Minister Dekker voor Rechtsbescherming ziet voor nu geen reden om de gedragsregels voor de advocatuur aan te scherpen. Dit antwoordt hij op Kamervragen van Chris van Dam (CDA). Die stuurde onder meer aan op een verbod aan advocaten om in (complexe) zaken meer dan één betrokkene bij te staan.
Van Dam, zelf voormalig officier van justitie, gooide in augustus een knuppel in het hoenderhok na het hoog opgelopen conflict tussen advocaten en Openbaar Ministerie in het Marengo-proces. In Kamervragen verzocht hij het Ministerie van Justitie en Veiligheid om de advocatenregels opnieuw onder de loep te nemen en waar nodig aan te scherpen.
De CDA’er stelde in zijn vragen onder meer aan de kaak dat meerdere advocaten werkzaam bij eenzelfde kantoor verschillende verdachten in dezelfde strafzaak kunnen bijstaan. Ook als de kans bestaat dat hun belangen uiteenlopen, zoals in de Marengo-zaak. Hij doelde hiermee onder andere op advocaten van Ficq & Partners die in dit proces meerdere verdachten bijstaan.
Vrije advocaatkeuze
De vrije advocaatkeuze staat echter voorop, antwoordt Dekker op een bundeling vragen hierover. ‘Meerdere verdachten kunnen dus dezelfde advocaat kiezen. De regel schrijft niet voor dat men nooit meerdere verdachten in een zaak mag bijstaan; dat wordt anders als hun belangen tegenstrijdig zijn of dreigen te worden.’
In dat geval is het echter nog altijd aan de advocaat zelf om hier alert op te zijn en een inschatting te maken, aldus de minister. ‘De lokale deken als toezichthouder zal het gedrag van de advocaat op deze kernwaarden toetsen. […] Ik ben van mening dat deze regel voldoende handvatten biedt om het bijstaan van meerdere verdachten, waarbij sprake is van een verstrengeling van belangen, tegen te gaan. Gelet op het organische karakter van de gedragsregels is er ook ruimte om door de verruwing en verharding in het criminele milieu de interpretatie daarvan aan te scherpen.
Ook de gedragsregels omtrent belangenverstrengeling zijn volgens de minister ‘helder en behoren het organische karakter te behouden om mee te bewegen met maatschappelijke ontwikkelingen.’ Een verbod op het bijstaan van meer dan één cliënt zou de kernwaarde onafhankelijkheid juist beperken, stelt Dekker. ‘Het is aan de deken om toezicht te houden op de correcte naleving hiervan.’ In augustus trokken meerdere advocaten al min of meer dezelfde conclusie.
Contante betalingen niet te verbieden
Dekker ziet ook geen heil in een door Van Dam gewenst algeheel verbod op contante betalingen aan advocaten. Dit is nu nog in uitzonderingsgevallen toegestaan, tot maximaal 5.000 euro per cliënt per jaar. Er zijn gevallen te bedenken waarin contante betalingen ‘een functie hebben’, bij relatief lage bedragen zoals griffierechten of de eigen bijdrage in een toevoegingszaak bijvoorbeeld. Ook komt het voor dat er beslag is gelegd op de rekeningen van een cliënt of dat de bank diens rekening heeft geblokkeerd.
Maar boven alles kunnen contante betalingen aan advocaten niet eens worden verboden, ‘omdat contant geld een wettig betaalmiddel is,’ onderstreept Dekker.
Klik hier voor alle Kamervragen van Van Dam en de antwoorden erop van de minister.