In deze rubriek leest u wat advocaten zoal in hun vrije tijd doen. Deze keer: Maarten Bosman over zijn liefde voor tekenen en schilderen. Sinds hij er na een pittige periode in zijn leven mee begon, rolt het ene na het andere portret uit zijn vingers. “Ik wil de ziel van mijn onderwerp vangen.“
“Een middelbare schoolvriend van mij spaarde illegale concerttapes van David Bowie. Als we daarnaar luisterden, werd ik uit mijn dagelijkse leven gehaald en kwam ik in een droomwereld terecht. Datzelfde fijne gevoel krijg ik nu als ik teken of schilder.”
Hoewel Maarten Bosman (links te zien in een zelfportret) in zijn jeugd veel tekende, had hij het daarna decennia niet meer gedaan. Maar sinds hij in 2018 spontaan naar zijn schetsblok en potloden greep, is hij niet meer te stoppen. Hij ging dat jaar door een pittige periode. De moeder van zijn twee kinderen was maandenlang uitgeschakeld geweest door een zware operatie. Zijn gezin, zijn werk; Bosman had het drukker dan ooit. Bovendien kwam zijn relatie in zwaar weer. “Als zelfstandige kon ik niet zomaar stoppen met werken en gaan uitrusten. Uitgeput was ik. Ik kon amper meer nadenken. Het tekenen was echt een openbaring voor mij. Als jurist zit je altijd in je hoofd; je analyseert, argumenteert. Teken of schilder ik, dan denk ik niet na. Ik kijk, kijk, kijk. Ik kwam echt tot rust.”
Michelangelo’s David
Hij maakte het ene na het andere portret en zag ‘dat het klopte’; zijn onderwerpen kwamen tot leven. “Gezichten van mensen fascineren mij het meest. Je kunt er ontzettend veel in lezen: vrolijkheid, verdriet, verlangen. Heel uitdagend om al die emoties in één blik te vangen.” De advocaat plukt overal foto’s vandaan – het internet, boeken – en tekent of schildert ze dan na. “Er moet gelijkenis zijn, maar ik maak géén kopie van de foto. Ik wil wél dat je ziet dat het getekend is; dat ik er iets aan heb toegevoegd.” Zijn onderwerpen variëren van actrices als Monica Bellucci en Brigitte Bardot tot een scène uit de Spaanse hitserie La Casa de Papel (zie het beeld bovenaan). “Ik let vooral op de manier waarop iemand kijkt. Die blik moet me op de een of andere manier raken.”
Toen hij Bowie wilde tekenen, koos hij na lang zoeken voor een foto waarop de zanger in de verte kijkt. “Deze blik, dromerig en krachtig tegelijk, belichaamt wat hij voor mij in mijn jeugd betekende: een ontspanning uit de gewone wereld.”
Bowie’s portret heeft een prominente plek in Bosmans huis gekregen. Iets verderop, op een tafeltje bij zijn bank, staat zijn schilderij van David. Hij liet zich hierbij inspireren door Michelangelo’s beroemde beeldhouwwerk. “De meeste kunstenaars hebben David vastgelegd nadat hij Goliath had verslagen. Michelangelo vereeuwigde hem daarentegen vóór dit gevecht. Terwijl ik David schilderde, vroeg ik me af wat hij toen dacht. Was hij bang? Of onzeker? Deze gevoelens heb ik proberen te vangen in zijn blik. Ik ben uren bezig geweest met zijn ogen. Dat gebeurt me wel vaker als ik teken of schilder. Ik ga echt in gesprek met mijn onderwerp om zijn of haar ziel te vangen. Dat is stoeien: heb ik nou wél of niét de essentie beet? Of een portret gaat leven of niet, hangt dáár vanaf.”
