• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • PKIsigning
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

De Notariële Stichting: 73 jaar notariële wetenschap aan het Vondelpark

19 september 2024 door Ronne Theunis

Direct aan het Amsterdamse Vondelpark huist de Notariële Stichting, in 1951 opgericht ‘ter bevordering der notariële wetenschap’. Decennialang vonden notarissen,advocaten en studenten hun weg naar de bibliotheek van de stichting. Maar wat is in dit digitale tijdperk nog de meerwaarde van een boek? Advocatie sprak met conservator Daan Meijer over het verleden en de toekomst van het kennisinstituut.

De officiële naam van het instituut is de Stichting tot Bevordering der Notariële Wetenschap. “Maar Notariële Stichting bekt lekkerder als je de telefoon opneemt”, lacht Daan Meijer. Sinds 2010 is hij conservator, “of directeur, zo je wil”. Meijer heeft de dagelijkse leiding over alle activiteiten van de stichting. En dat zijn er nogal wat, blijkt tijdens een rondleiding door het statige pand in Amsterdam-Zuid.

De Notariële Stichting biedt postacademisch onderwijs aan (kandidaat-)notarissen, advocaten, notarieel medewerkers, juristen, promovendi, studenten en iedereen die interesse heeft in de notariële theorie en praktijk. Daarnaast beschikt de stichting over een bibliotheek met zowel een wetenschappelijke als een antiquarische collectie. De stichting brengt zelf ook proefschriften uit, waarvan de meeste uitkomen in de serie Ars Notariatus. 

In het Weekblad voor Privaatrecht, Notariaat en Registratie (WPNR) verzorgt de stichting de Stichtingsrubriek, die actuele en praktijkgerichte artikelen bevat. Jaarlijks verschijnt mededelingenblad Ponder, dat wordt verzonden naar donateurs en relaties. En dan zijn er nog de bijzondere leerstoelen die de stichting heeft ingesteld aan diverse universiteiten, om de band met de academische wetenschap te bestendigen. 

Academische scholing

De stichting werd in 1951 opgericht door prof. mr. Adriaan Pitlo, een Amsterdamse hoogleraar privaat- en notarieel recht en notariszoon. Meijer: “Een man met grote dadendrang, mogen we wel zeggen. In tegenstelling tot het vak van advocaat, was voor het ambt van notaris een academische scholing destijds niet vereist. Je volgde de notariële opleiding bij private opleiders, legde daarna een aantal staatsexamens af en werd dan – bij goed gevolg – kandidaat-notaris. 

De examens waren heus niet makkelijk, maar wie zich daar doorheen sloeg, was voorgoed ontheven van studieplicht. Van verplichte permanente educatie zoals we die nu kennen, was binnen het notariaat tot begin jaren vijftig geen sprake. Bijzonder, want de wetgeving en jurisprudentie waren uiteraard ook toen voortdurend in ontwikkeling.”

Om de kwaliteit van het notarisambt te garanderen, achtte Pitlo het noodzakelijk dat een notaris in opleiding ten minste een aantal algemene rechtsvakken zou volgen. Vakken als encyclopedie der rechtswetenschap, rechtsfilosofie en rechtsgeschiedenis – vakken op academisch niveau. Daarom nam de professor in 1951 het initiatief voor de Stichting ter Bevordering der Notariële Wetenschap, waarmee hij met een aantal medestanders uit het veld de boer opging om de notariële opleiding aan de universiteit te krijgen. Pitlo’s kruistocht boekte relatief snel resultaat: al in 1958 werd notarieel recht bij wetswijziging een academische studie. 

Boekencollectie

Bij de oprichting nam de stichting intrek in een aantal kamers op de Herengracht. De stichting werd onderhouden met donaties van notarissen, die bij hun benoeming automatisch donateur werden. Meijer: “De kamers groeiden uit tot een soort club, waar notarieel studenten samenkwamen om te studeren. Later begon de stichting ook met het verstrekken van modellen voor notariële akten. Pitlo begon op de Herengracht met het aanleggen van een wetenschappelijke boekencollectie, waar studenten en notarissen gebruik van mochten maken. Pitlo was sowieso een fervent verzamelaar: de stichtingkamers vulden zich dankzij hem met museale objecten en historische afbeeldingen die te maken hadden met het notariaat en de notarispraktijk. Toen de stichting verhuisde, is de hele verzameling meeverhuisd.”

