• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Column: De kieswet is hard en rigide, maar ook weer niet onverbiddelijk

16 maart 2022 door Jaap Baar

Jaap Baar

Advocaat en columnist Jaap Baar ging fanatiek op zoek naar de partijprogramma’s voor de gemeenteraadsverkiezingen, maar dook uiteindelijk liever in jurisprudentie over de geldigheid van kieslijsten. ‘Veel partijen willen meedoen aan de verkiezingen, maar hebben hun zaakjes niet op orde.’

Tijdens het schrijven van deze column zijn de stembussen voor de gemeenteraadsverkiezingen al geopend. Ik ben er zelf nog niet over uit waar (en op wie) ik op ga stemmen. Voor mijn gemeente blijkt er ook geen stemwijzer te zijn, dus dat biedt ook geen soelaas. Ik was van plan om de lokale verkiezingsprogramma’s door te spitten, maar bij het opzoeken van de kandidatenlijsten op de website van de gemeente vond ik het toch interessanter om de lokale richtlijnen over het plakken van verkiezingsposters door te nemen. GroenLinks en de lokale liberalenpartij houden zich er niet aan, heb ik zelf geconstateerd.

Ook besloot ik het proces-verbaal van het onderzoek naar de kandidatenlijst te bestuderen; dat zal aan beroepsdeformatie te wijten zijn. Overigens kan ik u mededelen dat er in mijn gemeente slechts één herstelbaar verzuim is geconstateerd, dus de partijen hier hebben de zaken goed op orde.

Ik kon dan echter weer niet zien of dat verzuim ook daadwerkelijk hersteld is en of de ontbrekende instemmingsverklaringen, want daar ging het om, zijn binnengekomen. Ik ga er wel vanuit, want anders hadden de betreffende kandidaten geschrapt moeten worden, ingevolge het bepaalde in artikel I6 lid 1 onder b van de Kieswet.

En nu ik toch in de kieswet aan het grasduinen was, ben ik ook maar eens die wet en de jurisprudentie over de Kieswet gaan doornemen. Dat levert sowieso wel grappige vondsten op. Zoals procedures over het niet of in ieder geval niet op tijd voldoen aan de eisen van de Kieswet, zoals het stellen van een borgsom, die tot een niet-ontvankelijkheid leiden, omdat het griffierecht niet op tijd is betaald (zie bijvoorbeeld: Raad van State 3 februari 2016, ECLI:NL:RVS:2016:243).

Geldigheid van een lijst

Sowieso valt op dat er nog best wat partijen zijn die mee willen doen aan de verkiezingen, maar hun zaakjes niet op orde hebben. Tegen de beslissing van het centraal stembureau over de geldigheid van een lijst, de handhaving van een kandidaat op die lijst of de handhaving van de aanduiding van een politieke groepering, staat beroep open. Een bijzondere procedure, afwijkend van de normale beroepsprocedure bij de Awb. De beroepstermijn bedraagt namelijk slechts vier dagen (artikel I7 lid 1 Kieswet) en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State doet uiterlijk op de zesde dag na ontvangst van het beroepschrift uitspraak, zo volgt uit lid 3. Bovendien kan de belanghebbende, maar ook iedere kiezer tegen een dergelijke beslissing in beroep.

Er zijn tien gepubliceerde uitspraken in 2022 op basis van die kieswet, waarvan er acht daadwerkelijk op deze gemeenteraadsverkiezingen zien. De uitspraken zijn vaak vrij kort en bondig, waardoor niet altijd te achterhalen is wat nu de achterliggende reden is voor het beroep. Zo lijkt het er bijvoorbeeld op dat een kiezer in Noordwijk het onverteerbaar vond dat er in het geheel geen kandidaat van de lijst was geschrapt. Het beroep richt zich blijkens die uitspraak namelijk tegen het besluit dat er ‘geen kandidaat van een lijst is geschrapt’. In beroep blijkt inderdaad dan ook nog eens dat van één van de kandidaten de instemmingsverklaring ontbreekt, zodat schrapping volgt (ABRvS, 9 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:424). Die Kieswet is onverbiddelijk, een op het oog algemeen beroep leidt dus tot schrapping van een individuele kandidaat.

