Twee mannen in een café praten over hun echtscheiding. ‘Je moet je leven gewoon makkelijker maken,’ zegt de een tegen de ander. ‘Zij was tot drie uur ’s ochtends traktaties in elkaar aan het klussen beneden. Dan ging ze nog foto’s uploaden op haar website. Het hoeft niet allemaal perfect!’
Door Zo Zuidas
Dit is de kern van het kwaad in de verhouding man-vrouw vandaag. Zowel thuis als op kantoor. Zit je als vrouw nog tot twee uur op kantoor, dan zorg je daarna nog dat de traktaties rond zijn voor je kind die afscheid neemt van de peuterklas, terwijl de man zich nog een keer omdraait. Hij moet morgen werken. Hij heeft er eigenlijk gewoon niet aan gedacht. Mannen missen het momager-gen, de radar van Kris Jenner, moeder van de Kardashian-clan. Mannen hebben het verantwoordelijkheidsgevoel van een peuter.
Mannen nemen geen verantwoordelijkheid voor gedeelde lasten. Vrouwen nemen teveel taken op zich, ook als dat niet per se voor de hand ligt. De vrouw die haar man op gemiste kansen wijst, wordt weggezet als perfectionist of zeur. Dan voelt de man zich aangevallen en wordt zijn ego in elkaar gevouwen als een kraanvogel. Daarop verkent hij zijn mogelijkheden buitenshuis. Liefst een niet al te moeilijke prooi.
Het probleem is hier niet alleen het verschil in machtspositie op de werkvloer, maar de dieper gewortelde scheve verhouding die daaronder ligt. Een filmbons die misbruik van zijn machtspositie maakt, mag eigenlijk geen verrassing heten. Dat is net zo cliché als een dokter die een intervisie doet met een zuster op de operatiekamer, een fotograaf die zijn model verleidt op de bank of een dj die naar bed gaat met zijn fan. Ook wij kennen uit eerste hand voorbeelden van een partner die een jonge advocaat-stagiaire in een appartement installeerde, maar haar vervolgens ging wegpesten toen de affaire voorbij was. Dat kon gewoon.
Mannen met macht houden elkaar de hand boven hun hoofd. Daar helpt geen #metoo of #ihave aan. Het gaat er niet (alleen) om dat vrouwen hun pact doorbreken en naar voren komen, het gaat erom dat mannen hun verantwoordelijkheid leren nemen. We hebben het niet alleen over overduidelijke harrassment. Zelfs als de intimiteit consensueel lijkt kunnen mannen grenzen overgaan, door bijvoorbeeld te vergeten te vertellen dat ze getrouwd en vader zijn. Ook op die manier word je als vrouw geobjectiveerd. Je hebt nog niet eens duidelijk een grens kunnen trekken, omdat de juiste informatie ontbrak.
Toen Wiener zijn glans langzaam verloor als een vette pan in de Dreft, kwamen er steeds meer #metoo verhalen naar boven. Van vrouwen die de meest verschrikkelijke dingen hadden meegemaakt tot types voor wie het gefluit van een bouwvakker al teveel was.
Het is de vraag of dat nuttig is. De #metoo waterval werd opgevolgd door een voorzichtig #Ihave druppelspoortje van mannen die ‘kleur bekenden’. Dit Facebook-exhibitionisme maakt alleen ‘slachtoffers’ en ‘daders’ zichtbaar, maar doet niets aan de patriarchale hegemonie, de diep gewortelde scheefgroei in de verhouding die daaronder ligt.
De crux is dat mannen zelf intrinsiek leren aanvoelen wat normaal gedrag is, wat integriteit betekent en daar elkaar ook op durven wijzen. Als jongens voelen dat ze meer verantwoordelijk zijn voor het geheel, zullen ze ook minder snel een vrouw verlinken omdat ze haar niet meer als A-klasse huisdier zien, maar als gelijkwaardige.
Om ze dat op latere leeftijd nog aan te leren, is lastig. Al op driejarige leeftijd beginnen kinderen onderscheid te maken naar gender. De enige oplossing hier is eigenlijk om mannen niet meer op te voeden als prinsjes in hun eigen koninkrijk, maar om ze mee te geven wat verantwoordelijkheid is. Zodat peuters als ze ouder zijn ook begrijpen wat een eerlijke verdeling is, en wanneer een ‘nee’ een ‘nee’ is.