De Rechtspraak heeft zondagavond besloten dat alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges vanaf dinsdag 17 maart sluiten als gevolg van de coronacrisis. Alleen urgente zaken gaan nog door. Ook de Raad van State schrapt zittingen.
Als urgente zaak geldt bijvoorbeeld een rechterlijke beslissing die absoluut nodig is in verband met de rechten van verdachten of rechtzoekenden. Als voorbeelden hiervan noemt de rechtspraak in een nieuwsbericht voorgeleidingen van verdachten, faillissementen, zittingen rond verplichte zorg en/of zorgmachtigingen en urgente familiezaken zoals uithuisplaatsingen of ondertoezichtstelling. Waar mogelijk gaan deze rechtszaken door met behulp van videoconferenties of ‘telefonisch horen’. Als een bezoek aan het gerechtsgebouw noodzakelijk is, worden er ‘passende maatregelen’ genomen, aldus de Rechtspraak.
Verder is er vanaf dinsdag geen publiek meer toegestaan bij de rechtszaken die nog doorgaan. Mensen met verkoudheidsklachten of koorts hadden in principe al geen toegang meer tot gerechtsgebouwen. Deze maatregelen duren tot tenminste maandag 6 april 2020. Tot deze datum sluiten ook alle Nederlandse scholen, restaurants, cafés en sportclubs noodgedwongen de deuren in een poging de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan.
De Raad van State meldt daarnaast dat alle zittingen van de afdeling Bestuursrechtspraak vanaf 17 maart tot en met 6 april zijn opgeschort, met uitzondering van zeer urgente zaken. Immers: ‘Ook zaken over besluiten van de overheid in verband met de coronacrisis kunnen zo urgent zijn dat een spoedbehandeling noodzakelijk is,’ aldus de Raad van State.
Zorgvuldige voorbereiding
“Ook in deze crisis moet er rechtsbescherming zijn,” schrijft minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid aan de Tweede Kamer. “Er is dan ook grote zorgvuldigheid geboden bij het treffen van noodzakelijke maatregelen, en er moeten zwaarwegende gronden zijn om tot zulke maatregelen over te gaan. In verband met een zorgvuldige voorbereiding en het informeren van partijen is ervoor gekozen om zittingen vanaf 17 maart a.s. geen doorgang te laten vinden. Dit geeft nog een dag om alle maatregelen te treffen, te communiceren en zorgvuldige afwegingen te maken.”
De Rechtspraak beantwoordt op de eigen website enkele vragen over de sluiting. Update 17/3: Meer informatie over de gevolgen ervan is te vinden in dit overzicht. Inmiddels is ook duidelijk dat het MH17-proces vanaf 23 maart doorgaat, maar zonder pers en publiek. De zaak is via een livestream te volgen.
De uitspraak tegen de Utrechtse tramschutter Gökmen T. gaat vrijdag ook door zoals gepland, maar zonder publiek. De inhoudelijke behandeling van het hoger beroep in de ‘minder Marokkanen-zaak’ tegen Geert Wilders is dan weer uitgesteld – want na zoveel jaar niet langer urgent – .
Het Openbaar Ministerie stelt in een reactie de maatregelen ‘ingrijpend, maar begrijpelijk’ te vinden. Het OM concentreert zich de komende weken op de taken die in ieder geval moeten doorgaan, zoals de inzet van officieren van justitie bij urgente strafzaken, voorgeleidingen, pro forma-zittingen en besluiten over (de verlenging van) tbs.
Zondagmorgen riepen de Nederlandse Verenigingen van Strafrechtadvocaten (de NVSA en de NVJSA) al op om alle gerechtsgebouwen te sluiten. “Het gezondheidsrisico voor verdachten, advocaten, de medewerkers en bezoekers van de rechtbanken en het openbaar ministerie, slachtoffers en de Politie is te groot geworden om hen nog bij elkaar in dezelfde ruimte te laten zijn,” schreven de voorzitters van de NVSA en NVJSA.