Tot 1994 huisde de Notariële Stichting op de Herengracht. Daarna nam ze haar intrek in de voormalige kapel van de Lutherse Diakonessen Inrichting aan de Van Eeghenstraat. Met een erfenis van de familie Pitlo werd de kapel na het vertrek van de diakonessen aangekocht door de stichting. Die was al langer op zoek naar een grotere locatie waar, naast de inmiddels flink uitgedijde boeken- en museumcollectie, ook ruimte was voor het verzorgen van notarieel wetenschappelijk onderwijs. Meijer: “Met de technologische ontwikkeling nam de interesse in de modellen af. Om het voortbestaan van de stichting te garanderen, moest men op zoek naar nieuwe inkomstenbronnen. Op de Van Eeghenstraat was genoeg ruimte om groepen cursisten te ontvangen.”

Cursus in de kapel

Sinds 1996 organiseert de Notariële Stichting postacademisch onderwijs, waaraan onder meer door de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) en de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) studiepunten worden toegekend. Dit najaar staan bijvoorbeeld op het programma: ‘De notaris en gelijk oversteken. Perikelen rondom transacties van registergoederen en aandelen’, ‘Didam II’ en ‘Civiele en fiscale aspecten van bedrijfsoverdracht voor de aanmerkelijkbelanghouder’. Het onderwijs vindt in de regel op dinsdag- of donderdagmiddag plaats in de kapel, die ongeveer zestig deelnemers kan herbergen. 

Cursisten kijken uit op de apsis, de halfronde uitbouw van de kapel. Anno 2024 is de kansel vervangen door een presentatiescherm of een flipover. En soms vormt de stad het decor van de cursus, zoals tijdens de workshop ‘Wandelen met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft)’. Dan neemt Meijer – van oorsprong historicus – samen met hoogleraar en kandidaat-notaris Birgit Snijder-Kuijpers zo’n twaalf cursisten mee op een stadswandeling door Amsterdam. Al wandelend doceert de professor alles wat men moet weten over de Wwft en Meijer vertelt over de historische locaties die ze passeren. “Eén van de origineelste programma’s die we aanbieden.”

De band tussen de Notariële Stichting en de academische wereld is nog altijd nauw, vertelt Meijer. “Voor het verzorgen van het onderwijs werken we samen met docenten en onderzoekers van alle notarieel recht-opleidingen. Daarnaast zijn er ook regelmatig (kandidaat-)notarissen, advocaten, juridisch adviseurs en raadsheren die een cursus komen geven. Het onderwijs is in principe voorbehouden aan donateurs van de stichting, maar als er plaats is, zijn notariële studenten van harte welkom om gratis deel te nemen.” 

Online onderwijs

Tot 2020 zat de kapel op cursusdagen steevast (grotendeels) vol. Maar zoals bij waarschijnlijk vele onderwijsinstellingen heeft ook bij de Notariële Stichting de pandemie haar sporen duidelijk nagelaten. Toen de cursisten lange tijd niet fysiek naar de kapel konden komen, moest in allerijl een online cursusplatform worden opgetuigd. Meijer: “Ik ben er trots op dat dat is gelukt, zeker omdat we niet de budgetten of de mankracht van een groot kantoor hebben. Wat ons betreft, keerden we na corona graag weer terug naar onderwijs op locatie, omdat we geloven in de meerwaarde van persoonlijk contact met de docent en tussen cursisten onderling. Onze docenten geven ook aan dat ze liever voor een zaal met echte mensen staan dan voor een beeldscherm. Helaas moeten we echter constateren dat de cursisten ons fysiek niet meer zo goed weten te vinden als voorheen.” 

Dat valt op meerdere manieren te verklaren, denkt Meijer. Zo zijn er meer commerciële onderwijsaanbieders bijgekomen, die allemaal een groot online aanbod hebben. “Gezien hun volle agenda’s geven veel mensen daar tegenwoordig de voorkeur aan.” Bij veel grote kantoren wordt de opleiding ook intern aangeboden. En dan is er nog de kwestie van de locatie van de stichting, die zich op een weliswaar prachtige, maar niet optimaal bereikbare plek binnen de ring Amsterdam bevindt. “Parkeerplekken zijn hier schaars en duur”, weet Meijer.

Dalend bezoekersaantal

Inmiddels is de hele catalogus van de Notariële Stichting te raadplegen via haar website. Wie een boek zoekt, kan dus online checken of de stichting die in haar collectie heeft. Bezoekers zijn altijd welkom in de kapel om het boek te lenen of ter plekke in te zien. Een mail sturen kan ook, dan zoekt Meijer de publicatie volgaarne op en stuurt een scan van het  artikel. 

