Hoe de buitenkant eruitziet van de toga’s die Ernest de Vries in zijn Amsterdamse atelier maakt, is bepaald bij Koninklijk Besluit. Over de binnenkant mogen togadragers echter zelf beslissen. Drie advocaten vertellen het verhaal achter hun gepersonaliseerde toga.
Als De Togamaker (“al die onduidelijke bedrijfsnamen, dit is tenminste meteen duidelijk”) houdt Ernest de Vries (foto boven) sinds jaar en dag atelier op de Keizersgracht in Amsterdam. Uit heel Nederland komen advocaten, de rechterlijke macht, hoogleraren, kerkelijken en ambtenaren van de burgerlijke stand naar hem toe om zich een ambachtelijke toga te laten aanmeten. Bij De Togamaker werken vijf mensen, die de toga’s grotendeels met de hand vervaardigen.
Geen ruimte voor creativiteit
Ernests enthousiasme over zijn vak is aanstekelijk, toch stelt hij resoluut: “Toga’s maken is eigenlijk heel saai. In het Togabesluit, dat koningin Beatrix in 1997 voor het laatst heeft herzien, staat namelijk precies beschreven hoe een toga eruit moet zien. Welke stoffen je mag gebruiken, hoeveel knoopjes erop moeten en wat de onderlinge afstanden moeten zijn. Op een binnenzakje voor een bril of proefschrift na, is er qua model geen enkele ruimte voor creativiteit.
Het wordt pas interessant als je, net als een advocaat, goed kijkt naar wat er in de wet níet staat beschreven. Want over de binnenkant van de toga’s wordt niets gezegd. Met de voering mogen we dus doen wat de klant wil. Sommigen houden het bij een standaard zwarte of rode zijden voering – die zien het puur als bedrijfskleding -, maar anderen leven zich helemaal uit. Geweldig vind ik dat, maak er maar iets leuks van!”
Een exclusieve Versace- of Dior-print, gezellige bloemetjesstof of een dierbaar laken: Ernest kan alles gebruiken als voering. Klanten kunnen de stof zelf aanleveren bij Ernest, een meter is genoeg. “Laatst bracht iemand een gordijn.” Een stof laten bedrukken is ook mogelijk, daarvoor werkt De Togamaker samen met grafisch ontwerper Koen Verbeek.
Voering met wietblaadjes
Hoogleraren kiezen vaak voor een print die verwijst naar hun vakgebied, bijvoorbeeld met het universiteitswapen, een wereldkaart of moleculen. Advocaten kiezen geregeld voor een link naar het recht. Zo maakte Ernest een voering met de tekst die op de rechtbank Leeuwarden staat, een voering met een afbeelding van de Japanse criminele organisatie Yakuza en een voering met een patroon van handboeien, wietblaadjes en een weegschaal.
Ook familie is een vaak voorkomend thema. Er was een professor die het bloemetje op haar familieservies tot patroon liet verwerken, en een klant die koos voor een fotoserie van een geliefde. Het is ook mogelijk om delen van een oude toga, bijvoorbeeld van een familielid of een voorganger, te verwerken in een nieuwe. Ernest: “Je kunt het zo gek niet bedenken. U vraagt, wij naaien!”
Tegenwoordig worden alle toga’s gemaakt van lichtgewicht, biologische wol, die geschikt is voor ieder seizoen. Zweten onder je ambtskleed is er niet meer bij, zegt Ernest: “Als je het warm krijgt, heb je je zaak niet goed voorbereid.” Tussen opmeten en afleveren zit ongeveer zeven weken, de prijs van een advocatentoga varieert van 775 tot 1000 euro exclusief btw. Voor die prijs krijg je wel een exemplaar dat volgens Ernest zeker vijfentwintig jaar meegaat. “In een mooie carrière heb je dus maar twee toga’s nodig. In België zeggen ze: als het tijd is voor de derde, moet je er mee ophouden!”
Warmolt Tonckens
Strafrechtadvocaat bij Welvaart Tonckens Strafrechtadvocaten
Met zijn toga met Scarface-voering maakt hij regelmatig indruk op cliënten.
Tonckens: “Tot vorig jaar heb ik rondgedarteld in van rijkswege te verstrekken toga’s, met een meer of mindere graad van frisheid. Soms zit het angstzweet van collega’s er nog in. Dat de gerechten door corona geen toga’s meer uitleenden, was een mooie stok achter de deur om eindelijk een eigen ambtskleed te laten aanmeten. Dan was ik ook meteen van dat gesappel af: als ik ‘s middags bij het hof kwam, was het uitleenrek soms helemaal leeg.
Herkenbaar tafereel
Toen Ernest vertelde dat ik zelf de voering kon kiezen, vond ik dat een bijzonder sympathiek idee. Over de print hoefde ik niet lang na te denken. Op ons kantoor hangt een schilderij van Peter Donkersloot, van een iconische scène met Tony Montana uit de film Scarface. Cliënten valt het meteen op: ‘Say hello to my little friend’ is voor hen vaak een herkenbaar tafereel. Ik vond het dan ook mooi om daarvan een voering te laten maken, vooral bedoeld als knipoog. Een soort van ‘zacht van buiten, hard van binnen’.
Mensen die mij nu in mijn neutrale toga zien pleiten, hebben geen idee van de binnenkant, dat vind ik geestig. Ik denk dat het strafpleiter eigen is om een klein beetje rebels te zijn. In het strafproces zijn we toch vaak de underdog. Wij moeten altijd knokken tegen het OM, zeker in grotere zaken kunnen de degens stevig gekruist worden. Daarom voelt de afbeelding onder mijn toga ook symbolisch, ik vecht voor de belangen van mijn cliënt. Wel in overdrachtelijke zin uiteraard: mijn enige wapen is mijn mond.
