Dit was het jaar van Identiteit en tribes, van mijn grote gelijk, en die ‘achterlijke’ ander. Egocentrische babyboomers versus sneue Snowflakes. Populistische racisten tegen de Zelfingenomen Grachtengordel. Vrome veganisten tegen de Klimaatontkenners.
Door Zo Zuidas
Iedereen nam stelling in de verschillende politieke stormen die over Twitter raasden. Met onderwerpen waar je alleen voor of tegen kon zijn, want nuance was verdacht, en begrip voor een ander standpunt maakte je een lafaard of een racist, of een verdediger van ‘hate speech’.
Het nieuwe Puriteinse denken verplicht tot volledige overgave aan de pastoors van onze politieke tribes. Begrip tonen voor een angst voor verlies van tradities in een globaliserende wereld, of, juist waarom Zwarte Piet echt niet meer kan maakte je een afvallige van jouw tribe. En een afvallige wil je niet zijn, want die worden uit de tribe verstoten.
Als ik het heb over mijn eigen tribe, dan geldt dat niemand in de hoofdstedelijke kringen het risico wil lopen om per ongeluk als niet-woke te worden gezien. In ons streven naar inclusiviteit lopen we het risico op uitsluiten van meningen die we niet links en werelds genoeg vinden.
Dat we ons zo verschansen in ons eigen gelijk is een gevolg van angst en een gebrek aan vertrouwen. Wie kunnen we nog geloven in het Fake News tijdperk? De dagen dat we samen met familie en vrienden om 8 uur naar hetzelfde NOS Journaal keken en er daarna over discussieerden zijn al lang voorbij. We zijn opnieuw verzuild geraakt, en onze twitter feeds zijn volstrekt van elkaar gescheiden.
Door het internet en de 24 uur nieuwsstroom is de kwantiteit van nieuws toe- en de kwaliteit afgenomen, en worden we als ratjes in een laboratorium beloond met een dopamineshot op het moment dat er een nieuwsbericht verschijnt dat onze tribal positie nog eens bevestigt. We weten dat we gemanipuleerd worden, maar zo lang het manipuleren wordt gedaan door mensen die we vertrouwen is het ok. Sure, Trump liegt, denken zijn supporters. Maar hij is in ieder geval on my side. Als hij het zegt dan is het goed.
Als jurist is het pijnlijk om naar dit gebrek aan respectvol debat te kijken. Een goede advocaat leert dat je in een geschil het verhaal van de wederpartij altijd zonder oordeel probeert te lezen. Je probeert je in te leven in de positie van je wederpartij omdat je weet dat je dan het beste verweer kan bouwen. Een empathische verwerping van de argumenten van je wederparij werkt beter dan een agressieve aanval. Rechters sturen in Nederland vaak aan op een schikking. Niet uit een positie van lafheid, maar omdat beide partijen vaak een punt hebben.
Ik hoop dat 2019 het jaar van de afvalligen wordt. Degenen die op durven te staan en door de bullshit van hun pastoors heen durven te prikken. Dat we mensen niet affakkelen omdat ze een bekrompen mening hebben. Niemand kan zich laten voorstaan op een ‘open mind’ wanneer hij tegelijkertijd neerkijkt op iedereen die niet ultra woke is. Laten we het komend jaar onze tribes verlaten voor een safari naar andere werelden.