‘Als je net zo hard voor jezelf pleit als voor je cliënt, dan komt het wel goed’, adviseert arbeidsrechtadvocaat Eugenie Nunes de honderd vrouwelijke juristen die ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag afgelopen vrijdag bijeen waren om te praten over diversiteit in de juridische sector. Conclusie: niet alleen voor jezelf opkomen, maar elkaar ook helpen.
Door Erik Jan Bolsius, correspondent Business
Het Amsterdamse kantoor Simmons & Simmons en Legal Women, platform voor vrouwelijke juristen, organiseerden samen een paneldiscussie over wat er nodig is om meer diversiteit te krijgen in juridische topfuncties. Hoe kunnen rolmodellen daaraan bijdragen, is de centrale vraag. Keynote speaker, de voormalig minister van emancipatie Jet Bussemaker, beschrijft haar eigen rolmodellen: haar moeder, oma, een tante. Ze vertelt hoe moeilijk het voor hen was om carrière te maken.
Bussemaker: ‘We hebben wel kleine stapjes gezet in de emancipatie, maar nog steeds haken bij elke stap in de carrière te veel vrouwen af. Stilstaan bij emancipatie is belangrijk. Er zijn veel getalenteerde vrouwen. Laat zien wat je in je mars hebt. Daar moet naar geluisterd en gehandeld worden, daar schort het nog wel eens aan.’
De oud-minister trekt een lijn door de geschiedenis en geeft aan dat vrouwen het nooit alleen hebben gedaan. ‘We staan allemaal, altijd op schouders van anderen.’ Ze noemt historische rolmodellen als de verpleegkundige Sarah de Bronovo, politicus Suze Groeneweg (de eerste vrouw in de Tweede Kamer), jurist Clara Wichmann en hoogleraar Johanna Westerdijk. ‘En nog steeds is slechts 17% van de hoogleraren vrouw’, voegt Bussemaker eraan toe, die zelf inmiddels hoogleraar is. ‘Ik was een sleutelkind omdat mijn moeder werkte. Dat vonden veel mensen vreselijk voor me. Ik niet, ik was er trots op.’
Bussemaker adviseert de aanwezige juristen om bij twijfel over een volgende carrièrestap wat meer lef te tonen: ‘Pak je kans, want je weet nooit of er nieuwe kansen komen.’ De oud-politicus denkt dat het tijd is voor een grote verandering, en het verbaast haar dat het de politiek wel lukt om het onderwijssysteem te hervormen of klimaatmaatregelen te nemen, ‘maar het gender-gap weten we niet te overbruggen.’
Het veelgebruikte excuus in boardrooms dat er niet genoeg capabele vrouwen zijn voor topfuncties, is Bussemaker spuugzat. ‘We hebben een databank met meer dan 2000 boardready vrouwen. Maar dan moeten ze wel gevraagd worden.’
Be good, tell it, and share it
Rose Wiewel, COO van Simmons & Simmons, beschrijft tijdens de paneldiscussie wat ze leerde van de momenten in haar carrière waarin ze als vrouw een uitzondering was: ‘Als je niet in de norm past, blijf dan zo dicht mogelijk bij jezelf. Onderscheid jezelf, en hou contact met rolmodellen, want carrière maken doe je niet alleen. Ook al gaat het vooruit, de snelheid waarmee gelijkheid op de arbeidsmarkt wordt gerealiseerd, irriteert me. Terwijl vrouwen al sinds de jaren negentig gemiddeld beter opgeleid zijn dan mannen,’ stelt Wiewel.
Uit een onderzoek dat Legal Women uitvoerde onder haar leden, blijkt dat tweederde zich rolmodel voelt voor andere vrouwelijke juristen. Maar liefst 86% van de ondervraagde vrouwen vindt dat vrouwen meer voor elkaar moeten doen om hun posities te verbeteren. ‘Het valt me op dat eenderde zichzelf nog geen rolmodel vindt. Be good, tell it, and share it’, aldus Bussemaker.
Over de manier waarop vrouwen elkaar kunnen helpen, zijn veel ideeën. Zorg wat beter voor elkaar, val elkaar niet openlijk af, beveel als eerste een vrouwelijke kandidaat aan als iemand vraagt of je nog een goede advocaat weet voor een baan. En heel praktisch: let op de notulen van een overleg, het gebeurt nog te vaak dat jouw idee aan een man wordt toegeschreven, zegt panelleider Sandra Lutchman.
Of een verplicht vrouwenquotum voor top- en bestuursfuncties de manier is om diversiteit te versnellen, daar zijn de aanwezige vrouwen niet uit. Bussemaker en Lutchman noemen allebei 2019 het jaar van de waarheid als het gaat om invoering van een quotum. Lutchman: ‘We hebben in 2014 vijf jaar de tijd genomen om zonder verplicht quotum tot een evenrediger verdeling tussen mannen en vrouwen te komen. Als we later dit jaar de cijfers hebben, kunnen we zien of dat gelukt is.’
Ook Bussemaker laat de mogelijkheid van een verplicht quotum nog open. ‘In Scandinavië, waar quota wel zijn ingevoerd, zijn ze al in de jaren zestig begonnen met emancipatie. In Nederland lopen we echt een stuk achter. Alleen een quotum invoeren en verder niks veranderen, helpt niet. Dat zal eerder op weerstand stuiten. Het feit dat we hier met honderd juridische topvrouwen bij elkaar zijn, vind ik overigens een erg positief teken. Dit had twintig jaar geleden nog niet gekund.’