Het is een terugkerende discussie: zouden we in Nederland niet, net als in het Verenigd Koninkrijk, moeten toestaan dat externe investeerders een rol spelen binnen advocatenkantoren?
Die vraag speelt niet alleen bij ons, maar ook in Duitsland. Daar is een advocatenkantoor in conflict geraakt met de plaatselijke orde van advocaten, precies naar aanleiding van deze vraag. Dat geschil is zo hoog opgelopen dat er prejudiciële vragen gesteld zijn aan het Europese Hof. Vlak voor de zomer kwam de AG met zijn advies. Voor Mr. was dat aanleiding om in de markt te polsen wat men in de Nederlandse advocatuur zoal denkt over deze vraag. De afdronk: De Nederlandse advocatuur zit niet te wachten op externe aandeelhouders. Het komt er in het kort op neer dat het de kernwaarden van het beroep in het gedrang brengt en dat het laten deelnemen van externe aandeelhouders de reputatie van je kantoor schaadt.
Maar klopt dat wel? Uiteraard moet de kernwaarden van de advocatuur geborgd blijven, maar dat kan toch ook met een externe aandeelhouder? Het WODC heeft de Erasmus Universiteit in 2023 onderzoek laten doen naar ‘alternatieve bedrijfsstructuren’ voor advocaten, zoals de mogelijkheid voor niet-advocaten om in het kapitaal van een advocatenkantoor deel te nemen. Daaruit blijkt dat het bezwaar dat dit de kernwaarden in het gedrang brengt, eigenlijk geen hout snijdt. Het is dus misschien wel verleidelijk om te denken dat niet-advocaten zulke geldwolven zijn dat ze cliënten slachtofferen om meer winst te maken, maar bewijs daarvoor is er niet.
Reputatie te grabbel
Het ‘kernwaarden argument’ gaat dus niet op. Wat dan te denken van dat andere bezwaar? Dat je als kantoor wel gek zou zijn om je met externe aandeelhouders in te laten, omdat je dan je reputatie te grabbel gooit en middle of the road wordt?
Geloof jij dat? Ik wel, eerlijk gezegd. De vraag is alleen hoe relevant dat is. Want, om even in het Engels te blijven, who are we kidding? Hoeveel echte top-kantoren telt Nederland? Is buiten de echte top de rest niet per definitie middle of the road? Trouwens, hoe erg is het nou echt om niet in de Champions League te spelen? Als je gewoon goed werk levert en je clienten zijn er blij mee, wat maakt het ze dan uit wie je aandeelhouders zijn?
Zoals je begrijpt, ik ben optimistisch. Ik denk eigenlijk dat een groot deel van de Nederlandse advocatuur en haar clienten best gebaat kunnen zijn bij externe aandeelhouders. Deels vanuit de professionalisering die extern kapitaal veroorzaakt, maar vooral omdat het tijd is voor een consolidatieslag. Het partnermodel staat onder druk, er wordt hopeloos inefficiënt gewerkt en als sector staan we voor forse technologische uitdagingen en investeringen. Schaalvergroting is het logische antwoord. Dat gaat sneller wanneer professionele externe aandeelhouders de knopen doorhakken, dan wanneer je een grote groep partners (en hun portemonnee) op één lijn moet krijgen.
Toekomstbestendigheid
De winstgevendheid en toekomstbestendigheid van veel kantoren kan aanzienlijk verbeteren door ze professioneler te managen, door operationele processen aan de achterkant te bundelen en personeelsbestanden te combineren. Door expertisecentra te creëren en meer gebruik te maken van beschikbare data en interne ‘know how‘, wordt de kwaliteit van de dienstverlening minder afhankelijk van individuele medewerkers. Dit geeft medewerkers de ruimte om zich te focussen op het werk dat echt bij hen past. Het logische gevolg is dat je cliënten tegen dezelfde of zelfs lagere kosten dezelfde of betere kwaliteit kunt bieden. Zo profiteert zowel de cliënt als het kantoor. Als je het zo bekijkt is het toelaten van externe aandeelhouders in de advocatuur goed nieuws, niet alleen voor cliënten, maar ook voor advocaten die niet per se hun eigen naam op de gevel hoeven te zien.
Ja, ja, hoor ik je denken. Zo simpel is het allemaal niet. En daar heb je natuurlijk gelijk in. Er valt veel te leren van wat er in de accountancy gebeurt. Idem voor wat betreft de ontwikkelingen in de huisartsenpraktijk. Voorzichtigheid is dus geboden, maar de juridische markt is rijp voor nieuwe ideeën en modellen. De toetreding van externe aandeelhouders is daarbij zo logisch dat het laatste woord hierover ongetwijfeld nog niet gezegd is.
Wat denk jij?
