde achillespees overhield.
Op zondag 14 januari 2024 werd ik tijdens een rugbywedstrijd boos op een speler van de tegenstander. Ik meende dat hij, na door mij te zijn getackeld, mij hard tegen de onderkant van mijn kuit sloeg. De pijn in mijn kuit werd na enkele minuten aldus dat ik het veld verliet. Ik dacht aan een kneuzing. Na een week rondstrompelen zocht ik toch maar medisch advies aan. Het bleek een gescheurde achillespees te zijn. Ik mocht mij direct voor zes weken gips laten aanmeten – ik heb nu nog anderhalve week te gaan. Daarna volgt een lang revalidatietraject. Overigens wist de arts mij te vertellen dat het scheuren van een achillespees voelt alsof iemand een ferme tik tegen de kuit geeft. Ik was dus voor niets boos geworden.
Zittend met mijn been in het gips op een verhoging is een onderzoek naar de achillespees in de rechtspraak natuurlijk het ideale tijdverdrijf. We weten al dat de achillespees in de geschiedenis een belangrijke rol speelt. Het was immers de zwakke plek van diens naamgever. Ook is bekend dat de romeinen de achillespezen van hun galleislaven doorsneden. Dan konden ze nog wel roeien en een beetje lopen, maar niet wegrennen. Dit moest overigens met regelmaat opnieuw gebeuren, omdat de pezen vanzelf weer aangroeiden. Dat biedt dan weer hoop voor mijn herstel.
Niet alleen in de Griekse mythologie
Ook in de rechtspraak komt de achillespees met enige regelmaat voor: 67 gepubliceerde uitspraken op rechtspraak.nl om precies te zijn. De meeste daarvan zien op zaken met betrekking tot de ziektewetuitkering en de mate van arbeidsongeschiktheid, bij klachten aan de achillespees. Er is echter ook een aantal opvallende zaken bij.
Zo vinden er kennelijk toch met enige regelmaat bedreigingen plaats waar de achillespees in betrokken wordt. Wellicht spreekt de Griekse mythologie of de manier waarop de romeinen met hun slaven omgingen ook in het criminele circuit tot de verbeelding: “Anders snij ik de achillespees van X door”, levert een bedreiging met zware mishandeling op volgens de Rechtbank Amsterdam. En met het doorsnijden van achillespezen wordt in die regio vaker gedreigd.
Volgens het Hof Arnhem-Leeuwarden levert dat zelfs een bedreiging tegen het leven gericht op, alhoewel daar het “ik snij jouw achillespees door” voorafgegaan werd door: “je bent een pedofiel, je moet dood! Ik zal een geweer ophalen anders zal ik wel laten doen.” In een zaak bij de Rechtbank Midden-Nederland bestond de bedreiging eruit dat de verdachte opmerkte “Als jullie denken dat ik jullie hondje ben. Ja dan zou ik jullie zwaar in de enkels bijten. (…) De achillespezen doorbijten.”
Ook tijdens het voetballen opgepast
Gedaagde in de zaak die heeft geleid tot de civiele uitspraak van de Rechtbank Arnhem van april 2008 heeft kennelijk niet als verweer naar voren gebracht dat het scheuren van die pees voelt als het krijgen van een klap. Hij werd aansprakelijk gesteld voor het letsel van een voetballer van de tegenpartij, die na een botsing zijn achillespees scheurde en ten gevolge daarvan een half jaar in het geheel niet kon werken en een jaar lang fysiotherapie heeft gehad.
Verschillende getuigen verklaarden dat de twee in botsing kwamen. Enkelen, uit het team van het slachtoffer, verklaarden daarbij dat het slachtoffer hard op zijn achillespees werd geraakt. De gedaagde verklaarde zelf niet meer te weten of hij zijn tegenspeler raakte. Ook de assistent-scheidsrechter verklaarde dat hij een botsing heeft gezien, maar niet heeft gezien dat de gedaagde een trappende beweging maakte richting eiser in die civiele kwestie. Toch heeft die gescheurde achillespees ook voor de gedaagde in die zaak de nodige gevolgen gehad. Hij is geschorst voor 12 maanden na een tuchtprocedure bij de KNVB, hij is strafrechtelijk veroordeeld tot een werkstraf voor 40 uur voor zwaar lichamelijk letsel door schuld en moest dus ook nog een forse civiele schadevergoeding betalen.
Niet te snel lopen
Gescheurde achillespezen leiden vaker tot aansprakelijkheid, maar dan ook andersom. Zo werd iemand die herstellende was van een gescheurde achillespees en slechts enkele dagen uit het gips was civielrechtelijk aansprakelijk gehouden voor een incident. Hij struikelde tijdens een feest over een drempel en klampte zich vast een een oudere dame die vervolgens ten val kwam. De rechtbank overwoog dat juist het feit dat hij net enkele dagen uit het gips was, niet het juiste schoeisel droeg en ter ondersteuning geen kruk gebruikte de onrechtmatige daad vormde.
Nog verstrekkender is de veroordeling tot een gevangenisstraf voor vier jaar voor dood door schuld. De verdachte in kwestie was zich met een geladen vuurwapen in zijn broeksband met een opstootje gaan bemoeien, terwijl hij op dat moment met een kruk liep ten gevolge van een gescheurde achillespees. Het wapen is op een gegeven moment afgegaan, terwijl de verdachte het in zijn hand had, waarbij een ander dodelijk werd getroffen. De rechtbank overwoog: “verdachte had er ook voor kunnen kiezen om zich niet met het opstootje te bemoeien, juist omdat hij een vuurwapen bij zich droeg waarvan hij niet wist of het doorgeladen was en hij slecht ter been was. Het dragen van een vuurwapen vraagt, nog afgezien van dat het verboden is, om verantwoordelijk en voorzichtig gedrag. Vervolgens heeft verdachte kort achter elkaar twee schoten met het wapen gelost. De rechtbank vindt dat de hiervoor omschreven feiten en omstandigheden maken dat verdachte zich buitengewoon onvoorzichtig heeft gedragen.”
Het scheelt dat ik doorgaans sowieso geen vuurwapens bij mij draag, maar ik zal mij voorlopig in ieder geval niet met opstootjes bemoeien en ook niet zonder kruk of degelijk schoeisel naar feestjes begeven. Voor de lezer is het goed om te onthouden dat ondanks het feit dat achillespezen vanzelf weer aan schijnen te groeien het doorsnijden daarvan zwaar lichamelijk letsel oplevert.
