• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Recht halen in Phnom Penh

18 november 2013 door Advocatie Redactie

Het internationaal strafrecht brengt advocaten tot in alle uithoeken van de wereld. Twee Nederlandse advocaten, Victor Koppe en Michiel Pestman, treden op voor een voormalig leider van de Rode Khmer in Cambodja, het bewind dat tussen 1975 en 1979 1,7 miljoen slachtoffers zou hebben gemaakt. “Je wordt toch een beetje onderdeel van de wereldgeschiedenis. Dat maakt dit werk fascinerend.” Maar echt soepel gaat het allemaal niet, daar in Phnom Penh.

Door Micha Kat

Bij een voormalig legerkamp twintig kilometer buiten Phnom Penh, de hoofdstad van Cambodja, staat een bungalow waarvan het dak nog juist te zien is boven de hekken en het prikkeldraad. “Daar zitten de vijf verdachten gevangen” zegt Peter Foster van het ECCC (Extraordinary Chambers in the Courts of Cambodja), de officiele naam van het ‘Cambodja-tribunaal’.

Aangenaam kennis te maken: Duch, de commandant van de martelgevangenis Tluol Sleng waar 14.000 gevangenen werden doodgemarteld, Ieng Sary, minister van buitenlandse zaken onder Pol Pot, zijn vrouw Ieng Thitith, minister van sociale zaken Khieu Samphan, staatshoofd onder Pol Pot en Nuon Chea, als ‘brother number 2’ de op een na machtigste man in het toenmalige Kampuchea. Zo heette Cambodja onder Pol Pot, die het land van 1975 tot 1979 terroriseerde onder een schrikbewind dat wereldberoemd is geworden door ondermeer de film The Killing Fields uit 1984 (3 Oscars). Peter Foster: “De detention facility voldoet aan alle internationale standaarden.”

Deze vijf zullen de komende jaren terecht staan voor het ECCC wegens misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden. Twee Nederlandse advocaten, Viktor Koppe en Michiel Pestman van Böhler Franken Koppe Wijngaarden te Amsterdam, staan Nuon Chea bij. Peter Foster laat de zaal zien waar de processen plaats zullen vinden achter een muur van glas. Waar bij ons het portret van de koningin hangt, prijken hier enorme afbeeldingen van de Cambodjaanse vlag en van het logo van de Verenigde Naties, omdat deze twee partijen het tribunaal samen mogelijk hebben gemaakt.

Voor het glas op de stoelen voor het publiek zitten honderden Cambodjaanse schoolkinderen die worden toegesproken door hun leraar. Een cameraman staat te filmen. “De belangstelling van Cambodjanen voor het tribunal is enorm,” zegt Foster. “We krijgen de ene groep na de andere op bezoek.” De kinderen worden rijkelijk voorzien van documentatie-materiaal in de vorm van stickers en boekjes.

Fraaie gebouwen
Victor Koppe“Ja, het is allemaal prima georganiseerd bij het tribunaal,” zegt advocaat Victor Koppe. Koppe is medio september 2008 voor de derde keer in Cambodja, alhoewel het eigenlijke proces tegen zijn cliënt nog moet beginnen.

Samen met zijn twee collega-advocaten, een Amerikaanse ‘legal consultant’, een ‘case manager’ en een student-stagiair, heeft hij een mooie werkkamer op het terrein van het ECCC met @un.org-email adres erbij. “Bij het Sierra Leone-tribunaal stonden wat vage keten, maar hier staan fraaie gebouwen,” zegt Koppe, die nu naar Cambodja is gekomen voor ‘het onderhouden van contact met zijn cliënt’. Het kan nog maanden duren voordat zijn zaak zelf begint, maar Koppe heeft al wel bezwaar ingediend tegen de detentie van Nuon Chea. Koppe: “Er is geen enkele redden om een man van 83 in voorlopige hechtenis te houden. Dat is allemaal puur politiek”.

