Stibbe spant een kort geding tegen het OM en de Staat, en heeft een tuchtklacht ingediend tegen Pels Rijcken. Volgens Stibbe heeft het OM jarenlang het verschoningsrecht van Stibbe-advocaten geschonden, en adviseerde Pels Rijcken hierover onjuist. De NVSA sluit zich aan bij het kort geding.
Dit bevestigt Stibbe-partner Daan Doorenbos na berichtgeving hierover in het FD en NRC van afgelopen weekend. In de tuchtklachten gericht tegen Pels Rijcken, landsadvocaat Reimer Veldhuis en een andere partner, stellen Doorenbos en Stibbe-advocaat Tim de Greve dat zij willens en wetens de rechter verkeerd hebben geïnformeerd en hebben bijgedragen aan de schending door OM en de FIOD van het verschoningsrecht van meerdere Stibbe-advocaten, zo bericht NRC.
Het kort geding en de tuchtklachten komen voort uit een zich al jaren voortslepende strafzaak van het Openbaar Ministerie tegen vermogensbeheerder Box Consultants uit Waalre, wegens verdenkingen van witwassen en valsheid in geschrifte. Gedurende het onderzoek zouden FIOD- en OM-ambtenaren jarenlang informatie hebben vergaard uit vertrouwelijke e-mails tussen Box en de advocaten van Stibbe, onder wie Doorenbos. Pels Rijcken treedt in deze procedure sinds 2016 op als juridisch adviseur van het OM.
Stibbe en het OM vechten al jaren een juridische strijd uit over de gang van zaken in het opsporingsonderzoek. Volgens de Stibbe-advocaten hebben het OM en de FIOD welbewust hun verschoningsrecht geschonden door tijdens het onderzoek de vertrouwelijke e-mails tussen Stibbe en Box Consultants te gebruiken in plaats van te vernietigen. Doorenbos ontdekte dit toen enkele van zijn mails aan zijn cliënt opeens opdoken in een tuchtklacht van het OM tegen de accountant van Box.
‘Geheimhoudersfunctionarissen‘
Met het kort geding eist Stibbe dat het OM onmiddellijk stopt met het lezen van vertrouwelijk e-mailverkeer tussen advocaten en hun cliënten. Het kort geding dient op woensdag 16 februari bij de rechtbank in Den Bosch.
De huidige werkwijze van het OM en de FIOD zou als volgt zijn: interne ‘geheimhoudersfunctionarissen’ van de FIOD moeten het vertrouwelijke karakter van in beslag genomen e-mails beoordelen, voordat een mogelijk belastend e-mailbericht al dan niet in het strafdossier belandt. Dit terwijl e-mails die overduidelijk van een advocaat afkomstig zijn of gericht zijn aan een advocaat, meteen verwijderd moeten worden.
Mocht Stibbe zijn gelijk halen in de zaak, dan moet deze werkwijze direct stoppen. Dat zou ‘de bestrijding van financieel economische criminaliteit in Nederland bevriezen en opsporingsonderzoeken extreem, onnodig en onverantwoord lang ophouden’, aldus een voormalig projectleider van de FIOD in het FD. Het OM noemt de aantijgingen van Stibbe ‘feitelijk onjuist’, en ‘insinuerend’.
‘Tuchtklacht nodeloos schadelijk’
Volgens de tuchtklacht van Doorenbos heeft Pels Rijcken ten onrechte geadviseerd dat het OM het verschoningsrecht mocht schenden. Ook zouden de betrokken Pels Rijcken-advocaten hebben geadviseerd over het verhullen van deze schendingen bij de rechter. Tevergeefs overigens; de rechtbank in Den Bosch oordeelde reeds in 2018 dat er inderdaad sprake is geweest van schending van het verschoningsrecht in het onderzoek naar Box. De Hoge Raad bevestigde dit begin 2021.
De tuchtklacht is ingediend op het moment dat Pels Rijcken nog nauwelijks is bekomen van het miljoenenfraudeschandaal veroorzaakt door wijlen notaris en bestuursvoorzitter Frank Oranje. Het gehele kantoor, dus ook de advocatenpraktijk, staat momenteel nog onder verscherpt toezicht van de Haagse deken; dit is sinds begin september 2021 Inge Aardoorn-Fuchs, opvolger van Arjen van Rijn. Als gevolg van het schandaal laaide afgelopen jaar bovendien de politieke discussie over de positie van Pels Rijcken als landsadvocaat op.
Pels Rijcken noemt de tuchtrechtelijke verwijten niet alleen feitelijk onjuist, maar ook ‘ongefundeerd en nodeloos schadelijk’. ‘Wij zullen ons met de kracht van argumenten en met gebruikmaking van correcte informatie tegen deze tuchtklacht verzetten en zien de afwikkeling met vertrouwen tegemoet,’ stelt het kantoor.
Update 17/1: NVSA sluit zich aan bij kort geding
De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) omschrijft in een reactie de gewraakte werkwijze van het OM als ‘bestendig en in de praktijk gangbaar’. Ook spreekt de vereniging van ‘een schrikbarend beeld […], talrijke misstanden en gebrekkige waarborgen’. De NVSA sluit zich dan ook aan bij het kort geding van Stibbe. ‘De toets omtrent het verschoningsrecht dient slechts daar te worden uitgevoerd waar deze thuishoort: in het kabinet van de rechter-commissaris.’
Volgens de NVSA, die de dagvaarding van Stibbe inzag, omzeilt het OM ‘welbewust de regels door alle mailcorrespondentie te vorderen’. ‘OM en opsporing vinden blijkbaar dat zij zelf en dus zonder rechterlijke tussenkomst mogen beoordelen of het verschoningsrecht geldt. Onze vereniging duidt dit aan als miskenning van het verschoningsrecht.’
Bovendien blijkt volgens de NVSA dat er in deze zaak (het onderzoek Castor) onzorgvuldig met geheimhouderstukken is omgegaan, bijvoorbeeld door ze te printen en op te bergen in makkelijk toegankelijke ordners. ‘Bovendien blijken geheimhoudersfunctionarissen niet of onvoldoende geschoold te zijn in het herkennen van verschoningsgerechtigd materiaal,’ constateert het bestuur van de vereniging.
