Veel toezichthouders willen de namen van bedrijven in overtreding vaker publiceren dan ze nu doen. Dat blijkt uit een rondgang die het Financieele Dagblad onlangs deed langs de Autoriteit Financiële Markten, de Opta, de Consumentenautoriteit en de Voedsel- en Warenautoriteit.
Name and shame wordt door de toezichthouders gezien als een effectief middel om ervoor te zorgen dat bedrijven zich aan de regels houden. Dat mechanisme wordt ook bevestigd door onderzoekster Judith van Erp van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij deed recentelijk onderzoek naar de invloed van naming and shaming, en het toenemend gebruik ervan in het markttoezicht.
De AFM heeft volgens het Financieele Dagblad heeft de meest vergaande bevoegdheden op dit terrein, maar de toezichthouder vindt die bevoegdheden eigenlijk nog niet ver genoeg gaan. “Wij moeten terughoudend zijn zolang een onderzoek loopt, terwijl het in het belang van de consument is om gewaarschuwd te worden,” aldus woordvoerder Paul van Dijk in de krant.
De Conumentenautoriteit maakt hhandhavingsbesluiten pas bekend na het afronden van het onderzoek, en nadat het bedrijf vervolgens twee weken de tijd heeft gehad openbaarmaking aan te vechten. De autoriteit wil direct kunnen ingrijpen als er een accuut risico is en er een redelijk vermoeden van overtreding bestaat. Een wetsvoorstel van deze strekking ligt nu voor ter consultatie.
De Opta werd onlangs door de rechter teruggefloten. Een opgelegde boete aan KPN mocht niet openbaar worden gemaakt tot na het aflopen van de procedure van bezwaar is afgerond, en daarna het eventuele hoger beroep.
De Voedsel- en Warenautoriteit wil overtredende bedrijven publicitair harder kunnen aanpakken. “Het is een extra stimulans voor bedrijven om het beter te doen,” zegt programmamanager Jan van Kooij. De autoriteit publiceert nu bijvoorbeeld de uitslagen van monsters van bestrijdingsmiddelen op groente in de supermarkten, maar ondervindt daar tegenwerking, aldus Van Kooij.
Hoogleraar en advocaat Daan Doornbos (Radboud Universiteit en Stibbe) is kritisch over het toenemend gebruik van naming and shaming. Volgens hem blijkt achteraf nogal eens dat een bedrijf ten onrechte aan de schandpaal is genageld. “Het is beter eerst de hele juridische procedure af te handelen,” aldus Doornbos.