Sdu’s publishing director legal Ebbo Haantjes stelt zichzelf en zijn team graag ambitieuze doelen. Dat moet ook wel, want Sdu is snel bezig om van traditionele uitgeverij te veranderen in een legal service provider.
Foto: Roel Dijkstra Fotografie
Als hij aan komt lopen voor het gesprek, heeft Ebbo Haantjes al de hele ochtend overlegd, onder andere over de nieuwe positionering van Sdu. Toch spat de energie ervan af, als hij begint te vertellen over de transformatie van Sdu. De traditionele uitgeverij wordt in rap tempo een legal service provider, met uitgevers en redacteuren als productmanagers die work flow solutions leveren. Hoe krijgt Haantjes ze mee?
“Elk bedrijf, groot of klein, is een mammoet, dat komt door de cultuur die je nu eenmaal met je meedraagt. Wij zijn met 350 mensen, dat is te overzien. Ik geloof dat we mensen meekrijgen door verhalen te vertellen over de veranderingen, successen met elkaar te vieren en fouten te delen en ze zo onderdeel te maken van de digitale transformatie. Je moet je hoofd op het hakblok durven leggen en constant kijken hoe het beter kan. Ja, dat doe ik ook. Je kunt niet alles goed doen.”
Over zijn eigen stijl van leidinggeven wil hij nog wel vertellen dat hij gelooft dat het belangrijk is dat iedereen werk doet waar ze plezier in hebben. “Juist omdat ze plezier hebben in hun werk, gaan ze het beste presteren.” Met een innovatieve, open werksfeer wil Haantjes ook ambitieuze collega’s aan Sdu binden. “Vroeger ging je studeren, kreeg je een baan, een carrière en wilde je manager worden met een leaseauto.”
Dat is geen incentive meer voor een talentvolle jonge generatie op de arbeidsmarkt. Maar wat dan wel? Leren, doelen stellen, ontwikkeling, weet Haantjes. “De snelle ontwikkelingen in digitalisering wijzen steeds weer uit dat veel mensen multi-inzetbaar zijn.” Hij verzamelt een bepaald type mensen om zich heen, die bij voorkeur in continue verbeteringen denken. Niet voor niets is Haantjes een groot fan van lean werken. Bij zijn vorige werkgever, advocatenkantoor NautaDutilh, zette hij een Lean Academy op.
Klant van de klant
Om constant zicht te houden op de marktontwikkelingen, heeft Haantjes regelmatig strategie-meetings in zijn agenda staan. Zo blijft Haantjes onderzoeken hoe de markt er over een paar jaar uitziet, niet alleen in het juridische speelveld maar vooral daarbuiten. “Dat doe ik onder meer door met de klant van de klant te spreken, de general counsel. Ik vraag wat ze nog van een advocaat afnemen en wat ze zelf doen. Aan de andere kant gebruiken we ook het inzicht in hoe praktisch de consument zelf geworden is, zoals in het doen van zijn eigen bankzaken en dat te vertalen naar het oplossen of liefst het voorkomen van een juridisch geschil.”
Een vergelijking met de reisbranche maakt de ontwikkelingen in één keer duidelijk. Aan de onderkant van de markt boekt de consument zelf, met hulp van sites als Booking.com. In het middensegment zitten de (online) reisbureaus als Corendon, Sunweb en TUI, die standaardvakanties leveren, en aan de bovenkant de specialistische reisbureaus, die een reis precies op maat maken zoals jij het wilt. Haantjes: “In de juridische dienstverlening is het niet anders. De eerste antwoorden op een juridische vraag krijg je van Google. In het midden zitten de ‘oude uitgevers’, rechtsbijstandsverzekeraars en de middelgrote advocatenkantoren met een brede praktijk. En aan de bovenkant zitten de echt gespecialiseerde kantoren, waaronder die op de Zuidas, waar je op de reputatie afkomt en je risico’s afkoopt bij een gevestigde naam.” Als je ziek bent, wil je door gebruik van tech direct weten wat je mogelijk mankeert. Maar de uitspraak moet wel van de dokter komen. Bij juridische problemen is dat gesprek de echte waarde van de advocaat.”
Welke rol ziet Haantjes voor Sdu, in de door hem geschetste ontwikkelingen? “We willen een digitaal onderdeel zijn in het werkproces van juristen, en hen in elke stap ondersteunen.” Het is geen abstracte wens. Haantjes verwijst als voorbeeld naar recent ontwikkelde diensten als Taxvice en NotaFlow. “Voor NotaFlow hebben we gekeken wie de beste is in de markt, drie partijen samengebracht, van iedereen het beste product gebruikt en op basis daarvan iets nieuws ontwikkeld.”
