Per 1 januari 2020 is het mogelijk omstandigheden uit twee of meer onvoldragen ontslaggronden te combineren tot een redelijke grond voor ontslag. Hierbij een helder en actueel overzicht over de i-grond als ontslaggrond, als introductie op de tweedaagse Verdiepingscursus ontslagrecht.
Wettelijke kader
Op grond van art. 7:669 lid 3 sub i BW kan de werkgever twee of meer onvoldragen ontslaggronden combineren tot een voldragen redelijke grond voor ontslag. De i-grond wordt daarom ook wel cumulatiegrond genoemd. Hierbij geldt dat de a- (langdurige arbeidsongeschiktheid), b- (bedrijfseconomische redenen) en f-grond (gewetensbezwaren) niet met een andere ontslaggrond kunnen worden gecumuleerd.
Toetsingscriteria
De wetgever heeft geen toetsingscriteria opgesteld voor de i-grond en de rechters kunnen dus ‘maatwerk’ leveren. In de parlementaire behandeling noemt de wetgever wel voorbeelden, zoals de combinatie tussen een verstoorde arbeidsverhouding (g-grond) met disfunctioneren (d-grond) of verwijtbaar handelen (e-grond).
Voor een succesvol beroep op de i-grond moet sprake zijn van een situatie waarin van de werkgever niet gevergd kan worden de arbeidsovereenkomst te laten voortduren. Daarvoor is het onvoldoende dat sprake is van twee ontslaggronden die elk voor slechts 30% voldragen zijn. De rechter moet 100% overtuigd zijn, aldus Wouter Koolmees, voormalig minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Hierbij hoeft geen sprake te zijn van een bijna voldragen ontslaggrond.
Criteria uit rechtspraak
Als uitgangspunt geldt dat de werkgever moet motiveren waarom een cumulatie van omstandigheden van onvoldragen gronden tot een voldragen i-grond zou leiden (zie bijvoorbeeld Kantonrechter Rotterdam en Kantonrechter Den Haag). Daarbij geldt dat het onvoldoende is als de werkgever enkel verwijst naar de omstandigheden van de afzonderlijke (onvoldragen) gronden zonder nadere onderbouwing. De i-grond is niet bedoeld om een onvolledige ontslaggrond te repareren of aan te vullen.
Ook geldt, net als bij andere ontslaggronden, dat de werkgever in ieder geval een ‘deugdelijk’ dossier moet hebben. Bij cumulatie met disfunctioneren moet de werkgever dus ook beschikken over documentatie waaruit enige dossieropbouw bij disfunctioneren blijkt, met het daarbij behorende verbetertraject. De werkgever moet bij frequent ziekteverzuim een deskundigenverklaring aanvragen en bij een verstoorde arbeidsverhouding een mediator inschakelen.
Cumulatievergoeding
Bij een ontbinding op de i-grond kan de rechter een cumulatievergoeding toekennen (art. 7:671b lid 8 BW). De cumulatievergoeding bedraagt maximaal de helft van de transitievergoeding waarop de werknemer recht heeft. De cumulatievergoeding dient ter compensatie van het ontslag op de i-grond. De werknemer wordt namelijk met een ontbinding geconfronteerd terwijl geen sprake is van een voldragen grond die het ontslag rechtvaardigt.
De hoogte wordt niet bepaald door de gevolgen van het ontslag voor de werknemer, de mate van verwijtbaat handelen van de werkgever of de marktpositie van de werknemer, aldus de wetgever. De wetgever heeft alleen aangegeven dat de hoogte van de extra vergoeding samenhangt met de mate waarin een van de gronden voldragen is. Als een grond bijna voldragen is en er dus weinig cumulatie met een andere grond hoeft plaats te vinden, zal de extra vergoeding lager zijn dan in het geval beide gronden niet voldragen zijn maar samen wel de redelijke grond kunnen vormen.
Uit de wetsgeschiedenis volgt dat de cumulatievergoeding een eigen toetsingskader heeft dat losstaat van de transitie- en billijke vergoeding. Dit betekent dat de werknemer potentieel een transitie-, billijke en cumulatievergoeding kan ontvangen in een ontbindingsprocedure. De werkgever kan motiveren waarom een lagere cumulatievergoeding dan 50% moet worden toegekend.
Meer weten?
In de tweedaagse Verdiepingscursus ontslagrecht gaan ervaren docenten uitvoerig en met een praktijkgerichte inslag in op het ontslagrecht. Ze geven u waardevolle, praktische tips en tricks om het gehele ontslagproces goed en zonder valkuilen te doorlopen.
