In de Verenigde Staten strijdt een advocatenkantoor voor de mogelijkheid om externe ‘non-lawyer’-investeerders en aandeelhouders aan te trekken voor advocatenkantoren. In een poging de overheid zo ver te krijgen om de wet te moderniseren, klaagt Jacoby & Meyers vier raadsheren aan van het New York Supreme Court. In Engeland is deze strijd al gestreden.
Jacoby & Meyers is een van de pioniers die de weg wil plaveien voor liberalisering van de eigendom van advocatenkantoren. In mei startte het kantoor een proces waarin het bepleit dat Rule 5.4 van de Professional Code – het verbod op onder meer het accepteren van externe investeringen – gedateerd is en niet-grondwettelijk. De huidige technische ontwikkelingen, de verbreding van online business en outsourcing naar wereldwijde markten hebben een groot effect op de uitoefening van het recht in de 21e eeuw, zo luidt het betoog.
Daarnaast, zegt het kantoor, worden met de Rule business- en professionele belangen geschaad. Modernisering zou het makkelijker maken voor kantoren om financiers te vinden en te concurreren met juridische professionals die geen last hebben van beperkingen.
Consultatie
Bovendien, benadrukt Jacoby & Meyers, doet de Commission on Ethics van de American Bar Association (ABA) momenteel onderzoek naar alternatieve businessstructuren (ABS) en wat die kunnen betekenen voor de toegang tot het recht voor mensen die er zelf de middelen niet voor hebben. De ABA consulteert de industrie om inzicht te krijgen in de ethiek en (meer)waarde van ABS. Bij de aankondiging van de consultatie zei de ABA: “The competitive environment in which US firms of all sizes now operate has changed, and at least one New York-based litigation firm with fewer than 40 lawyers converted its office in London to operate as a Legal Disciplinary Partnership (LDP) – a form of ABS that permits up to 25 percent of a law firm’s partnership to be formed by non-lawyers.” De discussie is niet langer alleen theoretisch, erkent het orgaan. Het onderzoek is een teken aan de wand dat ook de VS warmloopt voor eventuele wijziging van de wet.
Doos van Pandora
Advocaat-Generaal Eric Schneiderman is het niet met het kantoor eens en is bang dat er een doos van Pandora opengaat als de claim van Jacoby & Meyers wordt ingewilligd. De AG zegt in de memorie van toelichting bij zijn motie tot afwijzing van de rechtszaak: “Plaintiff’s claims have no merit – indeed, many border on frivolous.” Hij is van mening dat Rule 5.4 is ontworpen om de onafhankelijkheid en loyaliteit van de advocaat te verzekeren.
Belangenconflicten door banden met investeerders mogen daaraan niet tornen. “Het kantoor kan zelf wel geloven dat het nooit zou buigen voor financiële druk, maar alleen al het bestaan van dergelijke relaties kunnen het vertrouwen van het publiek in het vakgebied ondermijnen”, zo redeneert de AG. Bovendien kan dit kantoor volgens hem niet vooruitlopen op het gedrag van de vele andere advocaten die dan vrij zouden zijn om investeerders aan te trekken.
Managementexpertise
In de VS is het verbod op betrokkenheid van niet-advocaten bij juridische ondernemingen traditie, maar ook daar begint deze te wankelen. De ontwikkelingen in Groot-Brittannië en ook Australië spelen daarbij een belangrijke rol. De Legal Services respectievelijk Profession Act in die landen – uit 2007 en 2004 – staan model voor hoe juridische bekwaamheid en commerciële doeleinden samen kunnen gaan.
De Britse LSA maakt het onder meer mogelijk dat niet-advocaten advocatenkantoren in eigendom hebben, dat niet-advocaten partner mogen worden en dat de bedrijven vreemd kapitaal mogen aantrekken. Ook werd voor advocatenkantoren door de LSA een beursgang mogelijk, evenals overname van en door concurrenten. Voordeel is volgens voorstanders vooral dat er managementexperts met een gezonde portie ondernemingszin worden binnengehaald en dat de dienstverlening breder wordt. Het binnenhalen van kapitaal brengt daarnaast concurrentie teweeg, wat op zijn beurt positief kan doorwerken in de toegang tot het rechtssysteem.
Update 26 augustus: zie ook dit artikel in Wall Street Journal