Voor drie van zijn tekeningen heeft Bosman zelf model gestaan. Nadat zijn relatie vorig jaar eindigde en hij alleen ging wonen, moest hij ‘zichzelf diep in de ogen te kijken’. “Deze in kleur is het recentst. Bij het eerste zelfportret had ik een dieptepunt bereikt. Op die zwart-wittekening zie je mijn kwetsbaarheid terug. Het was onmogelijk om die te verbergen. Ik was zó verdrietig. Ik moest een beslissing nemen die alles omturnde en waardoor ik een hoop ben kwijtgeraakt.”
Schildersopleiding ‘Oude Meesters’
Ondertussen ging hij door met tekenen. De ene keer met houtskool, de andere keer met grafiet. Hij leerde diepte te creëren en schaduwen te gebruiken. Bij de volgende stap in zijn creatieve proces, schilderen met olieverf, besloot hij in de leer te gaan. “Tekenen kun je best zelf leren, maar bij olieverfschilderijen komt meer ambachtelijkheid kijken dan ik zelf in huis heb.”
Zo gezegd, zo gedaan. In 2019 begon Bosman bij schildersvakschool Boulevard Magenta aan de driejarige vakopleiding ‘Oude Meesters’. Deze opleiding sluit aan bij zijn fascinatie voor de Gouden Eeuw én de ambachtelijkheid van de Oude Meesters. “In de Gouden Eeuw stond de wieg van de huidige Nederlandse beschaving. Ik heb deze periode bestudeerd – de ontkerstening, Spinoza – en ben zelfs begonnen om een roman over deze tijd te schrijven. Te midden van alle rijkdom en welvaart die toen werd opgebouwd, was er een explosie van creativiteit. Het werk van Hollandse schilders als Rembrandt, Vermeer en Hals bewijst dat. In de opleiding word ik als het ware als een leerling aan hun hand meegenomen en leer ik het vak. Ik zie hoe het ambacht langzaam veranderd is. De technieken, het materiaal – van verf op basis van eigeel tot olieverf.”
Wat de Oude Meesters volgens hem zo bijzonder maakt, is dat zij de technieken van de Italiaanse meesters hebben ‘vervolmaakt’ en ‘uitgebreid’. “Ze zijn weggegaan van Bijbelse taferelen en schilderen hun cultuur en zichzelf.” Van de schilders uit de Gouden Eeuw heeft hij vooral een zwak voor Frans Hals. Ter illustratie laat hij de ‘lachende cavalier’ zien. “Het contrast tussen dynamisch, grove streken en dat heel precieze maakt zijn werk levendig. Met zijn frivole stijl weet hij de ziel van een persoon te pakken.” Een andere portretschilder die hij ‘fantastisch’ vindt is John Singer Sargent uit de 19e eeuw. “Ook hij weet zo goed de essentie van een persoon te raken.”
Opdrachten
Bosman beitelt gestaag aan zijn eigen stijl. “Tekenen en schilderen zie ik als een ontdekkingsreis die me energie geeft én als een oneindig leerproces. Ik wil leren, leren, leren. Dat heb ik ook als jurist. Om te blijven leren, werk ik vooral op projectbasis.”
Tekenen en schilderen voelt voor hem ‘als vakantie’. “Hij zou er dan ook best meer tijd aan willen besteden. Naar aanleiding van zijn Instagram-account, waar hij zijn werk laat zien, heeft hij al enkele opdrachten gekregen. “Opdrachten zijn geen doel op zich. Het belangrijkste is dat ik blijf leren. Ik heb geen zin om alleen maar katten te tekenen omdat ik geld moet verdienen. Ik wil geen concessies doen aan mijn eigen leerproces. Maar natuurlijk sla ik opdrachten die dat proces ondersteunen niet af. Als geld helemaal geen rol zou spelen, zou ik vanuit Toscane de hele dag gaan schilderen. Tussendoor zou ik de wereld rondreizen om de mooiste kunst te bekijken en daarvan te leren.”
Maarten Bosman is advocaat en legal counsel a.i. Hij is specialist op het gebied van aansprakelijkheid, contracten en verzekeringen. Hij werkt zowel voor bedrijven als verzekeraars en overheden. Maarten Bosman op Instagram: mr_werk, A lawyers drawings