Ook de bibliotheek heeft al een aantal jaar te maken met een dalend bezoekersaantal. De meeste publicaties zijn immers inmiddels ook digitaal verkrijgbaar. Volgens Meijer is de bibliotheek van de stichting de enige plek in Nederland die beschikt over de volledige fysieke collectie van het WPNR, terugdaterend tot 1870. Maar sinds eind 2022 zijn alle jaargangen van het weekblad gedigitaliseerd en raadpleegbaar via diverse kanalen, een gezamenlijke inspanning van WPNR-uitgever Sdu en de KNB. Er zijn ook plannen om een aantal historische uitgaven die door grote uitgeverijen niet online zijn gezet, alsnog te digitaliseren. Dat maakt een fysiek bezoek aan de Amsterdamse bibliotheek in veel gevallen overbodig.

Het wegblijven van cursisten en bibliotheekbezoekers is een financiële aderlating. Waar de stichting voorheen meerdere bibliothecarissen en student-assistenten in dienst had, is nu naast Meijer nog ruimte voor één student-assistent en een financieel medewerker. Ook donaties lopen terug, nu notarissen niet meer automatisch donateur worden. Wie afstudeert in notarieel recht, krijgt van de stichting wel een brief met een donatieverzoek.  “Maar helaas wordt daar lang niet door iedereen gehoor aan gegeven”, moet Meijer constateren.

Historisch relevant

Meijer: “Je kunt je inderdaad afvragen wat in dit digitale tijdperk de meerwaarde van een boek of een bibliotheek nog is. Het is fantastisch dat de WPNR voor iedereen, waar ook ter wereld, zo makkelijk toegankelijk is. Maar in de digitale versie van het WPNR uit bijvoorbeeld 1880 zijn niet alle pagina’s perfect leesbaar. Dan is het papieren origineel weer heel belangrijk. Sommige mensen lezen sowieso liever van papier dan van een scherm, zeker als ze niet digitaal zijn opgegroeid. En neem de Wet op het notarisambt (Wna) uit oorspronkelijk 1842. Op die wet zijn in de loop der jaren allerlei commentaren geschreven die historisch zeer relevant zijn. De meeste van deze commentaren zijn niet gedigitaliseerd, dus voor een correcte studie van de Wna zul je onze fysieke exemplaren moeten bekijken.”

Ook vanuit het bestuur van de Notariële Stichting, met leden uit de notariële praktijk, de advocatuur en de wetenschap, klinkt steeds luider het verzoek om de focus te verleggen naar digitaal, vertelt Meijer. Een aantal abonnementen op fysieke uitgaven is inmiddels opgezegd. “Dat is een logisch gevolg, al kan ik het voorlopig niet over mijn hart verkrijgen om boeken weg te gooien. Maar het notariaat heeft al te kampen met een conservatief karakter en ook als Notariële Stichting moeten we met onze tijd mee.”

Kansen benutten

Met een marketingbureau werkt de stichting daarom aan haar positionering. Door zich pro-actiever te presenteren als actueel en toegankelijk kennisinstituut, hoopt ze meer aansluiting te vinden bij de nieuwe generatie notarissen. Meijer: “Zo werken we bijvoorbeeld aan een cursus ‘Kunstmatige intelligentie en het notariaat’, die te zijner tijd hopelijk goed  bezocht zal worden. Verzetten tegen technologische ontwikkelingen is zinloos en zou naïef zijn. De digitale evolutie biedt het notariaat en dus ook de Notariële Stichting veel interessante kansen. 

Het is nu aan ons om te bedenken hoe we die kansen gaan benutten. Ook in de toekomst blijft ons doel de notariële wetenschap te bevorderen door kennis te delen en onderzoek te faciliteren. In welke vorm dat ook moge zijn.” 

NOvA: Modernisering klachtrecht noodzakelijk

Lees meer

Gepensioneerde notarissen in de clinch met pensioenfonds

Lees meer

Namen en uren van advocaten blijven geheim in Wob-procedure

Lees meer
A lawyer sitting at a desk with legal books, documents, and a newspaper, embodying professionalism.

NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter

Lees meer
Close-up of a wooden judge's gavel on a black desk, symbolizing justice and law.

RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Lees meer

Advocaat verdachte in soevereinenzaak: ‘Uitspraken waren dom, maar geen aanslagplannen’

Lees meer

Filed Under: Nieuws

Vorige artikel
Internationale belangstelling voor Legal Tech Map
Volgende artikel
Rechtspraak: regeling voor kortere processtukken in hoger beroep werkt goed

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat-medewerker Verzekerings- en Aansprakelijkheidsrecht (3-6 jaar ervaring) Rotterdam

Advocaat stagiair(e) Rotterdam

Arbeidsjurist Gouda

Meer vacatures

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Rechtbank Rotterdam berispt advocaat wegens aanvoeren van niet-bestaande jurisprudentie

  • Opinie: ‘De afbouw van de hypotheekrenteaftrek is onvermijdelijk’

  • Nieuwe Uitdaging bij… o.a. Atlas Fiscalisten, Baker McKenzie, Van Benthem & Keulen

  • soccer, international, holland, nederland, eredivisie, honor division, banner, flag, vitesse arnhem Raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden in Vitesse-zaak bezat ooit fankaart

  • Advocaat persoonlijk aansprakelijk ondanks exoneratieclausule

Recente berichten

  • NOvA: Modernisering klachtrecht noodzakelijk
  • Gepensioneerde notarissen in de clinch met pensioenfonds
  • Namen en uren van advocaten blijven geheim in Wob-procedure
  • NCC functioneert goed, maar instroom zaken blijft achter
  • RSJ: Jeugdigen vaker buiten strafrecht houden

Recente reacties

    Archieven

    • september 2025
    • augustus 2025
    • juli 2025
    • juni 2025
    • mei 2025
    • april 2025
    • maart 2025
    • februari 2025
    • januari 2025
    • december 2024
    • november 2024
    • oktober 2024
    • september 2024
    • augustus 2024
    • juli 2024
    • juni 2024
    • mei 2024
    • april 2024
    • maart 2024
    • februari 2024
    • januari 2024
    • december 2023
    • november 2023
    • oktober 2023
    • september 2023
    • augustus 2023
    • juli 2023
    • juni 2023
    • mei 2023
    • april 2023
    • maart 2023
    • februari 2023
    • januari 2023
    • december 2022
    • november 2022
    • oktober 2022
    • september 2022
    • augustus 2022
    • juli 2022
    • juni 2022
    • mei 2022
    • april 2022
    • maart 2022
    • februari 2022
    • januari 2022
    • december 2021
    • november 2021
    • oktober 2021
    • september 2021
    • augustus 2021
    • juli 2021
    • juni 2021
    • mei 2021
    • april 2021
    • maart 2021
    • februari 2021
    • januari 2021
    • december 2020
    • november 2020
    • oktober 2020
    • september 2020
    • augustus 2020
    • juli 2020
    • juni 2020
    • mei 2020
    • april 2020
    • maart 2020
    • februari 2020
    • januari 2020
    • december 2019
    • november 2019
    • oktober 2019
    • september 2019
    • augustus 2019
    • juli 2019
    • juni 2019
    • mei 2019
    • april 2019
    • maart 2019
    • februari 2019
    • januari 2019
    • december 2018
    • november 2018
    • oktober 2018
    • september 2018
    • augustus 2018
    • juli 2018
    • juni 2018
    • mei 2018
    • april 2018
    • maart 2018
    • februari 2018
    • januari 2018
    • december 2017
    • november 2017
    • oktober 2017
    • september 2017
    • augustus 2017
    • juli 2017
    • juni 2017
    • mei 2017
    • april 2017
    • maart 2017
    • februari 2017
    • januari 2017
    • december 2016
    • november 2016
    • oktober 2016
    • september 2016
    • augustus 2016
    • juli 2016
    • juni 2016
    • mei 2016
    • april 2016
    • maart 2016
    • februari 2016
    • januari 2016
    • december 2015
    • november 2015
    • oktober 2015
    • september 2015
    • augustus 2015
    • juli 2015
    • juni 2015
    • mei 2015
    • april 2015
    • maart 2015
    • februari 2015
    • januari 2015
    • december 2014
    • november 2014
    • oktober 2014
    • september 2014
    • augustus 2014
    • juli 2014
    • juni 2014
    • mei 2014
    • april 2014
    • maart 2014
    • februari 2014
    • januari 2014
    • december 2013
    • november 2013
    • oktober 2013
    • september 2013
    • augustus 2013
    • juli 2013
    • juni 2013
    • mei 2013
    • april 2013
    • maart 2013
    • februari 2013
    • januari 2013
    • december 2012
    • november 2012
    • oktober 2012
    • september 2012
    • augustus 2012
    • juli 2012
    • juni 2012
    • mei 2012
    • april 2012
    • maart 2012
    • februari 2012
    • januari 2012
    • december 2011
    • november 2011
    • oktober 2011
    • september 2011
    • augustus 2011
    • juli 2011
    • juni 2011
    • mei 2011
    • april 2011
    • maart 2011
    • februari 2011
    • januari 2011
    • december 2010
    • november 2010
    • oktober 2010
    • september 2010
    • augustus 2010
    • juli 2010
    • juni 2010
    • mei 2010
    • april 2010
    • maart 2010
    • februari 2010
    • januari 2010
    • december 2009
    • november 2009
    • oktober 2009
    • september 2009
    • augustus 2009
    • juli 2009
    • juni 2009
    • mei 2009
    • april 2009
    • maart 2009
    • februari 2009
    • januari 2009
    • december 2008
    • november 2008
    • oktober 2008
    • september 2008
    • augustus 2008
    • juli 2008
    • juni 2008
    • mei 2008
    • april 2008
    • maart 2008
    • februari 2008
    • januari 2008
    • december 2007
    • november 2007
    • oktober 2007
    • november 2006
    • oktober 2006
    • april 2006
    • juni 2005
    • mei 2005
    • april 2005
    • februari 2005
    • april 2004