Selfie
De toga levert veel leuke reacties op. Meestal neem ik ‘m gewoon over mijn arm mee naar de zitting en dan merken cliënten Scarface al gauw op. Dat vinden ze te gek, dan nemen ze een selfie met mijn toga. Zelf word ik er ook blij van. Zonder deze bijzondere voering had ik mijn werk ook uitstekend kunnen doen, maar het is toch een plusje om er weer eens lekker tegenaan te gaan. Iedere keer als ik mijn toga aantrek, heb ik even een binnenpretje.”
Bjorn Schipper
Muziekadvocaat bij Schipper Legal.
Zijn gepersonaliseerde toga herinnert hem dagelijks aan zijn eerste rechtszaak.
Schipper: “In 2001 was ik net afgestudeerd, toen de toenmalige schoonmoeder van mijn beste vriend kanker kreeg. Na een lang ziekbed overleed ze. Ze had een levensverzekering, maar de polis bleek veertien dagen voor haar dood te zijn verlopen, zonder dat de verzekeraar of tussenpersoon daarover een seintje hadden gegeven. “Niets aan te doen, uw vrouw is twee weken te laat overleden”, zei de verzekeraar simpelweg tegen de schoonvader van mijn vriend.
Zoals dat gaat, werd ik als enige ‘bijna-advocaat’ in de vriendenkring om hulp gevraagd. Ik was afgestudeerd op intellectueel eigendom en wist weinig van verzekeringsrecht, maar wilde natuurlijk graag helpen. Omdat ik nog niet beëdigd was, diende ik een klacht in bij de ombudsman, die de familie in het gelijk stelde. Helaas was dat oordeel niet bindend.
Procedure
Kort daarna trad ik in dienst bij een advocatenkantoor, waar ik de kwestie voorlegde aan een verzekeringsrechtadvocaat. In overleg met de familie hebben we er toen alsnog een zaak van gemaakt, waarna een procedure van ruim anderhalf jaar volgde. Met succes: de rechter oordeelde dat de verzekeraar toch moest uitkeren. Een enorme opluchting voor de familie, die hierdoor eindelijk een beetje lucht kreeg.
Een paar maanden na de uitspraak werd ik door mijn beste vriend en zijn vader ‘ontvoerd’ naar Den Haag. Pas toen we voor het atelier van togamaker Bernard Poelman stonden, viel bij mij het kwartje. Als dank voor mijn hulp, kreeg ik van hen een op maat gemaakte toga, met mijn naam in sierlijke letters in de voering. Veel te gek natuurlijk, maar ontzettend bijzonder. En bovendien heel welkom: met mijn twee meter kwamen geleende toga’s soms tot boven mijn knie.
Justice for all
Iedere keer dat ik mijn toga aantrek, denk ik een split second aan deze zaak. Dan bekruipt me een gevoel van ‘justice for all’. Ik ben ontzettend zuinig op de toga, ik vervoer hem in een speciale posttas van fietskoeriers. Inmiddels is de toga twintig jaar oud, maar wat mij betreft gaat hij nog mijn hele carrière mee.”
Vivien Rorsch
Docent en cassatieadvocaat bij LaRorsch.
Op de voering van haar toga staat een schilderij van Rachel Ruysch.
Rorsch: “Rachel Ruysch was een 17e-eeuwse schilderes, die zeer succesvol was als een van de weinige vrouwelijke kunstenaars in haar tijd. Ze staat bekend om haar bloemstillevens. Haar werken vind ik prachtig: ze had een enorm oog voor detail en maakte een studie van elke bloem die ze schilderde. De nieuwsgierigheid straalt van het doek af. Ze deed er heel lang over – niet in de laatste plaats omdat ze tien kinderen had -, maar leverde uiteindelijk altijd een prachtig resultaat.
Ik vergelijk mezelf graag met Rachel: ik ben ook nieuwsgierig, let op details en maak een uitgebreide studie van de cassaties die ik doe. Soms ben ik wel een jaar bezig met een zaak, die dan hopelijk ook een prachtig resultaat oplevert. Bovendien was Rachel de dochter van een wetenschapper, dat ben ik ook.
Symboliek
In 2019 begon ik mijn eigen praktijk. Na vijftien jaar pleiten in kantoortoga’s, gunde ik mezelf nu een op maat gemaakte toga, met in de voering een schilderij van Rachel Ruysch. Op het bloemstilleven dat ik koos, staat ook een slakje: symbool voor mijn ‘huis’ dat ik vanaf nu zelf moest dragen. Het was nog best een gedoe om de IE-rechten op het schilderij te clearen. Uiteindelijk is het via een tussenpersoon geregeld met het museum waar het schilderij hing – als IE-advocaat vond ik dat wel zo netjes.
Pas recent ontdekte ik dat Rachel de mooiste bloem uit het boeket op het laatste moment heeft overgeschilderd, om de rest beter te laten uitkomen. Ook daar zag ik symboliek in: als docent juridisch schrijven leg ik mijn studenten uit dat je soms juist door iets weg te laten, het verhaal vertelt.
Dj-tas
Nog iedere dag ben ik blij met mijn toga en de bijzondere voering. Ik doe veel zaken over muziek en als ik een zitting heb, gaat de toga in een dj-tas kreukvrij mee. Als ik hem aantrek, voel ik me meteen fantastisch. Ik heb er jaren mee gewacht, maar nu denk ik: ik had het veel eerder moeten doen!”
