In de rubriek Mijn eerste pleidooi vertellen advocaten over de allereerste keer dat ze in de rechtbank het woord mochten voeren. Voor de één was dat vorige maand, voor de ander decennia geleden, maar de meeste advocaten kunnen zich hun pleitdebuut nog levendig herinneren. De eerste zitting van Marivonne van Kralingen liep uit op een wonderlijk werkbezoek.
Marivonne van Kralingen
Arbeidsrechtadvocaat, mediator en partner Voor de Zaak in Venlo
Beëdigingsdatum: 22 januari 2010
De zaak
“Na mijn afstuderen, nog vóór mijn beëdiging, mocht ik met mijn patroon mee naar een zitting. Daar nam hij het op tegen een onervaren advocate. Achterin de zaal zat ik me te verbazen over de kansen die zij in mijn ogen liet liggen. ‘Ik had het jou wel moeilijker gemaakt’, pochte ik na afloop tegen mijn patroon. ‘Oh ja?’, reageerde hij lachend. ‘Prima, dan is de volgende zaak voor jou.’
Die volgende zaak was een zaak rond bedrijfseconomisch ontslag, die via de rechtsbijstandverzekeraar bij ons kantoor terechtkwam. Bij de reorganisatie van een bedrijf was een deel van het personeel met een vaststellingsovereenkomst uit dienst gegaan. Twee medewerkers vochten hun ontslag aan, omdat ze vonden dat hun functies niet binnen de reorganisatie vielen. Wij – ik dus – stonden één van de medewerkers bij. De werkgever hield vol dat mijn cliënt functie A bekleedde, de functie die kwam te vervallen. Aan mij de taak om de kantonrechter te overtuigen dat mijn cliënt functie B had, de functie die wel bleef bestaan.
Ik was vastbesloten om deze zaak tot een goed einde te brengen, want ik moest mijn grote mond natuurlijk wel waarmaken. Ik verdiepte me in het werk van mijn cliënt: wat had hij al die jaren precies gedaan en onder welke taakomschrijving viel dat? Ik kwam erachter dat de werkgever maar weinig steekhoudende argumenten had waarom mijn cliënt functie A zou hebben gehad. Wat mij betreft was het overduidelijk dat hij functie B deed en dus niet binnen de reorganisatie viel. Alle bewijzen daarvoor nam ik op in mijn pleitnota. Over mijn pleidooi had ik een goed gevoel: mijn verhaal was immers een stuk sterker dan dat van de werkgever.
Mijn cliënt was best gespannen voor de zitting, dus ik nam uitgebreid de procedure met hem door: ‘We gaan naar de rechtbank, de werkgever doet zijn verhaal, wij doen ons verhaal, nog een paar vragen van de rechter en dan gaan we weer naar huis. De uitspraak volgt een paar weken later’. Tenminste, dat dacht ik…”
Het pleidooi
“Op de ochtend van de zitting meldden mijn cliënt, mijn patroon en ik ons bij de rechtbank. Tot onze grote verbazing werden we daar niet alleen begroet door de werkgever en hun advocaat, maar ook door de andere medewerker die zijn ontslag aanvocht, en zíjn advocaat. Omdat de zaken op elkaar leken, had de rechtbank klaarblijkelijk besloten om ze gezamenlijk te behandelen. Ze waren alleen ‘vergeten’ dat aan ons te melden.
Terwijl we met het hele gezelschap de zittingzaal in liepen, probeerde ik te bedenken hoe dit zou gaan. Het waren weliswaar twee werknemers van hetzelfde bedrijf, maar hun situaties waren niet hetzelfde. Wat betekende dat voor mijn pleidooi? En hoe legde ik dit uit aan mijn cliënt?
Lang hoefde ik daar niet over te piekeren. Kort na aanvang van de zitting zei de rechter: ‘Ik heb de stukken van beide zaken gelezen en geconcludeerd dat ze inhoudelijk dermate verschillen, dat we ze tóch achter elkaar moeten bespreken. Wie gaat er eerst?’ De advocaat van de andere werknemer reageerde net iets sneller dan ik. Er zat niets anders op dan de rechtszaal weer te verlaten. Ik mocht dan klaar zijn voor mijn pleitdebuut, mijn pleitdebuut was dat kennelijk nog niet voor mij.
