Nederlandse strafrechtadvocaten hebben veelvuldig contante betalingen geaccepteerd, ondanks dat dit tegen de eigen tuchtregels indruist. Contante betalingen boven de 5.000 euro moeten advocaten overleggen met de lokale deken, maar ook dit werd vaak nagelaten.
Slechts in uitzonderlijke gevallen mogen strafrechtadvocaten contact geld aannemen van een cliënt, bijvoorbeeld wanneer er beslag is gelegd op de bankrekening of een cliënt om andere redenen geen bankrekening heeft. Volgens NRC blijkt uit onderzoek, uitgevoerd door de unit Financieel Toezicht Advocatuur in opdracht van de dekens, echter dat advocaten ook contact geld aannamen wanneer er bijvoorbeeld een inzameling was geweest om de advocaat te kunnen betalen, of de cliënt een beroep had waarin grotendeels met contant geld betaald werd. Dit zou kunnen betekenen dat advocaten zich schuldig hebben gemaakt aan schuldwitwassen of schuldheling.
Eerder moeten optreden
Van de 45 onderzochte strafrechtkantoren nam een ‘royale meerderheid’ contant geld aan. Voor het onderzoek werd de financiële administratie van de jaren 2018 tot 2020 bekeken. Vooral in 2018 en 2019 werden de tuchtregels geschonden. De dekens verklaren de afname van het aantal contante betalingen in 2020 door de aankondiging van het onderzoek en de daaropvolgende discussie binnen de beroepsgroep.
Tegen het NRC zegt deken Evert-Jan Henrichs van de Amsterdamse Orde van Advocaten dat het “ernstig en niet goed is dat de regels in deze mate niet zijn gevolgd. We hebben moeten constateren dat er een cultuur is ontstaan waarin onvoldoende is gelet op de regels rondom contante betalingen. En als toezicht op de advocatuur hadden wij daar als dekens misschien ook wel eerder tegen moeten optreden.”
Het Openbaar Ministerie (OM) hanteert, wanneer het gaat om schuldwitwassen en schuldheling, voor advocaten een terughoudend opsporings- en vervolgingsbeleid. Ook tuchtrechtelijk gezien zullen er volgens Henrichs geen sancties volgen voor het merendeel van de advocaten die de fout in gingen: “Juist omdat de regels in zulke brede zin werden overtreden, maar de advocaten ook in brede zin tot inkeer zijn gekomen. Dat merk ik ook in contacten met advocaten. Daarom hebben we besloten dat we die zaken niet voor de tuchtrechter brengen.” De dekens zullen in enkele gevallen nader onderzoek doen, maar het onderzoek kan voor het overgrote deel als waarschuwing worden gezien. Wel zullen de dekens strenger gaan toezien op naleving van de regels rondom contante betalingen.
Vinger aan de pols
Vanaf dit jaar zullen advocatenkantoren in de jaarlijkse vragenlijst die zij moeten invullen, worden gevraagd naar de hoeveelheid cash die zij hebben aangenomen. Henrichs: “Daardoor verwachten we veel beter een vinger aan de pols te kunnen houden. We kunnen kijken in welke gevallen gericht onderzoek moet worden gedaan. En als zou blijken dat advocaten die lijst niet naar waarheid hebben ingevuld, dan zullen we genadeloos zijn. Dan hang je.”
Tot slot dringen de dekens er bij de Nederlandse Orde van Advocaten sterk op aan de regels te wijzigen. Zo zou het maximaal te ontvangen bedrag in contanten verlaagd moeten worden tot duizend euro. Ook zouden alle contante betalingen overlegd moeten worden met de deken.