Het bezwaar van Koppe cs werd in februari afgewezen, maar het beroep is reeds ingesteld. Dergelijke ‘pre-trial’ schermutselingen – ook over beslissing iemand al of niet te gaan vervolgen en over de precieze tenlasteleggingen – zijn typerend voor internationale tribunalen en zorgen ervoor dat juristen vaak al maanden met van alles bezig zijn voordat de eerste ‘inhoudelijke behandelingen’ beginnen. Er is zelfs een aparte ‘kamer’ voor: de ‘pre-trial chamber’ met 5 rechters. De zaken zelf worden behandeld door de ’trial chamber – ook vijf rechters – en daarboven staat voor hoger beroep dan nog een ‘supreme court chamber’, met zeven rechters.

De eerste inhoudelijke behandeling bij het ECCC, de zaak tegen kampcommandant Duch, zou volgens de planning in de loop van dit jaar moeten beginnen. Koppe: “Voor ons is die zaak van groot belang, want Duch heeft onze cliënt ervan beschuldigd zijn opdrachtgever te zijn. Het is echter nog maar de vraag of hij die beschuldigingen hard kan maken.”

Hippe stad
Pnhom PenhPhnom Penh is tegenwoordig een hippe stad vol met luxe uitgaansgelegenheden en chique restaurants die vooral worden bezocht door de duizenden westerlingen die er werken in dienst van de zogeheten ‘NGO’s’ (non-governmental organizations) met namen als Child Care, UNDP, Unesco, Fight Against Hunger. De logo’s van deze organisaties prijken groot op de deuren van de terreinwagens die door de straten scheuren van de stad waarvan in 1975 bijna alle inwoners als vee het platteland werd opgedreven om rijst te gaan verbouwen voor de nieuwe heilstaat.

Bij het ECCC werken honderd westerlingen, samen met rond de 200 Cambodjanen. Rond deze Cambodjanen ontstaat tijdens ons bezoek een enorm probleem, omdat aan het licht is gekomen dat deze enorme bedragen aan steekpenningen hebben moeten betalen om bij het ECCC te worden aangesteld.

Het beroemde hotel Royal uit The Killing Fields – waar de laatst overgebleven buitenlandse journalisten verbleven die in 1975 de inname van de stad door de Rode Khmer versloegen – is nu een luxe vijfsterren-hotel van de Raffles-keten. Viktor Koppe zit in de FCC, de Foreign Correspondents Club, ook een pleisterplaats voor journalisten uit alle landen van de wereld.

Vanaf ons tafeltje kijken we uit over de twee rivieren van Phnom Penh, de Tonle Sap en de Mekong. Hoe is deze zaak bij hem terecht gekomen? Koppe: “Ons kantoor staat op een lijst van de VN omdat we eerder zijn opgetreden voor het Sierra Leone-tribunaal en ook werk hebben verrricht voor het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag. Onze cliënt kreeg deze lijst onder ogen en heeft ons samen met zijn Cambodjaanse advocaat uitgekozen na een soort van beauty contest, waar wij blijkbaar als beste uit zijn gekomen.”

Voor het geld hoeven Koppe en Pestman het niet te doen: ze krijgen $90 per uur uit de kassen van het Tribunaal, omdat hun cliënt Nuon Chea ‘onvermogend’ is verklaard. Koppe: “We doen dit uit interesse, je bent toch bezig met de geschiedenis van de twintigste eeuw waar je een beetje een onderdeel van wordt. Daarnaast is het ook juridisch heel interessant.”

Materiële waarheid
De ‘schuld’ van Nuon Chea staat wel vast. Hij was onder Pol Pot zowel voorzitter van de ‘volksvertegenwoordiging’ (die overigens maar een enkele keer bijeen is gekomen), als plaatsvervangend leider van de CPK (de communistische partij van Cambodja): ‘de tweede man’ van het bewind. Dat maakt hem mede-verantwoordelijk voor de misdaden van het regime.

Wat kunnen zijn advocaten nog voor hem betekenen? Koppe: “Wij zien erop toe dat de rechters kunnen oordelen over echte feiten en de ‘materiele waarheid’. Alles moet eerlijk verlopen, al helemaal omdat iedereen rond zo’n tribunaal altijd vindt dat er alleen recht wordt gedaan als er veroordelingen komen. Dat brengt risico’s met zich mee, zoals marchanderen met de feiten. We moeten de ruimte krijgen de getuigen van de aanklagers onder vuur te kunnen nemen en ook eigen getuigen kunnen laten verklaren. De presumptio innocentiae – iemand is onschuldig zolang hij niet is veroordeeld – moet ook in zo’n tribunaal zo veel mogelijk als uitgangspunt worden genomen.”