Dagtrip
Een uur later werden we voor de tweede keer binnen geroepen. De zitting verliep zoals verwacht: de werkgever lichtte hun verzoek tot ontslag toe, wij verweerden ons, de rechter stelde vragen. Het leek er aanvankelijk op dat de rechter meeging in ons verhaal; dat mijn cliënt de functie had vervuld die niet zou komen te vervallen. Bovendien was de wederpartij vol lof over het functioneren van mijn cliënt: eigenlijk konden ze echt niet zonder hem, maar helaas waren ze genoodzaakt hem toch te laten gaan.
Tegen het einde van de zitting bleek de rechter echter toch niet volledig overtuigd van het takenpakket van mijn cliënt. ‘Ik denk dat we met z’n allen een bezoek moeten brengen aan dit bedrijf’, zei hij ineens. ‘Dan kan men ter plekke uitleggen welke werkzaamheden meneer daar precies uitvoert.’ Ik sputterde nog wat tegen, maar de werkgever vond het een uitstekend idee. ‘Mooi’, zei de rechter. ‘Laten we gaan.’
Tot verbijstering van alle aanwezigen werd de zitting stilgelegd. Met het hele gevolg, inclusief de griffier, liepen we de rechtbank uit en stapten we in de auto. Mijn hoofd tolde, wat gebeurde hier in vredesnaam? Gebeurde dit vaker? Het stelde me gerust dat mijn patroon net zo in de war was als ik. ‘Dit heb ik nog nooit meegemaakt’, zei hij.
Lift
Het bezoek aan het bedrijf werd een aaneenschakeling van ongemakkelijke momenten. De rechter kwam veel later aan dan wij, waardoor we eerst samen met de werkgever en hun advocaat in de directiekamer moesten wachten. Daarna volgde een rondleiding door het bedrijf, waarbij de collega’s van mijn cliënt aan de rechter moesten laten zien wat mijn cliënt de hele dag deed. In onze beleving kon het niet anders dan dat de werkgever vanuit de auto telefonisch instructies had uitgedeeld. Wat de collega’s vertelden, was de perfecte omschrijving van de overbodig geworden functie A, waarbij ze volgens mijn cliënt een aantal belangrijke taken achterwege lieten. Voor hem moet het ook een idiote situatie zijn geweest.
Toen de rechter eindelijk opdracht gaf om terug te keren naar de rechtbank, vroeg de advocaat van de werkgever ons om een lift. Daar zaten mijn patroon en ik natuurlijk totaal niet op te wachten, maar weigeren leek ons geen optie. Ik krijg nog buikpijn als ik eraan denk hoe vreemd die autorit was.
Terug in de zittingszaal kwam de rechter meteen ter zake. ‘Ik heb genoeg gezien. Meneer had functie A. Die functie is komen te vervallen, dus ik ontbind per direct de arbeidsovereenkomst onder toekenning van de kantonrechtersformule.’ En daarmee was de kous af. Niet alleen was de zitting uitgemond in een nogal merkwaardige dagtrip, de rechter had ook dezelfde dag nog uitspraak gedaan. Van de procedure zoals ik die mijn cliënt had voorgespiegeld, was werkelijk niets overgebleven.”
De evaluatie
“Vijftien jaar na dato is het mij nog steeds een raadsel wat er die dag in de rechter was gevaren. We hoorden later dat hij de arbeidsovereenkomst van de andere werknemer die ochtend al had ontbonden. Misschien had de rechter gewoon zin in een uitje? We zullen het nooit weten.
Een rechter die afwijkt van de gebaande paden maak ik nog steeds wel eens mee, maar zo’n omweg als bij deze zaak, is gelukkig niet meer voorgekomen. Nog steeds leg ik cliënten voorafgaand aan de zitting duidelijk uit wat ze die dag kunnen verwachten. Sinds die eerste keer houd ik wel altijd een slag om de arm. ‘In princípe gaat het straks zo en zo’, zeg ik dan. ‘Maar ik kan niets garanderen.’”
Lees ook:
