Het Openbaar Ministerie eist een celstraf van 26 maanden, waarvan zes maanden voorwaardelijk, tegen oud-notaris Bart Voorwinde. Ook zou hij wat het OM betreft een beroepsverbod van vijf jaar moeten krijgen. Voorwinde wordt verdacht van verduistering en valsheid in geschrifte.
Voorwinde zou met zijn kantoor in het Amsterdamse Buitenveldert cliënten voor in totaal 2,2 miljoen euro gedupeerd hebben. Hij moest donderdag bij de rechtbank in Amsterdam tekst en uitleg geven over het wegsluizen van 560.000 en 116.000 euro van de derdengeldenrekening van zijn kantoor, wat een doodzonde is voor een notaris.
De 560.000 euro gebruikte hij in 2012 voor een investeringsproject in Duitsland. Hij hoopte met de rendementen daaruit uit het notariaat te kunnen stappen, maar werd naar eigen zeggen zelf opgelicht en raakte zijn totale inzet kwijt. Hierdoor ontstond er een negatieve bewaringspositie. Om dit te verhullen voor het Bureau Financieel Toezicht (BFT, toezichthouder van het notariaat) en zijn eigen accountant, vervalste Voorwinde volgens het OM 26 bankafschriften, twee e-mails en een akte van geldlening.
Pas in 2017 kwam de verduistering van de 560.000 euro en de valsheid in geschrifte aan het licht, dankzij een alerte Rabobank-medewerker die bij het BFT aan de bel trok over een niet-bestaande rekening. Op 8 december van dat jaar werd Voorwinde per direct geschorst als notaris, waarna hij nog snel 116.000 weggesluisd zou hebben van de kwaliteitsrekening. Het grootste deel van het geld gebruikte hij om zich schuil te houden in Thailand. Het kantoor van Voorwinde ging in maart 2018 failliet. In mei werd Voorwinde door de Amsterdamse Kamer voor het Notariaat uit het ambt ontzet.
“Over de fraude was goed nagedacht,” aldus de officier van justitie donderdag bij de rechtbank in Amsterdam over de praktijken van Voorwinde. “Door de listigheid kon het jarenlang voortduren. Hij heeft keer op keer de verkeerde keuzes gemaakt.” Het beroepsverbod is volgens de aanklaagster nodig ‘ter bescherming van de samenleving’.
‘Ik dacht dat het wel even kon’
Tijdens de ondervraging donderdag door de rechtbank bekende Voorwinde haast alle beschuldigingen. “Een kat in het nauw maakt rare sprongen, maar dit is wel heel raar,” merkte de rechter op over de handelwijze van de oud-notaris. “U weet dat het een doodzonde is voor een notaris om aan een derdengeldenrekening te komen,” zei ze over de verduistering van de 560.0000 euro. “Ik dacht dat het wel even kon,” antwoordde Voorwinde.
Hij vertelde dat de valsheid in geschrifte ‘paniekvoetbal’ was. Hij moest ‘gaten dichten’, nadat de 560.000 euro in Duitsland verdwenen waren. Hij wendde eerst nog een storting uit Dubai aan, met goedkeuring van een cliënt, om de negatieve bewaringspositie te verhullen. Toen dat geld uiteindelijk toch moest worden doorgestort, was er een andere oplossing nodig.
Daarvoor diende de vervalste akte van geldlening. Ook werd er geknoeid met e-mails van een cliënte. Het leek alsof ze Voorwinde toestemming gaf een lening van twee ton in te zetten voor de bewaringspositie. “Schaamteloos,” zei Voorwinde zelf over deze malversatie. Iedere keer als er een kwartaalrapportage moest worden opgesteld voor het BFI, toverde Voorwinde ook een bankafschrift tevoorschijn met een positief saldo van een opgeheven Raborekening. Medeverdachte René Boerekamp zou die afschriften in elkaar gezet hebben, want Voorwinde was zelf niet handig met computers.
Toen de Rabobank in mei 2017 het gesjoemel met de rekening ontdekte, beloofde Voorwinde een intern onderzoek en stuurde nog een gefingeerd rapport. “Dat is nogal wat,” merkte de rechter hierover op. “Waarom speelde u geen open kaart?” “Als ik rationeel was geweest, had ik dat gedaan,” zei Voorwinde. “Maar dat was ik niet.” Zijn huwelijk was op de klippen gelopen, en zijn kantoor raakte financieel steeds meer aan de grond.
Onderdak aan geschorste notarissen
De rechter wilde van Voorwinde ook een verklaring voor zijn besluit om twee geschorste notarissen, René Boerekamp en Paul Vierveijzer, voor hem te laten werken. “Ik kende ze goed,” reageerde Voorwinde. “Ik kon het niet over mijn hart krijgen ze de laan uit te sturen.” Maar het notariaat moet ‘een bolwerk van deugdelijkheid’ zijn, hield de rechter Voorwinde voor. “Formeel hebt u gelijk, maar ze waren beiden ook kundige juristen,” meende Voorwinde. Boerekamp moet overigens nog bij de rechter verschijnen voor zijn aandeel in de valsheid in geschrifte.
Volgens de advocaat van Voorwinde is de oud-notaris in de problemen gekomen doordat hij in 2009 betrokken raakte bij de afwikkeling van een nalatenschap in de criminele sfeer. Het ging om de erfenis van de Amsterdamse vastgoedhandelaar Peter Petersen die in dat jaar bij een hotel in Bussum werd geliquideerd. “Die nalatenschap was een gifpil voor mijn cliënt,” zei de advocaat. Voorwinde zou onder forse druk zijn gezet door onfrisse types rondom de ‘poldermaffia’.
De oud-notaris wilde er zelf niets over kwijt tijdens de zitting. De afwikkeling van de nalatenschap van de vastgoedhandelaar was echter een van de redenen waarom hij uit het notariaat wilde, en in 2012 een gokje waagde met het investeringsproject in Duitsland.
Particuliere klanten gecompenseerd
Van de schuld van 2,2 miljoen euro van Voorwinde heeft het Voorzieningenfonds van het notariaat 1,2 miljoen euro aan particuliere klanten uitgekeerd, zo vertelde de officier van justitie. De zakelijke klanten krijgen echter niets uitgekeerd van het fonds. Voorwinde heeft na zijn terugkeer uit Thailand een zwervend bestaan geleid; hij leeft van giften van zijn familie.
De rechter hield hem voor dat hij toch weer aan het werk zal moeten, ook om zijn schuldeisers af te lossen. Dat hoeft niet eens in zijn oude vak te zijn. “Er worden overal chauffeurs gezocht,” zei de rechter tegen Voorwinde. Die reageerde aanvankelijk dat hij niet ‘voor de curator’ wil gaan werken. Aan het eind van de zitting herriep hij die verklaring, en zei dat hij graag weer aan de slag gaat.
De rechtbank doet op donderdag 12 maart uitspraak.