
De Hoge Raad heeft geoordeeld dat een pilot van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, waarbij een getuigenverhoor werd afgenomen door een gerechtsjurist in plaats van een rechter, in strijd was met de wet. De cassatie in belang der wet van de procureur-generaal is daarmee toegewezen.
Achtergrond van de pilot
Sinds eind 2024 liep bij het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden een pilot om de oplopende achterstanden in strafzaken sneller weg te werken. In bepaalde zaken werden getuigen niet langer gehoord door de raadsheer-commissaris, maar door een senior gerechtsjurist. Deze werkwijze moest bijdragen aan een efficiëntere afhandeling van dossiers.
De procureur-generaal bij de Hoge Raad betoogde echter dat een gerechtsjurist volgens de wet niet bevoegd is om een dergelijk verhoor af te nemen. Eind juli diende hij daarom een vordering in tot cassatie in belang der wet. De Hoge Raad heeft die vordering nu toegewezen.
Onjuiste rechtsopvatting
Volgens de Hoge Raad geeft het besluit van het hof blijk van een “onjuiste rechtsopvatting”. Het Wetboek van Strafvordering voorziet niet in de mogelijkheid dat iemand anders dan een rechter een getuigenverhoor afneemt. Daarmee wordt niet voldaan aan de wettelijke waarborgen die daarbij horen.
Een belangrijk punt dat de procureur-generaal onderstreepte, is dat tegen een rechter altijd een wrakingsverzoek kan worden ingediend. Tegen een gerechtsjurist ontbreekt die mogelijkheid, waardoor de rechten van procespartijen onvoldoende zijn gewaarborgd.
De Hoge Raad vernietigt daarom de beslissing van de raadsheer-commissaris die een getuigenverhoor in de pilot aan een gerechtsjurist had overgedragen.
Geen gevolgen voor lopende strafzaak
De beslissing van de Hoge Raad heeft uitsluitend betekenis in de context van de cassatie in belang der wet en raakt de uitkomst van de strafzaak die aanleiding was voor de vordering niet inhoudelijk. Wel bevestigt de uitspraak dat het hof Arnhem-Leeuwarden met de pilot een ontoelaatbare werkwijze hanteerde.
Met deze uitspraak geeft de Hoge Raad duidelijkheid over de reikwijdte van de wettelijke bevoegdheden rondom getuigenverhoren: uitsluitend rechters mogen dit uitvoeren, en pogingen om via pilots daarvan af te wijken vinden geen steun in de wet.