    Categorieën

    • aanbesteding & omgevingsrecht
    • Aansprakelijkheid
    • Actueel
    • Agenda
    • AI
    • AI, tech & legal
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht
    • Arbeidsrecht & sociale zekerheid
    • Bedrijfsjurist en advocaat
    • Berkely Bridge
    • Beroepsvaardigheden
    • Bestuurs(proces)recht
    • Bouwrecht
    • Buitenland
    • Burgerlijk (Proces)recht
    • Burgerlijk (Proces)recht en contracten
    • Business
    • Chemische Veiligheid
    • Column
    • Corona
    • Deals
    • Dealtalk
    • Erfrecht
    • Financieel
    • Financieel recht
    • Fiscaal
    • Fiscaal Recht
    • Gezondheidsrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Human Interest
    • Huurrecht
    • Huurrecht
    • ICT & Privacy
    • Incompany
    • insolventie en ondernemingsrecht
    • Instagram
    • Intellectueel Eigendomsrecht
    • Intellectuele Eigendomsrecht
    • Internationaal en Europees Recht
    • Interview
    • Jeugdrecht
    • Juridisch ondersteuner
    • Lexxyn Groep
    • Mediation
    • Mercedes-Benz
    • Mutsaerts
    • Nieuwe uitdaging
    • Nieuws
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Notariaat
    • Ondernemingsrecht
    • Onderwijsrecht
    • Opinie en blogs
    • Overheid Bedrijfsvoering
    • Overheid Bestuur
    • Overheid Ruimte & milieu
    • Overheid Sociaal
    • Overheid Veiligheid
    • Personen- en familierecht
    • Personen- en familierecht
    • PO Deal aanbod
    • Podcasts
    • Privacyrecht
    • schade en verzekering
    • SDU events
    • Straf (Proces)recht
    • Tuchtrecht
    • Uitgelicht
    • vacatures
    • Vastgoed- & Huurrecht
    • Veiligheid
    • Vlogs
    • Vreemdelingenrecht
    • Wagner Group
    • Wieringa
    • YER Legal

    Meta

    • Login
    • Berichten feed
    • Reacties feed
    • WordPress.org

    Footer

    • Nieuws
    • Business
    • Human Interest
    • Innovatie & Tech
    • Opinie en blogs
    • Tuchtrecht
    • Gouden Zandlopers
    • Top 50 Advocatuur
    • Top 30 Notariaat
    • Advocatie Magazine
    • Vacatures
    • Partners
    • Facebook
    • LinkedIn
    • Instagram
    • Youtube
    • Nieuwsbrief
    • Contact en colofon
    • Meld nieuws
    • Adverteren
    • Vacature indienen

    Advocatie is een uitgave van
    Lefebvre Sdu
    Maanweg 174
    2516 AB Den Haag

    Powered by Lefebvre Sdu

    • Disclaimer
    • Privacy Statement & Cookieverklaring
    lefebvre SDU

    Het laatste nieuws van Advocatie
    twee keer per week in je mail
    ?

    Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

    Aanmelden

    ×