De Access to Justice Gouden Zandloper 2021 is donderdag uitgereikt aan Eva González Pérez, de advocaat dankzij wie de toeslagenaffaire werd blootgelegd. Enkele van haar cliënten nomineerden haar voor de prijs: zij staat nu al jaren enkele tientallen toeslagenouders bij in hun strijd voor rechtvaardigheid.
Foto: Roel Dijkstra Fotografie
Eva González Pérez (Advocatencollectief Trias in Helmond) is feitelijk al sinds 2014 bezig met de zaak die is uitgegroeid tot het veelkoppige monster de toeslagenaffaire. Toen zij voor het eerst enkele brieven van de Belastingdienst onder ogen kreeg, waarin ouders werden aangemerkt als fraudeur en alle kinderopvangtoeslag moesten terugbetalen, of waarin de toeslag zonder opgaaf van reden werd stopgezet, kon zij niet vermoeden hoe enorm de affaire zou worden.
Inmiddels is de hoeveelheid menselijk leed achter toeslagenaffaire amper te bevatten, met alleen al duizenden gedupeerden die in de schuldsanering zijn beland, uit hun huis zijn gezet of wiens kinderen uit huis zijn geplaatst. Onlangs werd bekend dat zeker 1.115 kinderen bij hun ouders werden weggehaald als gevolg van de affaire. Het totale aantal gedupeerde ouders staat inmiddels op zo’n 50.000.
Kabinet gevallen
Ook maatschappelijk dreunen de gevolgen van de toeslagenaffaire nog steeds hard na. Het kabinet Rutte III viel half januari 2021 na het debat over de conclusies die de Parlementaire Onderzoekscommissie Kinderopvangtoeslag (POK) eind 2020 trok: de betrokken ouders was een ongekend onrecht aangedaan, en de beginselen van de rechtsstaat waren aangetast. De Raad van State en bestuursrechters hebben aangegeven terug te zullen blikken, om te reflecteren en te bekijken of er vaker te rechtlijnig is geoordeeld, zoals achteraf in de duizenden belastingzaken is gebeurd.
Toch vind González Pérez deze (rechtstatelijke) gevolgen minder belangrijk dan het lot van haar veertig cliënten. Die zal zij de komende tijd nog door tal van commissies heen loodsen, zoals de Commissie Werkelijke Schade, de Bezwaarschriftenadviescommissie en de Commissie Toeslagen Herstel. Gelukkig zijn haar cliënten al deels gecompenseerd, maar de kous is nog lang niet af.
Hoe lang de hele zaak nu ook al duurt, voor González Pérez wordt het elke dag weer interessanter, vertelt zij in een interview in Advocatie Magazine. “Hoe verder je komt, hoe dieper je in het dossier zit en hoe meer je te weten komt, des te interessanter het wordt. Er zijn zoveel instanties bij betrokken geraakt, en er zijn nog zoveel onduidelijkheden die mij interesseren en vragen waar ik al jaren geen antwoord op krijg. Bij de Belastingdienst vinden ze het maar vervelend dat ik veel vragen stel, maar ik blijf doorvragen: Waarom is dit gebeurd? Waarom zijn er mensen op zwarte lijsten gezet? Dat vraag ik al sinds 2016. In mijn optiek is er duidelijk gediscrimineerd.”
‘Zij is een strijder’
Meerdere van haar cliënten klommen in de pen om haar te nomineren voor de Access to Justice Gouden Zandloper, puur om iets terug te kunnen doen. Een kleine greep uit wat zij over hun advocaat schreven: ‘Zij is een sterk persoon met doorzettingsvermogen, zij is een strijder.’ ‘Zij heeft zoveel bereikt, zonder haar was de toeslagenaffaire nooit onthuld.’ ‘Dankzij haar heb ik mijn leven terug dat de Belastingdienst kapot heeft gemaakt.’
De jury prijst González Pérez om haar strijdbaarheid en enorme rechtvaardigheidsgevoel. Uit het juryrapport: ‘Wat zij voor elkaar heeft gekregen, mag je gerust baanbrekend noemen. Zij is een advocaat pur sang, die in de bres is gesprongen voor een groep kwetsbaren die hun recht anders misschien nooit hadden gehaald. En dat over zoveel jaren en met zoveel vasthoudendheid, in eerste instantie zelfs zonder ervoor betaald te worden. Aan alles in haar optreden zie je hoe ze wordt gedreven door maatschappelijke betrokkenheid. Wat zij heeft gedaan, moést gebeuren, en wie weet kan zij nog wel een echte cultuurverandering teweeg brengen. Dat is precies waar de Access to Justice Gouden Zandloper voor staat.’
Terugkijken: de uitreiking van de Access to Justice Award aaa Eva González Pérez:
Het uitgebreide interview met Eva González Pérez is te vinden in het nieuwe Advocatie Magazine, dat grotendeels in het teken staat van de Gouden Zandlopers 2021. Klik op de cover om het digitale magazine te openen. Naast González Pérez waren er nog twee advocatenkantoren met hun pro bono-projecten genomineerd voor de Access to Justice-award: Allen & Overy en Dentons.
