David's Cadillac: een eerlijk inkijkje in het leven van een advocaat

Verwacht geen Amerikaans rechtbankspektakel of een blik in de juridische sores van bekende cliënten. Wat het boek David’s Cadillac wél biedt is een reeks anekdotes uit het advocatenleven, vaak amusant, soms ontroerend en vrijwel altijd met een gezonde dosis zelfspot van auteur Roberto Pennino.

Het was eigenlijk een project voor als Roberto Pennino, eigenaar van Pennino Legal Services in Heerlen, met pensioen zou zijn. Van elke zaak of opmerkelijke gebeurtenis houdt hij persoonlijke aantekeningen bij. Het idee was om daar aan het einde van zijn loopbaan nog eens doorheen te bladeren om zich te herinneren wat hij als advocaat allemaal had meegemaakt.

Maar Pennino staat nog middenin zijn carrière als zijn uitgever erachter komt dat de schrijvende advocaat – Pennino schreef eerder al boeken over grootheden uit de voetbalwereld – de basis voor een nieuw boek al op zak heeft. “Hij wees me erop dat het tegenwoordig wel een beetje een ding is dat mensen vanuit hun beroep verhalen vertellen. De politieagent en de brandweerman, bijvoorbeeld. Hij vroeg mij of ik het wilde overwegen om dat over de advocatuur te doen. Uiteindelijk heb ik gezegd dat ik het zou doen als ik er wel een disclaimer aan mocht hangen. En natuurlijk moest ik dingen kunnen veranderen om te voorkomen dat de verhalen herleidbaar zouden zijn.”

Toeristische rondleidingen

De disclaimer – Alle feiten, gebeurtenissen, omstandigheden en personages in dit boek zijn aan de verbeeldingskracht van de auteur ontsproten – kwam er en de veranderingen en anonimiseringen ook. De kantoren waar hij werkte worden daarentegen wel met naam genoemd. Begonnen bij Bakhuijsen Van den Noort in Amsterdam, volgt hij na enige jaren zijn vrouw naar Limburg en maakt hij de overstap naar de Maastrichtse vestiging van Moszkowicz, Moszkowicz, Moszkowicz & Moszkowicz Advocaten. Het zijn de jaren dat vader en zoons Moszkowicz nog zo zeer de top van de Nederlandse advocatuur beheersen dat toeristische rondleidingen stoppen bij het Amsterdamse kantoor voor een fotomomentje.

‘Ik kom vaak tegen dat mensen denken dat ik bij alles wat in mijn privéleven gebeurt, er met een botte advocatenbijl op in ga hakken om mijn gelijk te halen’

Advocaat en auteur Roberto Pennino

Pennino heeft zijn voormalige collega’s niet gevraagd wat zij vinden van een gastrol in zijn boek. “Ik heb heel duidelijk gekeken naar wat vertel ik en of dat verkeerd kan afstralen op een kantoor of een voormalig collega, en dit geldt niet alleen voor Moszkowicz, maar ook voor Bakhuijsen Van den Noort. Dat vond ik belangrijk, dat mensen zich niet onheus bejegend kunnen voelen. Dat wil niet zeggen dat ik een boek heb geschreven dat kritiekloos door mijn praktijk gaat, maar ik heb er wel voor gekozen om gebeurtenissen die eventueel negatief zouden kunnen worden uitgelegd met betrekking tot de kantoren waar ik heb gewerkt, niet te vertellen en dus ook niet in het boek op te nemen.”

Aftandse Peugeot

De mild spottende blik richt Pennino vooral op zichzelf. Bijvoorbeeld wanneer hij zich als jonge advocaat onder de tafel laat drinken door een belangrijke cliënt. Of wanneer hij in het titelverhaal de gloednieuwe en peperdure Cadillac van David Moszkowicz aantikt met zijn aftandse Peugeot. “Ik vind het oninteressant om alleen maar te lezen hoe goed iemand is en dat dan 34 hoofdstukken lang. Voor zover dat mogelijk is heb ik geprobeerd een 360 graden scala te geven van dingen die ik ben tegengekomen. En die zijn niet allemaal positief en dat mag ook best worden gezegd. Want dat geldt voor ieders leven.”

Hoewel het boek is geschreven om het brede publiek een inkijkje in het advocatenleven te geven, hield Pennino bij het schrijven ook de beginnende advocaat in zijn achterhoofd. Bijvoorbeeld in het hoofdstuk waarin hij voor het eerst met de pers te maken krijgt en dat resulteert in een tendentieus artikel vol onjuistheden over zijn cliënt. Terugkijkend zegt Pennino: “Mijn eerste reactie was niet de beste die ik had kunnen kiezen. Maar daar heb ik van geleerd. Ik denk dat als je zo’n situatie oefent in bijvoorbeeld een rollenspel, dat je daar als aankomende advocaat veel aan kunt hebben. Ik had het althans graag als onderwerp in mijn opleiding gehad.”

Menselijke reacties

Iets anders dat Pennino zelf in de praktijk heeft moeten leren, is dat je als advocaat heel soms moet balanceren op het dunne koord tussen het juridische werk waarvoor je wordt ingehuurd en je puur menselijke reacties. Bijvoorbeeld toen hij te maken kreeg met de ijskoude repliek van een verzekeringsjurist die moest beslissen over de begrafeniskosten van een verongelukt kind. Of toen hij een slachtoffer van een ernstig verkeersongeluk vertelde over een andere cliënt die ondanks zijn zware permanente letsel toch weer vreugde in zijn leven had gevonden.

Pennino: “Naast advocaat ben ik ook mens. Je moet niet te scheutig zijn met de momenten waarop je persoonlijk wordt. Uitgangspunt is je je eigen emoties zoveel mogelijk buiten je werk te houden, maar je kunt ze ook weer niet bij voorbaat voor honderd procent uitvlakken.”

Geen botte advocatenbijl

Zijn er tot slot ook nog misverstanden die Pennino graag wil wegnemen bij het publiek én bij een nieuwe generatie advocaten? “Ik kom vaak tegen dat mensen denken dat ik bij alles wat in mijn privéleven gebeurt er met een botte advocatenbijl op in ga hakken om mijn gelijk te halen. Dat is verre van de waarheid en dat zie ik ook bij mijn collega’s. Natuurlijk, als je onheus wordt bejegend, gaat je vak ook meespelen in de privésfeer. Maar als ik een boete ontvang voor een snelheidsovertreding en ik weet dondersgoed dat ik te hard heb gereden, ga ik echt mijn tijd niet besteden aan een bezwaarschrift.”