Als voorbeeld van wat geen ‘echt feit’ zou kunnen zijn, noemt Koppe het getal van 1,7 miljoen doden dat steeds maar weer wordt genoemd in relatie tot de Rode Khmer. “Als je daar goed naar kijkt, zie je dat dat cijfer niet hard is. Hoeveel van deze doden waren het gevolg van Amerikaanse bombardementen, van ziektes als malaria? Als juridisch feit zou dit getal best van tafel kunnen worden geveegd.”

Senior leaders
In de regel staan voor internationale tribunalen als het ECCC niet de moordenaars zelf terecht – de mensen die de trekker overhaalden – maar de ‘hoge omes’ uit de top. In dit verband wordt in het internationale strafrecht gesproken over senior leaders van misdadige regimes, those most responsible voor de oorlogsmisdaden. De moordenaars zelf worden vaak berecht door ‘gewone’ rechtbanken in de landen waar de misdaden zijn gepleegd.

In de praktijk blijkt het vaak uiterst problematisch om voldoende harde feiten boven tafel te krijgen om deze senior leaders ook daadwerkelijk veroordeeld te krijgen, zoals we bijvoorbeeld zagen in de zaak tegen Milosevic voor het Joegoslavië-tribunaal. Voor advocaten als Victor Koppe en de beroemde Fransman Jacques Verges – die Khieu Samphan verdedigt – blijkt het vaak gemakkelijk gaten te schieten in het requisitoir van de prosecutors. Dat alles zorgt ervoor dat internationale tribunalen fascinerend en spannend zijn, maar niet zelden ook frustrerend.

Op het terrein van het ECCC, vlak bij de bungalow van ‘de vijf’, staat een groot beeld van een man met een knuppel onder een fraai versierd afdak. Peter Foster; “Dat is een very powerful spirit die ervoor moet zorgen dat alles goed zal verlopen. We noemen hem de Lord with the iron staff. Alle getuigen zweren voor hem dat ze de waarheid zullen vertellen, de hele waarheid en niets dan de waarheid.”

Per 2009 gaat het niet goed met het tribunaal. Koppe en Pestman hebben de genoemde praktijk – van het betalen van steekpenningen in ruil voor baantjes – aan de kaak gesteld. Tevergeefs. Toen ze vervolgens stelden dat zelfs Cambodjaanse rechters zich hebben moeten ‘inkopen’ bij de regering, werden zij naar eigen zeggen door het tribunaal geintimideerd en bedreigd met juridische stappen.

Op het komende Nationaal Juristen Congres in de RAI (13 maart) zullen Victor Koppe en Gert-Jan Knoops (Rwanda-Tribunaal) een workshop verzorgen

Filed Under: Human Interest

Vorige artikel
Op reis met...Herman Kaemingk, Barbara van Hussen, Lennaert Posch en Gerard Spong
Volgende artikel
"We got him. He is in the interrogation room, right now"

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat arbeidsrecht (voor 32 – 40 uur per week / standplaats Den Haag) Den Haag

Meer vacatures

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Advocaat Astrid Holleeder keert terug in de juridische sector

  • Nieuwe Uitdaging bij… Bird & Bird, Banning en Pellicaan

  • Twee advocaten beantwoorden oproep landelijk dekenberaad in zaak Ridouan Taghi

  • Nieuwe podcast ‘De Managing Partner’ geeft podium aan leiders in de advocatuur

  • Advocaat Rudy Giuliani ontvangt presidentiële onderscheiding na auto-ongeluk

Recente berichten

  • Juristen Foort van Oosten en Arno Rutte nieuwe bewindslieden Justitie
  • Tuchtrechtelijke maatregelen na poging tot getuigenbeïnvloeding in coronazaak; NRC legt link met Amsterdams advocatenkantoor
  • Inspectierapport: Rechtsbescherming burger bij informatieverstrekking Belastingdienst onder druk
  • Fednot: steeds jonger naar de notaris voor een testament
  • Medische zorg en omstandigheden detentie Inez Weski onder de loep

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×