Dat werd NotaFlow, software waarmee een notaris geautomatiseerd aktes en ook de onderliggende stukken kan opmaken. Alle gegevens komen er automatisch in, direct uit de notariële kaartenbak. Er zit ook een toelichting bij voor de klant over de keuzes die gemaakt zijn en een begeleidende brief. Desgewenst worden alle stukken vertaald in het Engels. Haantjes: “De notaris maakt nog steeds zelf de akte in zijn eigen systeem, maar veel sneller. Een consument ziet de akte meestal als een duur en onleesbaar stuk, maar deze akte is goed, leesbaar en betaalbaar, en de notaris kan erover adviseren. Daarmee levert hij veel meer waarde dan bij alleen het opstellen van een akte. Die documenten komen er wel.”
Korte incubatietijd
De samenwerking met externe partijen is voor Haantjes essentieel bij de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Hij sprak recent nog met de ontwikkelaar van een product van een concurrent. “Zij willen meer afzet, dus komen ze ook met ons praten. Netwerken is belangrijk, we praten allemaal met elkaar, om te kijken waar we een gaatje in de markt kunnen vinden.”
Recent tipte een leverancier hem in zo’n gesprek ook over een kandidaat voor een vacature. Hij wil maar zeggen: “In partnerships zoeken we elkaars versterking, we concurreren niet, maar vullen elkaar aan. Innoveren is samenwerken. De doorlooptijd is hoog. Wil je het snel doen en breed geaccepteerde innovaties voor elkaar krijgen, dan moet je de kracht van de partners gebruiken en samenwerken met launching customers.” Het is de les van elke startup: “Software is nooit af, voor een korte incubatietijd moet je ook op je bek durven gaan en ervan leren.”
Komen de beste innovaties niet juist van buiten een sector? Uber werd niet door de taxibranche bedacht, en AirBnB niet door de hotelsector. Wat maakt dat Haantjes denkt succesvol te kunnen innoveren vanuit een traditionele juridische speler? “De jurist vertrouwt alleen de jurist. Hij wordt opgeleid door een advocaat, is getrouwd met een advocaat en zijn vrienden zijn advocaat. Je moet heel goed bij hun wereld aansluiten, wil je succesvol zijn.”
Als Sdu geen traditionele uitgever meer is, zal ook de positionering op de schop moeten. Hij had het er deze ochtend nog over met collega’s. “Hoe gaan we ons in- en extern positioneren als legal service provider? We zijn heel open en innovatief, maar het mag wel wat brutaler.” Het woord uitgeverij verwijst wat Haantjes betreft nog naar een deel van wat ze doen. “We zijn nog steeds uitgevers van heel goede inhoud, denk aan JAR en JOR, maar het medium waarop we dat deden is grotendeels ingehaald door het web. Bij de ondersteuning in het werkproces leveren we dan ook niet meer alleen een boek of tijdschrift, maar hulp bij research, practice notes, standaarddocumenten en rekentools.”
Hij noemt Sdu OpMaat Arbeidsrecht+ en OpMaat Huurrecht+, die de eerste stappen in het werkproces vervangen, zodat de advocaat of de jurist bij een rechtsbijstandsverzekeraar zich kan concentreren op klantadvies. Maar ook een medewerker van een woningcorporatie, bank of gemeente kan met de platforms van Sdu uit de voeten. “We gaan ons meer richten op het voorkomen van juridische problemen, dan op het oplossen ervan. En als je met je boek wilt blijven werken, dan is dat ook goed. Maar ze moeten ons ook zien voor de volgende stappen.”
Fear of missing out
Als Haantjes opstaat om een kop koffie te halen, vertelt hij over zijn sportieve activiteiten. Een paar keer week is hij in een sportschool te vinden. “Je moet bewegen als mens, je valt om als je niet beweegt.”
Dit adagium geldt wat hem betreft net zo goed voor Sdu. Beweging zit in de naam van alle nieuwe platforms: Financial Law huB, NotaFlow, OpMaat Arbeidsrecht+. “Financial Law huB is uniek voor Europa, omdat ook alle Europese Wetgeving erin zit. Meer dan 24.000 Europese verordeningen. Het financieel recht verandert snel en iedereen die daarin werkt, heeft de zogenoemde fear of missing out. Is er recent iets veranderd wat ik heb gemist? In deze huB ziet de jurist direct wat er verandert in de financiële wetgeving. Met een druk op de knop kunnen zij zelf – maar ook banken en verzekeraars – zien wat er de komende twee jaar gaat veranderen.”
Haantjes is niet bang voor het mogelijke verwijt dat hij werk weghaalt bij advocaten. Legal service provider Sdu bijt de hand die haar voedt niet. “Juist niet, de advocaat krijgt een mooier vak. Hij is niet langer degene die uren schrijft voor het maken van documenten, maar hij kan zich zo echt verdiepen in de business van de klant.”
Dit interview werd afgenomen ruim voor de coronacrisis en verscheen eerder in Advocatie Magazine. Klik op de cover om de jongste editie van het magazine te lezen.