Schrappingsgronden in de Kieswet

De schrappingsgronden in de Kieswet zijn bovendien ook limitatief. Zo vangt een kiezer uit Duiven die maar liefst dertien kandidaten wil laten schrappen bot. De reden om schrapping te verzoeken: de kandidaten zouden de voorgaande raadsperiode hun taken niet naar behoren hebben uitgevoerd. Dat is echter volgens de Afdeling niet aan te merken als een van de in artikel I6 eerste lid Kieswet vermelde gevallen (ABRvS 11 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:453). De kiezer mag ze gewoon op dat vermeende wanpresteren afrekenen bij de verkiezingen.

Een andere interessante zaak is die van een moeder in Winterswijk die haar minderjarige zoon van een lijst geschrapt wenst te zien, omdat deze zich buiten het ouderlijk gezag om kandidaat heeft gesteld. Met ouderlijk gezag heeft de Kieswet niets op, zo blijkt uit de uitspraak. Het beroep onder verwijzing naar artikel 1:234 BW slaagt niet, omdat de Kieswet een eigenstandige regeling betreft en, zo overweegt de afdeling, de voorwaarde van toestemming van ouderlijk gezag een beperking zou opleveren van het uitoefenen van het grondwettelijk gewaarborgde passief kiesrecht.

Omdat de zoon in kwestie tijdens de zittingsperiode van de gemeenteraad de leeftijd van 18 jaar bereikt, is hij gewoon verkiesbaar (ABRvS 9 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:425). Ik ben nu toch best benieuwd of deze zoon ook wordt verkozen in Winterswijk en hoe vaak zijn moeder zich vanaf de publieke tribune dan zal mengen tijdens raadsvergaderingen.

Terugdraaiing schrapping

Overigens kwam het slechts in één zaak tot gegrondverklaring. De schrapping van een kandidaat in Haarlem moest worden teruggedraaid. De instemmingsverklaring ontbrak. Dit verzuim kan worden hersteld en die gelegenheid werd ook geboden, maar volgens het centraal stembureau was er een verschil tussen de handtekening op de instemmingsverklaring en die op de kopie van het paspoort, zodat niet kon worden vastgesteld dat de handtekening daadwerkelijk van de kandidaat afkomstig was.

De Afdeling zet uiteen dat het doel van de instemmingsverklaring vooral is te voorkomen dat een kandidaat ongewild kandidaat wordt. Gelet daarop, het feit dat niet gezegd kon worden dat er geen enkele overeenkomst was tussen beide handtekeningen en niet in geschil was dat deze kandidaat evident verkiesbaar wilde zijn, bestaat er volgens de afdeling geen grond voor schrapping (ABRvS 14 februari 2022, ECLI:NL:RVS:2022:460). De kieswet is hard en rigide, maar dus ook weer niet onverbiddelijk.

Ik merk in ieder geval op dat ik de procedure met betrekking tot het tot stand komen van die kieslijsten een stuk interessanter lijk te vinden dan de verkiezingen zelf. Misschien dat ik mij de volgende keer toch maar eens moet aanmelden voor het centraal stembureau. Wat ik ga stemmen, weet ik overigens nog steeds niet. Toch nog maar even snel kijken welke partij het vurigst pleit voor afschaffing van de hondenbelasting.

NOvA: Modernisering klachtrecht noodzakelijk

Lees meer

Gepensioneerde notarissen in de clinch met pensioenfonds

Lees meer

Namen en uren van advocaten blijven geheim in Wob-procedure

Lees meer
A lawyer sitting at a desk with legal books, documents, and a newspaper, embodying professionalism.

NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter

Lees meer
Close-up of a wooden judge's gavel on a black desk, symbolizing justice and law.

RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Lees meer

Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’

Lees meer

Filed Under: Opinie en blogs

Vorige artikel
Dit kunnen advocaten doen aan hun personeelstekort
Volgende artikel
I-grond als ontslaggrond: overzicht met laatste ontwikkelingen

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat-medewerker Verzekerings- en Aansprakelijkheidsrecht (3-6 jaar ervaring) Rotterdam

Advocaat stagiair(e) Rotterdam

Arbeidsjurist Gouda

Meer vacatures

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Recente berichten

  • NOvA: Modernisering klachtrecht noodzakelijk
  • Gepensioneerde notarissen in de clinch met pensioenfonds
  • Namen en uren van advocaten blijven geheim in Wob-procedure
  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×