Een bestaande toezegging van het kabinet heeft ook het woensdag gepresenteerde coalitieakkoord gehaald: met extra geld moet de sociale advocatuur de komende jaren worden versterkt, ‘in lijn met de aanbevelingen van de Commissie Van der Meer’. Verder worden griffierechten met een kwart verlaagd.
Foto presentatie coalitieakkoord: Bart Maat / ANP
De passage over dit laatste uit het coalitieakkoord is kort, maar duidelijk: ‘We vergroten de toegang tot het recht voor burgers en mkb door griffierechten te verlagen met 25%.’ Dit zal de schatkist in 2024 naar verwachting zo’n 55 miljoen euro kosten.
Verder schrijven VVD, D66, CDA en ChristenUnie dat ze de sociale advocatuur willen versterken ‘in lijn met scenario 1 van de aanbevelingen van de commissie evaluatie puntentoekenning gefinancierde rechtsbijstand (commissie-Van der Meer)’. Deze commissie drong vijf jaar geleden al aan op structureel 127 miljoen euro extra voor de sociale advocatuur, om weer tot realistische vergoedingen voor advocaten te komen.
Op Prinsjesdag werd al bekend dat dit extra bedrag in 2022 inderdaad op tafel komt ten gunste van de gefinancierde rechtsbijstand, maar dat het in de jaren erna weer zal worden afgebouwd. Hoe de coalitiepartijen hier in de komende jaren precies mee om zullen gaan, is nog onduidelijk. Wel noteren zij in hun akkoord dat er ‘een substantiële maatschappelijke bijdrage wordt verwacht van de gehele advocatuur’. Maatschappelijke bijdragen vinden grote advocatenkantoren prima, lieten zij eerder doorschemeren, maar in financiële bijdragen aan de sociale advocatuur zien zij niets.
Maatschappelijk effectieve rechtspraak
Verder wil het nieuwe kabinet meer gaan inzetten op ‘maatschappelijk effectieve rechtspraak’ en herstelrecht. Zo wordt er gerept over ‘laagdrempelige alternatieve geschillenbeslechting, al dan niet in combinatie met partners uit het sociale domein naar het voorbeeld van buurtrechtspraak en “mediation”.’ Daarnaast bevat het akkoord het voornemen om het aantal door de overheid gevoerde juridische procedures tegen burgers te beperken.
Een flinke som geld is gereserveerd voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit, een van de speerpunten uit het akkoord. Hier moet een miljard euro extra per jaar naar toe; voor zowel de versterking van de gehele justitiële keten als de modernisering van het Wetboek van Strafvordering. Daarnaast is er extra geld gereserveerd voor de beveiliging van ‘criminaliteitsbestrijders, journalisten, rechters, advocaten, bestuurders en andere hoeders van de rechtsstaat’.
De Raad voor de rechtspraak heeft al laten weten positief te staan tegenover de kabinetsplannen om de toegang tot het recht te verbeteren. ‘Ook is de Rechtspraak blij dat er ingezet blijft worden op maatschappelijk effectieve rechtspraak, met initiatieven zoals wijkrechtspraak die zorgen voor laagdrempelige toegang tot de rechter,’ aldus een publieke reactie. ‘Hetzelfde geldt voor het voornemen van het nieuwe kabinet om wetten meer te beoordelen op eenvoud, menselijke maat en uitvoering.’
Het gehele coalitieakkoord is hier te downloaden
