• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

“Als advocaat moet je het NFI en OM niet geloven”

8 september 2010 door Advocatie Redactie

De Ware Toedracht is het nieuwe boek van de hand van Ton Derksen, de wetenschapsfilosoof die eerder in Het OM in de Fout genadeloos de cognitieve misstappen van het OM in bekende gerechtelijke dwalingen blootlegde. Zijn werk leidde onder meer tot het heropenen van de zaak Lucia de B., die dit jaar vrij kwam. Het nieuwe boek verenigt wetenschappelijke theorie en strafrechtpraktijk. “Als advocaat moet je het NFI en OM niet geloven.”

Derksen’s laatste boek is weer stevig tegengif voor de vanzelfsprekendheid waarmee we geneigd zijn een feitencomplex te interpreteren. Hij gaat diep in op de werking van ons bewustzijn en waarom dat na duizenden jaren evolutie in zijn alledaagse vorm bruikbaar is, maar niet geschikt is binnen de contect van het strafrecht, waar waarheidsvinding moet plaatsvinden. In zijn nieuwe boek zijn theoretische lessen over de werking van ons bewustzijn gekoppeld aan concrete voorbeelden uit de strafrechtpraktijk.

Zien is geloven, denken we nog al te vaak, maar de wetenschap die Derksen aanhaalt, leert ons eerder dat geloven ook zien is. Volgens hem zijn we door de evolutie tot ons huidige bewustzijn met zijn instincten niet automatisch toegerust om eerlijke processen te voeren. “Dat is mijn stelling ja. Als we ons niet bewust zijn van de processen in ons bewustzijn, dan blijven we dezelfde fouten maken. We hebben als mensen gelukkig de mogelijkheid tot zelfreflectie, maar het mist waarheidszoekers aan een empirische opleiding.”

Derksen haalt de zaken aan die hij inmiddels goed kent en ook in Het OM in de Fout al analyseerde zoals Lucia de B., de Deventer moordzaak en de Schiedammer parkmoord. Hij verwijst nu echter ook regelmatig naar de zaak Ina Post. De wetenschappelijke theorieën, veelal uit de psychologie, zijn in het boek afgezet tegenover het alledaags gebruik van onze waarneming, en aan de hand van de praktische voorbeelden uit de strafrechtpraktijk wordt duidelijk waar het misgaat bij het interpreteren van bewijsmateriaal en redeneringen. En dus veroordelingen.

Advocaten waren broekies

”In grote zaken waarin het mis is gegaan en die ik ken, zijn in eerste aanleg de advocaten allemaal broekies,” zegt Derksen. “Een verdachte, zoals Ernst Louwes, waarbij ik er vanuit ga dat hij onschuldig is, denkt: ik ben onschuldig en neem even een advocaat en die zet het wel recht. Ook (veel) advocaten kunnen nog veel leren over bepaalde redeneringen en aannames die ze maken,” zegt Derksen die verhaalt over enkele strafadvocaten – en niet de minsten – die zich verkeerde redeneringen en feiten in strafzaken lieten aanleunen.

”Wees kritisch en slik niet zomaar wat een officier of een deskundige van bijvoorbeeld het NFI zegt. In de zaak Louwes (Deventer moordzaak, red.) heeft er een NFI-er zitten liegen over de hoeveelheid DNA op cruciale bewijsstukken.Er zijn slordige deskundigen die vreselijke dingen zeggen. Het is bedroevend dat dergelijke fouten niet door de rechter opgemerkt worden, maar dat ook vaak de advocaat geen protest aantekent. Doe ook zelf tegenonderzoek naar zaken waar je geen verstand van hebt, dat is meestal helemaal niet zo moeilijk. Als advocaat kun je helaas het NFI en OM niet geloven.”

Voorlopig requisitoir

Bij het lezen van Derksen’s boek rijst de vraag of het strafrechtproces niet heel anders ingericht moet worden om de cognitieve valkuilen, zoals het theoriegeladen naar de feiten kijken, te omzeilen. Derksen heeft wel enige suggesties: “Een officier van justitie zou aan het begin van een moeilijke strafzaak een voorlopig requisitoir moeten houden in plaats van aan het einde. Dan kan iedereen mee zoeken naar de feiten. Geert-Jan Knoops heeft in de zaak Ina Post straks drie dagen de tijd om te reageren op het verhaal van de officier. Dat is te weinig, zeker in de klimaat waar cruciale feiten achter worden gehouden. Misschien niet met opzet, maar wat relevant is voor de verdediging, lijkt vaak niet zo relevant voor een aanklagend OM. Bij kritiek op dit gedrag wordt snel de integriteitskaart gespeeld, en erop gewezen dat officieren professionals zijn die heus wel kunnen uitmaken wat relevant is. Daarbij wordt wel voorbijgegaan aan het simpele feit dat een feit bewijswaarde heeft vanuit een bepaalde theorie. Vanuit de theorie van het OM heeft iets misschien geen bewijswaarde, terwijl het wel bewijswaarde heeft vanuit de theorie van de verdediging. Het woord professional wordt misbruikt.”

Is lekenrechtspraak dan bijvoorbeeld een goed idee? “Die leek zou wel een betrouwbare aanvulling moeten zijn op de rechter, dus niet iemand die de valkuilen van de alledaagse waarheidsvinding ook niet kent. Wellicht iemand met een wetenschappelijke achtergrond, en dan bedoel ik geen arts, maar een bèta die feiten op een andere manier toetst. Bovendien zie je de fouten beter bij een ander dan bij jezelf.”

Heropeningscommissie

Derksen raadt strafadvocaten zich te verenigen en de verhalen over waar het volgens hen mis is gegaan te verzamelen. Hij denkt dat er op die manier meer aandacht komt voor de dwalingen en dat publieke druk zou helpen om een onafhankelijke heropeningscommissie naar Engels model van de grond te krijgen. Derksen is kritisch over het huidige CEAS, dat volgens hem nu niet de juiste samenstelling heeft. In Engeland en andere omringende landen is dat volgens hem wel goed en naar tevredenheid geregeld: “Je hebt een onafhankelijke commissie nodig met wetenschappers er in. Bovendien moet de CEAS een novum vinden, zoals dat door de Hoge raad gedefinieerd is. De CEAS is nog te bang dat het op zijn broek krijgt van de Hoge Raad.”

De Ware Toedracht, een praktische wetenschapsfilosofie voor waarheidzoekers is verkrijgbaar bij Veen magazines

Filed Under: Actueel

Vorige artikel
Rechtbank wilde rechter lozen op verdenking van fraude
Volgende artikel
Dirkzwager ontwikkelt App voor Ipad en iPhone

Primary Sidebar

Topvacatures

Meer vacatures

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Ex-advocaat uit Limburg krijgt schrapping na achterlaten cliënten

  • Nieuwe Uitdaging bij… Stijl, Evers Soerjatin en NautaDutilh

  • Het Bevolkingsonderzoek datalek: waarom schade zo moeilijk aantoonbaar is

  • Column – Je werktijd is waardeloos

  • Eerste Legal Rebel Awards uitgereikt tijdens SAIL Amsterdam

Recente berichten

  • Nederlandse overnamemarkt laat lichte groei zien ondanks economische onzekerheden
  • Nieuwe Uitdaging bij… Stijl, Evers Soerjatin en NautaDutilh
  • Het Bevolkingsonderzoek datalek: waarom schade zo moeilijk aantoonbaar is
  • Column – Je werktijd is waardeloos
  • Eerste Legal Rebel Awards uitgereikt tijdens SAIL Amsterdam

Recente reacties

    Archieven

    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×