De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft haar visie gepresenteerd aan staatssecretaris Rutte over de toekomst van het toezicht en de klachtenafhandeling binnen de advocatuur. Centraal staat de oprichting van een Onafhankelijke Toezichthouder Advocatuur (OTA), die als zelfstandig bestuursorgaan toezicht gaat houden op alle advocaten in Nederland.
De algemene raad benadrukt dat deze toezichthouder “voortvarend” moet worden opgezet, met behoud van huidige expertise en een duidelijke wettelijke basis voor uitwisseling van klachteninformatie.\
OTA: Nieuwe koers voor toezicht
Met deze koerswijziging volgt de NOvA de parlementaire oproep, die in juni 2025 via een motie van Kamerlid Ellian werd aangenomen, om het klachtonderzoek – naast het toezicht – bij de OTA onder te brengen. Dit heeft het consultatie- en wetgevingstraject stilgelegd, in afwachting van nader onderzoek door onder andere onderzoeksbureau Pro Facto. Het rapport van Pro Facto, dat als basis heeft gediend voor de visie van de NOvA, wijst uit dat toezicht en klachtbehandeling inhoudelijk verschillend zijn en andere expertise vereisen. Volgens de NOvA is het niet noodzakelijk om beide meteen in één organisatie onder te brengen.
Modernisering klachtrecht noodzakelijk
Uit de brief blijkt dat het huidige klachtrecht kampt met aanzienlijke knelpunten. Zo moeten alle klachten, ongeacht hun grond, behandeld worden, wat het systeem vertraagt. In 2023 werden door de elf lokale dekens meer dan 2.000 klachten afgehandeld, waarvan een groot deel bij voorbaat ongegrond of niet-ontvankelijk werd verklaard. Daarbij ontbreekt een ‘triage’, waardoor evident ongegronde klachten niet tijdig kunnen worden uitgesloten. Dit leidt tot een hoge werkdruk bij de dekens, die nu de verantwoordelijkheid voor klachtbehandeling dragen.
De NOvA pleit voor een gefaseerde overgang. Eerst moet het klachtrecht worden gemoderniseerd en gestroomlijnd, zodat de OTA niet direct wordt belast met bestaande knelpunten. Tijdens deze tussenfase blijven de dekens verantwoordelijk voor klachtonderzoek en -afhandeling. Pas na de modernisering kan worden bepaald waar de klachtbehandeling definitief wordt ondergebracht: bij de OTA, een apart klachteninstituut, of een combinatie daarvan. Daarbij blijft kennisbehoud en werkzekerheid voor medewerkers van lokale ordebureaus een belangrijk aandachtspunt.
Breed gedragen visie
De visie van de NOvA is tot stand gekomen na uitgebreid overleg met stakeholders zoals adviesraden, het college van toezicht en de dekens. Alle betrokkenen steunen het voorstel, dat moet leiden tot een meer effectief, onafhankelijk en toekomstbestendig toezichtmodel, passend bij de bijzondere positie van de advocatuur in de rechtsstaat. De NOvA wil binnen een jaar concrete voorstellen voor de modernisering van het klachtrecht opleveren en nodigt de staatssecretaris uit voor verdere toelichting.
