• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Voorkeursbeleid in het arbeidsrecht; wat is het en wat zijn de vereisten? 

19 september 2022 door wilsen cheng

Steeds meer werkgevers voeren een diversiteitsbeleid om te zorgen dat bepaalde groepen in de samenleving (meer) worden vertegenwoordigd in hun organisaties. Het voeren van een voorkeursbeleid kan helpen om dat doel te bereiken. Wat houdt een voorkeursbeleid in en wat zijn de vereisten?

Verbod op discriminatie 

Op grond van art. 1 Grondwet worden allen die zich in Nederland bevinden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is verboden. Het gelijkheidsbeginsel in het arbeidsrecht is in een aantal andere wetten uitgewerkt, zoals in de Algemene wet gelijke behandeling, Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte, Wet gelijke behandeling op grond van leeftijd bij de arbeid, art. 7:646, 7:648 en 7:649 BW. 

Het College voor Rechten van de Mens (hierna: CRM) ziet toe op de naleving van de gelijkebehandelingswetgeving in Nederland. Een ieder die meent ongelijk te zijn behandeld kan een klacht indienen bij het CRM. Hoewel partijen niet gebonden zijn aan het oordeel van het CRM, worden deze toch in de meeste gevallen gevolgd. Indien na de klacht bij het CRM een gerechtelijke procedure volgt, zal de rechter het oordeel van CRM wel meewegen in haar oordeel. 

Direct/indirect onderscheid 

Een werkgever kan op twee manieren onderscheid maken: direct en indirect. Van direct onderscheid is sprake als een werkgever een werknemer op een andere manier behandelt dan iemand die zich in een vergelijkbare situatie bevindt. Denk bijvoorbeeld aan de situatie dat de werkgever een werkneemster weigert promotie te geven, omdat zij een vrouw is. 

Van indirect onderscheid is sprake als een neutrale maatregel, maatstaf of handelswijze een bepaalde persoon/groep meer of in het bijzonder benadeelt. Denk hierbij een vacature waarin een werkgever op zoek is naar een ‘pas afgestudeerde’. Dit levert indirecte discriminatie op grond van leeftijd op. 

Het verschil tussen direct en indirect onderscheid is van belang, omdat alleen indirect onderscheid gerechtvaardigd kan worden. Van een objectieve rechtvaardiging is sprake als 1) het doel van het onderscheid legitiem is, 2) het middel geschikt is om het doel mee te bereiken, 3) het middel in redelijke verhouding staat tot het doel (proportionaliteit) en 4) het doel niet op een andere, minder onderscheid makende manier, kan worden bereikt (noodzakelijkheidscriterium) (art. 2 lid 1 AWGB). Dit zijn cumulatieve eisen. 

Voorkeursbeleid 

Van een voorkeursbeleid is sprake als een werkgever bij gelijke geschiktheid de voorkeur geeft aan bepaalde sollicitanten. Dit wordt ook wel positieve discriminatie genoemd. Een voorkeursbeleid kan slechts worden gevoerd ten aanzien van vrouwen, personen met een migratieachtergrond (art. 2 lid 3 AWGB) of personen met een handicap of chronische ziekte (art. 3 lid 3 WGBH/CZ). 

Hiervoor gelden wel strikte vereisten. Een werkgever mag slechts voorrang geven aan bepaalde sollicitanten, als 1) er sprake is van een aantoonbaar achterstand binnen het bedrijf (achterstandsvereiste), 2) de werkgever duidelijk communiceert dat er een voorkeursbeleid wordt gevoerd (kenbaarheidsvereiste), 3) het voorkeursbeleid alleen wordt toegepast bij gelijke geschiktheid van sollicitanten (zorgvuldigheidsvereiste) en 4) de maatregel in redelijke verhouding staat tot het doel ervan (evenredigheidsvereiste).  

Een voorkeursbeleid houdt echter niet in dat een werkgever sollicitanten – waarvoor het voorkeursbeleid niet geldt – gelijk mag afwijzen. Alleen bij gelijke geschiktheid kan een sollicitant van een bepaalde groep voorrang krijgen. 

Uitzonderingen 

In sommige gevallen is alleen een man of vrouw of iemand met een bepaalde huidkleur geschikt voor een bepaalde functie. Denk bijvoorbeeld een zwarte man die de rol van Martin Luther King speelt. Dan mag een werkgever sollicitanten hierop selecteren. Ook is soms voor een functie iemand van een bepaalde leeftijd nodig, bijvoorbeeld een kind voor het showen van kinderkleding. De reden voor deze keuze moet wel duidelijk in de vacature staan. 

Soms zijn bepaalde functies gevaarlijk voor bepaalde groepen, zoals voor kinderen of mensen met een handicap of chronische ziekte. Een werkgever mag zulke sollicitanten weigeren, indien dat nodig is voor hun gezondheid en veiligheid, of die van collega’s of klanten. 

