In zijn column onderzoekt Marijn Rooijmans het recht op onbereikbaarheid. Want is het echt zo logisch dat je na werktijd helemaal niet bereikbaar bent? Rooijmans: “Is het niet gewoon de realiteit van vandaag, dat je werk doorsijpelt in je privéleven?”
Eerder deze week zat ik met mijn team in de dagelijkse virtuele ‘end of day’. Een gewoonte die we over gehouden hebben aan de coronatijd. Behalve over werk gaat het soms ook over andere dingen die ons bezig houden. Zoals dit keer een artikel in het FD over de Australiërs die een recht op onbereikbaarheid in de wet gezet hebben. Oké, het is komkommertijd dus dan is er weinig echt nieuws, maar een vakorganisatie hier greep het dankbaar aan om zichzelf weer eens op de kaart te zetten en zo werd het alsnog nieuws.
Eigenlijk vind ik het best gek dat we het er uberhaupt over hebben. En niet alleen nu, eigenlijk al jaren.
Volgens mij waren het de Fransen die in 2017 als eerste het recht op onbereikbaarheid in een wet vast legden. Bij ons kwam de PvdA in 2019 met een wetsvoorstel met deze strekking. Dat haalde het gelukkig niet. Waar deze beweging vandaan komt weet ik niet, maar ik vermoed dat het samenhangt met de opkomst van smartphones in de jaren 2010. Die maakten dat de grens tussen werken en niet-werken steeds meer vervaagde. Vroeger moest je als manager je mensen bellen en had je geluk als ze opnamen. Door de smartphone hadden ze altijd hun mailbox in hun zak en met de komst van Whatsapp was de drempel nog lager, en sinds corona is er bijna geen fysieke barrière meer. Zeker nu kenniswerkers vrijwel allemaal ook voor een deel thuiswerken. Je werkt waar je woont en woont waar je werkt.
Huidige realiteit
Dat is lastig voor sommige mensen, dat geloof ik best, maar waar komt het idee toch vandaan dat een ‘recht op onbereikbaarheid’ hun problemen oplost?
Is het niet gewoon de realiteit van vandaag dat je werk doorsijpelt in je privéleven? Geldt dat andersom niet evenzeer? Of zet jij je privé-leven volledig op pauze in de tijden dat je aan het werk bent? Je beantwoordt toch ook appjes van vrienden of familie onder werktijd? En gelijk heb je natuurlijk! Waarom zou je dan niet even iets terug kunnen pingen als je buiten werktijd een werkbericht krijgt waarop een directe reactie nodig is?
Belletje of appje
Ik had het er met mijn team over. Niet helemaal representatief voor werkend Nederland uiteraard, maar toch wel verhelderend. Lang verhaal kort: mijn collega’s vinden het geen probleem om na werktijd berichten van elkaar of van mij te ontvangen, maar dat komt omdat ze weten dat er niet op aangekeken worden als ze niet meteen reageren. Als iets urgent is, verwachten ze een belletje of een appje. Ze vinden welliswaar dat de werkgever eindverantwoordelijk is, maar verwachten van hun collega’s dat ze zelf aan de bel trekken als ze stress ervaren als gevolg van mijn gedrag of dat van andere medewerkers. En, voor mij als werkgever ook wel fijn om te horen: ze vinden dat als ze in werktijd bezig zijn met privézaken, het logisch is dat ze die tijd buiten werktijd zoveel mogelijk compenseren. Dus: als je overdag privéberichten kunt beantwoorden kun je dat andersom ook in privétijd met werkberichten.
Nu snap ik wel dat het in andere sectoren en situaties anders kan liggen, maar ik vraag me oprecht af, als je pijn in je buik krijgt van e-mails en appjes na werktijd, help ik je dan echt door die berichten te verbieden? Is dat niet symptoombestrijding? Zit er dan niet iets anders scheef in die arbeidsrelatie?
Hoe zie jij dat?
