Op 21 september is er een nieuwe toeslag geïntroduceerd binnen het systeem van gesubsidieerde rechtsbijstand, speciaal gericht op wijkrechtspraak. Vanaf 1 januari 2024 zal deze toeslag ook beschikbaar zijn voor rechtsbijstand in andere wijkrechtbanken.
Deze toeslag is van toepassing op toevoegingen die zijn aangevraagd voor procedures bij de wijk- of buurtrechter in Amsterdam, Den Haag of Tilburg. De invoering van deze toeslag markeert de voortzetting en uitbreiding van wijkrechtspraak, een initiatief dat in de afgelopen jaren in verschillende arrondissementen is geëxperimenteerd. De succesvolle resultaten van deze experimenten in Eindhoven en Rotterdam hebben geleid tot de integratie van wijkrechtspraak als een structurele mogelijkheid binnen het juridische proces, met plannen om dit concept uit te breiden naar andere arrondissementen. Recentelijk zijn wijkrechtbanken ook van start gegaan in Amsterdam, Den Haag en Tilburg.
De noodzaak voor rechtsbijstand in deze wijkrechtbanken is onderzocht door het adviesbureau Significant, dat evaluaties heeft uitgevoerd in de al langer bestaande wijkrechtbanken in Eindhoven en Rotterdam. Op basis van deze evaluaties heeft Significant aanbevelingen gedaan. Deze aanbevelingen worden momenteel gebruikt door de Raad voor Rechtsbijstand, in samenwerking met het ministerie van Justitie en Veiligheid en vertegenwoordigers van de beroepsgroep, om een landelijke regeling voor rechtsbijstand in wijkrechtbanken te ontwikkelen. Deze landelijke regeling zal naar verwachting van kracht worden op 1 januari 2024.
Concrete aanbevelingen
Concreet stelt Significant voor om bovenop de toevoegvergoeding een toeslag van drie punten toe te kennen voor de extra werkzaamheden die gepaard gaan met wijkrechtbankzaken. In afwachting van de landelijke regeling heeft de Raad voor Rechtsbijstand in overleg met het ministerie besloten om deze toeslag al open te stellen voor rechtsbijstand in de recent opgerichte wijkrechtbanken in Amsterdam, Den Haag en Tilburg.
Tot 1 januari geldt voor rechtsbijstand in de wijkrechtbanken in Eindhoven en Rotterdam een bijzondere subsidieregeling waarin advocaten geen aanspraak kunnen maken op de toeslag. Deze toeslag is evenmin beschikbaar voor eventuele wijkrechtbankinitiatieven in andere regio’s. Op basis van de aanstaande regeling zal de toeslag vanaf 1 januari 2024 landelijk beschikbaar zijn voor advocaten die rechtsbijstand verlenen in wijkrechtbankzaken.
