Bij de rechtbank Noord-Nederland heerst geen angstcultuur, maar wel is er sprake van een ‘diepgeworteld wantrouwen’. Tot deze stevige conclusie komt Berenschot in een dinsdag gepubliceerd onderzoek naar de cultuur bij de rechtbank, nadat medewerkers vorig jaar aan de bel hadden getrokken.
Berenschot onderzocht onder meer vijf voorvallen die in 2019 speelden en die leidden tot escalatie en het uiteindelijke opstappen van rechtbankpresident Maria van de Schepop. De incidenten betroffen onder andere het vertrek van de voorzitter van de integriteitscommissie en van de bedrijfsarts, en de beëindiging van een kritische interne column van een rechter. Het onderzoek naar de cultuur en de incidenten werd uitgevoerd in opdracht van waarnemend rechtbankpresident Herman van der Meer, die nog zeker tot in de herfst aanblijft.
De onderzoekers van Berenschot schrijven dat zij in de gesprekken met diverse betrokkenen ‘een diep in de organisatie geworteld wantrouwen’ hebben aangetroffen, waarvan de oorsprong ver terug in de tijd ligt. Een cultuur van elkaar aanspreken op ongewenst gedrag bestaat niet binnen de organisatie, concludeert Berenschot. Bovendien is het bestuur van de rechtbank vorig jaar meermaals tekortgeschoten ‘in de omgang met en communicatie naar individuele medewerkers en de rest van de organisatie’. Dit heeft de al bestaande sociale onveiligheid binnen de rechtbank verder vergroot, zo luidt de conclusie.
Het onderzoeksbureau adviseert dan ook om te gaan bouwen aan een ‘veilige en professionele cultuur, waaraan iedereen moet bijdragen en zijn verantwoordelijkheid moet dragen. Hierbij is het noodzakelijk ‘een streep onder het verleden te zetten en een nieuwe start te maken’.
In een reactie neemt de rechtbank de conclusies en aanbevelingen ter harte, onderstrepend dat er geïnvesteerd moet worden in ‘transparante communicatie en een open cultuur’, waarin het bestuur en leidinggevenden voortaan voorbeeldrollen vervullen en waarin ruimte is om collega’s aan te spreken op elkaars fouten en ‘eerlijk en open informatie te delen’.
Deze week lichten de onderzoekers van Berenschot hun bevindingen nader toe voor alle medewerkers van de rechtbanken in Assen, Groningen en Leeuwarden. ‘Uiterlijk eind juni komt het bestuur met een voorstel voor de totstandkoming van een gezamenlijk plan van aanpak om verder invulling te geven aan de aanbevelingen in dit rapport,’ aldus de reactie van Rechtspraak. ‘Daarna is het aan alle medewerkers van de rechtbank om hiermee aan de slag te gaan.’
Het onderzoeksrapport van Berenschot is hier te downloaden.
Foto rechtbank Assen: Hollandse Hoogte / Novum