Rechters moeten aansprakelijkheid beter toesnijden op de verwijtbaarheid van fouten van individuele bestuursleden van de onderneming. Dat stelt advocaat Daniella Strik in haar proefschrift Grondslagen bestuurdersaansprakelijkheid, een maatpak voor de Board Room. Zij promoveert vandaag aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Het onderzoek van Strik, dat een aantal verschillende grondslagen van bestuurdersaansprakelijkheid behandelt, is het eerste in Nederland dat aandacht besteedt aan aansprakelijkheid van bestuurders voor falend risicomanagement. Het behandelt diverse risicobeheersingsfouten bij banken die in de financiële crisis aan het licht zijn gekomen. Voor dit onderdeel van haar onderzoek heeft zij over risicobeheersing gesproken met prominente functionarissen in het bedrijfsleven.
In het onderzoek, dat hoge actualiteitswaarde heeft gezien de rechtszaken rondom Fortis en DSB over rol van het bestuur bij risicobeheersing, formuleert Strik valkuilen voor aansprakelijkheid bij risicomanagement. Uit het onderzoek blijkt dat rechters vooral toetsen op formele aspecten die betrekking hebben op de totstandkoming van besluiten en op het opvolgen van interne regels. Daarbij signaleert Strik een paradox: “Als een bestuur helemaal geen risicobeheersingssysteem heeft ingesteld, is vaak sprake van onbehoorlijk bestuur. Maar indien er een gedetailleerd systeem is met interne regels en die regels vervolgens niet worden nageleefd, is dat ook een valkuil voor bestuurders. Bestuurders kunnen dan struikelen over de regels die ze zelf hebben opgesteld. Belangrijk is dus bij het opstellen van een risicobeheersingssysteem dat de op te stellen regels ook daadwerkelijk kunnen worden opgevolgd en gehandhaafd binnen de onderneming.”
Andere gesignaleerde valkuilen zijn in de praktijk wat minder gevaarlijk, omdat het bestuur op dat gebied beleidsvrijheid heeft. Dan gaat het bijvoorbeeld om het kiezen voor een risicovol beleid of het maken van een verkeerde risicoinschatting. Het is moeilijk om bestuurders op die punten succesvol aansprakelijk te houden.
Aansprakelijkheid individuele bestuurder
Andere onderdelen van het proefschrift handelen over aansprakelijkheid van bestuurders voor financiële verslaggeving en de aansprakelijkheidspositie van de individuele bestuurder binnen het bestuur. Strik bepleit dat individuele bestuurders een ruimere mogelijkheid zouden moeten hebben om aan te tonen dat fouten in de jaarrekening niet aan hen persoonlijk te wijten zijn. Onder omstandigheden zou een commerciële directeur zich dan eerder aan aansprakelijkheid kunnen onttrekken dan een financieel bestuurder, die intensiever bij het opstellen van de financiële verslaggeving betrokken is geweest. Ook non-executive bestuurders in een one tier board zouden eerder vrijuit moeten kunnen gaan. Tot nu toe wordt aangenomen dat de financiële verslaggeving een collectieve taak is van het bestuur, waarbij het heel moeilijk is om voor een individueel bestuurslid aan te tonen dat fouten daarin hem niet zijn toe te rekenen.
Daniella Strik schreef haar proefschrift als buiten-promovenda. Zij heeft 14 jaar ervaring in de commerciële advocatuur en adviseert daarbij ook ondernemingen en bestuurders over bestuurdersaansprakelijkheid. Strik is partner bij het internationale advocatenkantoor Linklaters LLP, waar zij de leiding heeft over de Nederlandse Litigation & Arbitration groep. Daniella is lid van het kernteam van het programma voor commissarissen en toezichthouders van de EUR en bestuurslid van de Vereniging Corporate Litigation.