May you live in interesting times. Deze uitspraak staat bekend als de Chinese Curse en laat zich vanuit het Chinees ongeveer vertalen als: Better to be a dog in a peaceful time, than to be a human in a chaotic (warring) period. De spreuk past prima bij afgelopen maand, met Brexit-Nice-Turkije nog vers in het geheugen. Het zijn inderdaad interessante tijden. Wel een beetje regressief.
Door Juriaan Mensch
Maar regressief heeft de toekomst. Want we zijn weer ouderwets aan het foerageren geslagen, in de urban jungles ditmaal. Op jacht, niet naar besjes en zaden, maar naar virtuele wezentjes – Pokémon GO. Helemaal hip, moderne augmented reality, maar helemaal in lijn met onze evolutionaire programmering door millennia lang jager-verzamelaartje spelen. Het is een mix van regressief en modern, en misschien daarom wel zo succesvol.
Neem de Carmageddon van Nice. Zou die gast achter het stuur van die vrachtwagen zich ook zo modern-regressief gevoeld hebben: domweg poppetjes verzamelen met uitzicht op level-2, en een herkansing in het good ol’ paradise? Hij dacht vast dat hij genoeg Islampunten verzameld had om erheen te mogen van zijn virtuele opper-Pokémon Allah.
Nog meer modern-regressief: die Turkse faalcoup met de smaak van tong Picasso, een Dame Blanche of misschien wel een Saromatoetje. Hoewel, modern, het was niet bepaald 2.0 van die coupturken. Ze vielen het tv-station binnen alsof het 1971 was, en ze nog nooit een smartphone in hun handen hadden gehad of van Twitter hadden gehoord.
Zo’n serie what-the-fucks als Brexit-Pokémon-Nice-Turkije geeft te denken over wat de consensus-realiteit nog voorstelt. Alles lijkt opeens mogelijk.
En dat alles speelt zich af tegen een achtergrond van merkbare klimaatverandering en een natuur die ook al niet meer meedoet in haar functie van betrouwbare continuïteitsverschaffer. Ooit had je stevige patronen – zoals het seizoen – waar je nog op kon vertrouwen. Nu dragen de herfstzomers en lauwe winters bij aan de sfeer van onbehagen en desoriëntatie.
Het lijkt de tijd van een mix van regressief-modern, geloof en ongeloof, reëel en virtueel. Geloof in sterke leiders, of het paradijs. Ongeloof over de Brexit, de nominatie van Donald Trump of de botheid van de aanslag in Nice. Geeneens meer die bom verstopt in de vrachtwagen, maar er nu dom mee rijden door een mensenmassa.
Het meest opmerkelijke aan die aanslag is misschien nog wel de mix van totale afwezigheid van fantasie met de aanwezigheid van geloof. Een paar ton ijzer en een voet op het gaspedaal. De banaliteit van het kwaad.
Die banaliteit is deel van het probleem, want zo’n aanslag of coup nodigt uit tot dezelfde soort banaliteit, gepresenteerd als oplossing, meestal afkomstig uit de kleine geesten van clowns als Donald Trump of Erdogan.
Sultan Erdogan had zijn draaiboek al klaarliggen. Even wachten op een goed moment van ongeloof zoals een coup, en uithollen maar die rechtsstaat – in naam van het redden van de democratie natuurlijk.
Deze profeten van de regressie begrijpen de tijdgeest en de heersende verwarring heel goed. Die weten dat je tegenwoordig prima wegkomt met fantasie en grote leugens als een groot deel van het volk niet meer weet wat echt is en wat niet. Of het te druk heeft met het zoeken naar Pokémon.
Het is dus gelukt: de verbeelding is aan de macht. Alleen op een wat andere manier dan we ons hadden voorgesteld. May you live in interesting times. Als hond of mens? De keus is aan u.