In antwoord op Kamervragen naar aanleiding van de tuchtrechtelijke waarschuwing die de landsadvocaat kreeg, benadrukt Minister Van Weel (Justitie en Veiligheid) dat hij geen indicaties heeft dat de landsadvocaat onterecht of bewust een beroepsnorm heeft overtreden.
De zaak betreft de omgang met verschoningsgerechtigde informatie, maar de minister is van mening dat de opgelegde maatregel – een waarschuwing – passend is en geen afbreuk doet aan de integriteit van de landsadvocaat.
Tuchtrechtelijke kwestie
De aanleiding voor de Kamervragen is de waarschuwing die de landsadvocaat kreeg vanwege een fout in de omgang met vertrouwelijke documenten in een fraudezaak. Het betrof e-mails die onder het verschoningsrecht vielen, maar niet direct na een gerechtelijke uitspraak over hun status uit het dossier waren verwijderd. De Raad van Discipline oordeelde dat de landsadvocaat een beroepsnorm had overtreden, maar stelde de lichtste maatregel vast: een waarschuwing.
Minister Van Weel wijst erop dat de landsadvocaat deze e-mails niet heeft ingezien of gebruikt, en dat ze in een afgeschermd dossier waren bewaard. Desondanks had de landsadvocaat de documenten direct moeten verwijderen na het definitieve rechterlijke oordeel over hun status. Van Weel betreurt het dat dit niet onmiddellijk is gebeurd, maar stelt dat er geen aanwijzingen zijn dat de landsadvocaat handelde met kwade bedoelingen of in strijd met zijn integriteit.
Integriteit
Op de vraag of de landsadvocaat, gezien zijn rol als voornaamste juridische adviseur van de Staat, van onbesproken gedrag moet zijn, antwoordt de minister dat de landsadvocaat inderdaad naar eer en geweten moet handelen en de wet moet naleven. Hoewel er een beroepsnorm is overtreden, is Van Weel van mening dat de opgelegde waarschuwing een voldoende reactie is op het incident, gezien de omstandigheden. De minister geeft aan dat er bij hem geen twijfel bestaat over de integriteit van de landsadvocaat.
In reactie op de vraag of de landsadvocaat voldoende reflectie toont in de brief van 9 september 2024, stelt Van Weel dat het doel van de brief was om de minister te informeren over de uitspraak, maar dat verdere reflectie wel aan de orde moet komen in bestuurlijk overleg. De omgang met verschoningsgerechtigde informatie zal dan ook worden besproken in de structurele overleggen die tussen zijn ministerie en de landsadvocaat plaatsvinden.
Kernwaarden
De minister benadrukt dat het kantoor van de landsadvocaat, Pels Rijcken, in het landscontract zich expliciet moet houden aan de kernwaarden van de advocatuur: onafhankelijkheid, partijdigheid, deskundigheid, integriteit en vertrouwelijkheid. In dat kader is er geregeld overleg met Pels Rijcken om integriteitskwesties te bespreken en wordt de Staat geïnformeerd over belangrijke ontwikkelingen, zoals tuchtrechtelijke procedures.
Gezien de eerdere grootschalige fraudezaak bij Pels Rijcken, waarbij de topman van het kantoor betrokken was, is er ook aandacht voor de houdbaarheid van de relatie tussen het kantoor en de Staat. De minister wijst erop dat er inmiddels verbetermaatregelen zijn genomen op het gebied van governance, compliance, dataveiligheid en een open werkcultuur, en dat de commissie-Silvis in 2022 positief oordeelde over de voortgang van deze maatregelen. In de huidige zaak ziet de minister geen aanleiding om te twijfelen aan de integriteit van de landsadvocaat of het kantoor van Pels Rijcken als juridische dienstverlener van de Staat.
Minister Van Weel benadrukt dat de waarschuwing voor de landsadvocaat, hoewel een tuchtrechtelijke overtreding werd vastgesteld, niet wijst op onbehoorlijk of bewust onethisch handelen. De minister ziet de kwestie als een zaak van juridische nuance, waarbij de landsadvocaat in goed vertrouwen handelde, maar alsnog een beroepsnorm overtrad. De samenwerking met Pels Rijcken blijft voorlopig ongewijzigd, waarbij het kantoor van de landsadvocaat zich blijft houden aan de integriteitsvereisten die gelden voor overheidsadvocaten. Het incident zal verder worden besproken in bestuurlijk overleg om herhaling in de toekomst te voorkomen.