Uitspraken TU/E 

De meest recente en spraakmakende uitspraak van het CRM is die van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/E). Vanwege het lage percentage vrouwen in de wetenschappelijke functies besloot TU/E in 2019 dat alle nieuwe wetenschappelijke posities op de universiteit vijf jaar lang alleen voor vrouwen werden opengesteld. Alleen als er na zes maanden geen gesprek was gevoerd met een vrouwelijke kandidaat, werd de vacature ook opengesteld voor mannen. 

Het CRM oordeelde dat de TU/E de noodzaak van dit vergaande voorkeursbeleid onvoldoende had aangetoond. Niet binnen alle faculteiten was de achterstandspositie van vrouwen namelijk even groot. Ook was het voor sommige typen wetenschappelijke functies in de afgelopen jaren wel gelukt om meer vrouwelijke wetenschappers aan te trekken. Daarnaast hadden de eerdere maatregelen om meer vrouwelijke wetenschappers aan te trekken een weinig dwingend karakter. Daarom oordeelde het CRM dat het drastische middel van uitsluiting van mannelijke sollicitanten niet was toegestaan. 

Naar aanleiding van dit oordeel paste de TU/E het voorkeursbeleid aan. Zo gold sindsdien 1) het voorkeursbeleid alleen voor vacatures als binnen de betreffende faculteit het aandeel vrouwen in de wetenschappelijke functies minder is dan 30% en 2) het voorkeursbeleid gold slechts in 30% tot 50% van de ‘in aanmerking komende vacatures’. 

Het CRM oordeelde vervolgens dat de TU/E de eerder vastgestelde gebreken heeft verholpen. Het eerste criterium zorgt ervoor dat de uitsluiting van mannen beperkt wordt tot die situaties waar de meest ernstige achterstand van vrouwen zich voordoet. Daarmee strekt de uitsluiting van mannen niet verder dan strikt noodzakelijk is. Door toepassing van tweede criterium behouden mannen bovendien kans op een wetenschappelijke functie. Het CRM concludeerde dat het voorkeursbeleid van de TU/E nu geoorloofd is en geen verboden onderscheid op grond van geslacht oplevert. 

Webinar 

In deze blog is het vraagstuk over het voorkeursbeleid kort behandeld. In het gratis webinar zal Ruben van Arkel van Sparkel advocatuur & mediation nader ingaan op de algemene regels gelijke behandeling in het arbeidsrecht, de situaties waarin voorkeursbeleid mag worden gevoerd en de voorwaarden waaraan voorkeursbeleid moet voldoen. Meld je direct gratis aan via onderstaande link! 

Praktische informatie webinar 

Datum: 4 oktober 2022 

Tijd: 13.00 – 14.00 uur 

Duur: 1 uur 

Spreker: Ruben van Arkel 

AANMELDEN

Arbeidsrecht anno 2025; welke nieuwe ontwikkelingen staan ons te wachten?

Lees meer

Hoge Raad: tien minuten ‘opstarttijd’ moet worden aangemerkt als arbeidstijd

Lees meer

Uitgelicht: Ontbinding van de arbeidsovereenkomst wegens (ernstige) wanprestatie

Lees meer

Arbeidsrecht anno 2024: welke nieuwe ontwikkelingen staan ons te wachten?

Lees meer

Loondoorbetaling tijdens vakantie van zieke werknemers, hoe zit dat juridisch?

Lees meer

Hoge Raad bevestigt oordeel hof dat Deliveroo-bezorgers in loondienst werken

Lees meer

Filed Under: Arbeidsrecht, Opinie en blogs Tagged With: arbeidsrecht

Vorige artikel
Gastcolumn: Krijgen gedupeerden herstel met het wetsvoorstel herstel toeslagen?
Volgende artikel
Advocaat, mag je website wat minder?  

Primary Sidebar

AGENDA

Verdiepingscursus Arbeidsprocesrecht

Verdiepingscursus Arbeidsprocesrecht

Online cursus Wwft, Wwft-compliance en risicomanagement voor juridische professionals

Tweedaagse verdiepingscursus corporate arbeidsrecht**

Tweedaagse verdiepingscursus corporate arbeidsrecht**

Meer Sdu Opleidingen voor Arbeidsrecht

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Meer arbeidsrecht content

Gratis practice note: Loon (t/m 31 okt)

Gratis webinar: Niet overeengekomen arbeidstijd (12 nov)

Gratis proefabonnement OpMaat Arbeidsrecht+

Proefabonnement OpMaat Arbeidsrecht+

Recente berichten

  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden
  • Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’
  • Compliance en digitale zekerheid: cruciale pijlers voor moderne advocatenkantoren
  • Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×