‘Oproep aan advocaten en juristen: meld je aan voor de juridische beweging gericht op het gebruik van recht voor een groenere toekomst,’ schrijft advocaat Danny Hoekzema op LinkedIn. Hij is op zoek naar geïnteresseerden voor de nog op te richten Vakvereniging Recht voor Klimaat.
Hoekzema (tevens oud-Gouden Zandloper-winnaar) haalt in zijn LinkedIn-post voorbeelden aan van initiatieven en uitspraken waarmee advocaten en juristen reeds duurzaam gedrag hebben gestimuleerd of afgedwongen. De Groene Arbeidsovereenkomst van Patroon Legal Design bijvoorbeeld, of de uitspraken als gevolg van acties van Urgenda en Milieudefensie.
Met een vakvereniging hoopt Hoekzema ‘het recht verder te vergroenen’ en een gemeenschap te creëren ‘die zich inzet voor een groenere toekomst en die het recht gebruikt als instrument voor positieve verandering’. De vereniging in spe zal zich in eerste instantie focussen op het verzorgen van lezingen over relevante rechtszaken en wetgeving, onderzoek naar de inzet van recht om duurzame keuzes te stimuleren en het verzamelen van best practices.
Groene modellen voor de rechtspraktijk
“De invloed van het recht op onze samenleving is enorm – en advocaten en juristen weten hoe het recht ingezet kan worden,” verduidelijkt Hoekzema zijn initiatief desgevraagd. “Een simpel voorbeeld: Als de kilometervergoeding voor de auto in de arbeidsovereenkomst hoger is dan voor de fiets, stimuleer je werknemers met de auto te reizen. Terwijl we als maatschappij het tegenovergestelde wilden.” Hij wijst daarbij wederom op De Groene Arbeidsovereenkomst; een templateovereenkomst waardoor juist het reizen met de fiets een hogere vergoeding krijgt en zo duurzaam gedrag wordt aangemoedigd.
“Het ontwikkelen van deze template kan de uitgangspunten van miljoenen arbeidsovereenkomsten bepalen. De impact is daarmee enorm,” illustreert Hoekzema verder. Door het verenigen van geïnteresseerden wil de advocaat ervoor zorgen dat er op een structurele manier wordt nagedacht over ‘het vergoenen van de juristerij’. “Wie weet hebben we straks wel ‘de groene modellen voor de rechtspraktijk’.”
Doorgewinterde Zuidas-advocaten
Hoekzema was voorheen verbonden aan het Amsterdamse De Roos Advocaten, maar is momenteel bezig met het oprichten van zijn eigen kantoor: The New Paradigm. Met zijn eigen zaak wil hij zich naar eigen zeggen richten op ‘groene pioniers’, en tijdens het opzetten van het kantoor kwam hij in contact met veel advocaten die klimaat en duurzaamheid belangrijk vinden. Hierdoor is het idee ontsproten om een vakvereniging op te richten: “Tijdens die gesprekken viel het mij op dat er nog een platform mist waarbinnen experts met elkaar van ideeën kunnen wisselen en samen kunnen werken.”
Volgens Hoekzema is de huidige oproep vooral bedoeld om te testen of er animo is voor zo’n platform. Hij geeft daarbij aan dat de belangstelling nu al overweldigend is: er zijn al honderd aanmeldingen. “Variërend van junior-advocaten tot managing partners en general counsels, en van PhD-studenten tot hoogleraren. Wat nog wel een beetje tegenvalt zijn de aanmeldingen van doorgewinterde Zuidas-advocaten. Hopelijk is dat enkel wat koudwatervrees, want ook hen hebben we nodig om verandering in gang te zetten.”
Als de vakvereniging daadwerkelijk wordt opgericht, wat in augustus of september moet gebeuren, zal de hele groep geïnteresseerden meebepalen welke activiteiten precies worden ondernomen. Naast de bovengenoemde ‘klassieke vakverenigingsactiviteiten’ zal bijvoorbeeld ook ingezet worden op het initiëren van een zogeheten Wiki met goede initiatieven, aldus Hoekzema. Zijn verwachting is verder dat medio oktober een eerste kennismakingsevent zal plaatsvinden.
Activistische kant van het recht
“Daarnaast zal er ook ruimte zijn voor een meer activistische kant van het recht,” voegt Hoekzema daaraan toe. “Denk bijvoorbeeld aan het samenwerken met ngo’s voor het bepalen van de juridische strategie voor klimaatzaken. Ook kunnen we ons als vereniging mengen in het maatschappelijke debat, door als collectief opiniestukken te publiceren of deel te nemen aan talkshows.” Dat dit niet voor ieder lid van de vereniging is weggelegd, beseft Hoekzema zich terdege. “Het zal nog even aftasten worden hoe we dat gaan vormgeven.”
Tot slot duidt Hoekzema de eventuele samenwerkingen met niet-gouvernementele organisaties meer specifiek. “Het is op dit moment nog niet zo zwart-wit dat ngo’s ons straks mogen bellen voor juridisch advies, maar dat is zeker ook een deel van het spectrum waarin we een rol kunnen spelen. Er zijn bijvoorbeeld advocaten aangemeld die alles weten over greenwashing, of advocaten die een trackrecord hebben in het procederen. Het zou interessant zijn om die kennis te verbinden aan ngo’s.” Daarbij is het volgens Hoekzema niet de bedoeling om vanuit de vereniging zelf te procederen, maar enkel om ngo’s te informeren over de juridische mogelijkheden.
Klik hier voor het formulier voor geïnteresseerden in de Vakvereniging Recht voor Klimaat.
