Het afgelopen jaar gaat het vaak over het sociaal notariaat. Al helemaal sinds SP-Kamerlid van Nispen dit onder de aandacht van de minister heeft gebracht. Heeft dat nut dan, en is er een kans van slagen voor dat sociaal notariaat? Notarieel ondernemer Pablo van Klinken schijnt zijn licht op het onderwerp.
Het sociaal notariaat heeft een hoge aaibaarheidsfactor. Niemand is tegen. Zoals er ook nooit iemand voor het doodknuppelen van jonge zeehondjes is. Bij dit plan is dat ook heel makkelijk omdat het zo vaag is. Iedereen kan zijn eigen wensen en gedachten erop projecteren.
Onderzoek na onderzoek toont aan dat de toegang tot het recht in Nederland bepaald niet optimaal is. Uit persoonlijke ervaring met duizenden vragen via onze websites zoals DoeHetZelfNotaris kan ik vertellen: de toegang tot het notarieel recht is nog veel slechter. Niet alleen is er in Nederland geen sociaal notariaat, er is vaak helemaal geen notaris die voor jou wil werken. In Amsterdam zitten alle notarissen binnen de ring, op één na. Van alle Amsterdamse notariskantoren richt maar een handvol zich op ‘gewone mensen’. De meeste notarissen in Nederland zitten tot de nok vol met goedbetaald werk.
Problemen
De doelgroep van het sociaal notariaat zijn rechtzoekenden die nu geen gebruik kunnen maken van de traditionele notaris. Welke problemen hebben deze mensen waar ze een notaris voor nodig hebben? Een sociaal notariaat moet je opzetten vanuit de klant. Het gaat niet om de traditionele notarissen en hun bestaande dienstverlening. De vragen van de beoogde clientèle gaan over totaal andere juridische problemen. Er is een enorm verschil in de vragen van het deel van de samenleving dat nu gebruik maakt van een notaris en het andere veel grotere deel dat behoefte heeft aan een sociaal notariaat. Die laatste groep bestaat uit de miljoenen Nederlanders die minder dan modaal verdienen of laag geletterd zijn.
Lang niet al deze mensen hebben dus behoefte aan een traditionele akte zoals de dienstverlening van de huidige notaris vaak uitpakt. Zij hebben behoefte aan antwoorden op hun vragen, of aan producten die de notaris nu niet leveren. Ze hebben hulpvragen over bijvoorbeeld bescherming van hun inboedel bij beslag; een heel andere insteek dan het traditionele vermijden van erfbelasting.
Organisatie is alles
Advocaat Esther Sprenkeling schreef op 24 juli in het NRC ‘Pro deo is een dure hobby’. Zij legt uit dat haar uurtarief uitkomt op dat van een supermarktmedewerker. Ik kan me niet voorstellen dat we dezelfde ellende voor onze notarieel juristen willen. Sociaal advocaten kennen een heel systeem van opleidingen en deskundigheid. Ook dat zal dus voor een sociaal notariaat moeten worden opgetuigd, toegespitst op de werkelijke problemen van de doelgroep. Een sociaal notariaat is hard nodig, maar in de praktijk weet nog niemand wat dat exact zou moeten zijn. Wel weten we dat er nu nog niemand is die het uit kan voeren. Dat zal niet beter worden als de beloning net zo matig zal zijn als binnen de sociale advocatuur. Dat zou toch een verdomd zure conclusie zijn voor al die mensen die nu geen toegang tot het recht hebben.
Dit artikel is gepubliceerd in het nieuwe Advocatie Magazine. Klik op de cover om het magazine te openen of ga naar de Magazine-pagina. Hier kunt u ook een gratis abonnement aanvragen.
