Het familierecht is volop in beweging, maar één ding zal nooit veranderen: het is en blijft mensenwerk dat niet kan worden vervangen door techniek. Glenda Raap, voorzitter van de Nederlandse vereniging van Familie- en erfrecht Advocaten Scheidingsmediators (vFAS) vertelt hoe het vakgebied zich ontwikkelt.
Wat is je naam, waar werk je en wat is je expertise?
“Mijn naam is Glenda Raap. Ik ben familierecht advocaat-mediator en partner bij Cleerdin & Hamer. Ik houd mij met name bezig met mediations of overlegscheidingen, donorovereenkomsten en meerouderschap.
Sinds april 2023 ben ik voorzitter van de vFAS. Daarnaast ben ik parenting coördinator, bijzondere curator en voor de beroepsopleiding advocaten hoofddocent voor de Leerpraktijk Familierecht en vaardighedentrainer.”
Welke trends en/of ontwikkelingen zie jij vanuit jouw rol als voorzitter bij de vFAS binnen het rechtsgebied personen- en familierecht?
“Het familierecht is de afgelopen jaren enorm in beweging. Niet alleen door allerlei maatschappelijke ontwikkelingen, maar ook omdat familierecht een complex en veelomvattend rechtsgebied is. De tijd dat je als advocaat familierecht ‘erbij’ deed is echt voorbij. Je ziet over de gehele lijn een steeds verder gaande specialisatie, niet alleen als familierechtspecialist, maar ook binnen het rechtsgebied zelf. Dus advocaat-mediators die zich bijvoorbeeld alleen nog maar bezig houden met relatievermogensrecht, of erfrecht, of mediations.
Een vFAS advocaat-mediator moet niet alleen beschikken over de benodigde juridische kennis, maar ook over de vaardigheden om bijvoorbeeld een scheiding goed te kunnen begeleiden. Niet alleen in de hoedanigheid van mediator, maar ook in de rol van advocaat. Het is een rechtsgebied dat veel vraagt van de professionals die daarbinnen werkzaam zijn. Niet alleen om alle kennis up-to-date te houden en te blijven ontwikkelen, maar ook qua mentale belasting en weerbaarheid. Binnen de vFAS besteden we aan al deze facetten de nodige aandacht in de diverse opleidingen die door ons opleidingsinstituut IMFO worden verzorgd. Op die manier kunnen wij hoogwaardige dienstverlening bieden.”
Werken jullie bij de vFAS al veel met AI?
“Het jaarlijkse vFAS congres stond dit jaar in het teken van de toekomst: de vFAS advocaat en mediator 2.0. Tijdens het congres was er onder andere een lezing over AI. De conclusie was dat AI op bepaalde vlakken tot meer efficiëntie kan leiden, maar ook dat familierecht mensenwerk is en blijft en niet kan worden vervangen door techniek.”
Kun je ons meer vertellen over enkele recente initiatieven of projecten waaraan de vFAS heeft gewerkt onder jouw leiding?
“Op dit moment zijn er veel ontwikkelingen gaande. Tijdens onze ALV in juni hebben de leden ingestemd met een statutenwijziging. Hierdoor kunnen advocaten eerder aspirant-lid worden en starten met onze specialisatieopleiding. Deze bestaat uit een juridische specialisatie en een mediationopleiding. Na deze statutenwijziging kunnen advocaten nadat zij met goed gevolg de beroepsopleiding advocaten met de Leerpraktijk Familierecht hebben afgerond zich aanmelden als aspirant-lid. Dit sluit ook aan bij de ontwikkelingen van steeds eerdere specialisatie die ik net schetste.
Daarnaast houden wij ons bezig met het initiatief vanuit de overheid om te komen tot een Centraal Mediatorsregister. Wij zijn hiervoor een gesprekspartner van het Ministerie van Justitie en Veiligheid en adviseren daarin ook. Het doel van het register is om te komen tot de wettelijke bescherming van de titel ‘mediator’. Wat ons betreft is dit een goede ontwikkeling, zeker ook voor de rechtzoekende.
Wij maken ons er hard voor dat dit register ook daadwerkelijk de bescherming gaat bieden die het belooft. Daarvoor is nodig dat voor de rechtzoekende duidelijk is dat je in geval van een geschil niet geholpen bent door op zoek te gaan naar een mediator, maar dat je op zoek moet gaan naar een mediator die qua achtergrond en specialisatie aansluit bij jouw geschil. Net zoals bij artsen het geval is. Als je problemen hebt met je hart, ga je niet naar een KNO-arts. Dat geldt hiervoor ook.”
Waarom is die wettelijke bescherming zo belangrijk?
“Als je gaat scheiden, dan wil je niet alleen een mediator die qua vaardigheden in staat is om deze scheiding goed te begeleiden, maar ook een mediator die over de deskundigheid beschikt om de rechtsgevolgen van een scheiding – en dat zijn er veel meer dan vaak wordt gedacht – in kaart te brengen en daarover te adviseren en de afspraken die partijen maken ook in juridische zin goed vast te leggen. En daar gaat het nu vaak mis.
Mensen denken dat ze het goed doen door voor hun scheiding samen naar een mediator te gaan. Maar als dit een mediator is zonder juridische achtergrond en specialisatie (en dus niet een juridische cursus van een aantal dagen), kan dit tot heel veel ellende leiden. Een echtscheiding die juridisch niet goed wordt begeleid, kan voor de rechtzoekende tot veel schade leiden, zowel in materiële- als in immateriële zin.
Zonder de vereiste juridische kennis van een gespecialiseerd advocaat-mediator, is de kans op (juridisch) ondeugdelijke convenanten groot en de gevolgen meestal onomkeerbaar. Waardoor mensen uiteindelijk toch nog terechtkomen in allerlei langslepende en vervelende procedures. Een hoop ellende dus, die voorkomen had kunnen worden als ze bij een vFAS advocaat-mediator terecht waren gekomen in plaats van bij een mediator met een niet-juridische achtergrond.
Voor het mediatorsregister pleiten wij er dan ook voor dat daarbinnen wordt gewerkt met een subregister per rechtsgebied en daarbinnen ook per specialisatie en achtergrond. En dat als ik als consument aangeef in de zoekfunctie dat ik een mediator zoek voor een scheiding, daar alleen mediators verschijnen die qua deskundigheid voldoen aan de daarvoor gestelde kwaliteitseisen. Doe je dit niet, dan biedt een Centraal Mediatorsregister vooral schijnveiligheid. Gelukkig ziet het er vooralsnog naar uit dat vanuit de overheid ook de nodige zorgvuldigheid in acht wordt genomen bij het vormgeven van dit register. Wij hebben er alle vertrouwen in dat dit register aan de benodigde kwaliteitseisen zal voldoen.”
Lees ook:
