Legal tech-expert Jeroen Zweers zou technologie in willen zetten om de druk binnen de sociale advocatuur te verlichten. “Op naar een nieuwe generatie procedures, waarmee niet de huidige 32 procent, maar 80 procent van de conflicten in Nederland binnen een jaar zijn opgelost.”
Een van de hoekstenen van een rechtvaardige samenleving is dat iedereen, ongeacht zijn economische situatie, gelijke toegang heeft tot het rechtssysteem. Het rechtssysteem moet er zijn om de rechten van alle burgers te beschermen en te waarborgen. Helaas worden mensen met een laag inkomen vaak geconfronteerd met uitdagingen bij het krijgen van toegang tot juridische hulp en bijstand.
De sociale advocatuur speelt een essentiële rol in het verlenen van deze toegang. Sociale advocaten zetten zich in voor de belangen van mensen die zich geen dure advocaat kunnen veroorloven en nemen vaak zaken aan waarbij de financiële vergoeding beperkt is. Ze spelen een belangrijke rol in het verdedigen van de rechten van kwetsbare groepen en het waarborgen van een eerlijk en rechtvaardig rechtssysteem.
Onder druk werken
Het is mijns inziens dan ook niet toelaatbaar dat deze sociale advocatuur onder de druk blijft werken die nu ervaren wordt. Er zijn snel effectieve oplossingen nodig om de druk te verlichten. Het zal jullie niet verbazen dat ik veel potentie zie in het gebruik van slimme technologieën, zoals proces automatisering. Technologie kan worden ingezet om juridische processen efficiënter te maken, waardoor sociaal advocaten hun werk en praktijk efficiënter kunnen inrichten en zo met minder werkzaamheden meer burgers kunnen bijstaan.
In dit kader ben ik vol lof over het Project Perspectief, waarmee de Raad voor Rechtsbijstand praktische knelpunten uit de sociale advocatuurpraktijk te lijf gaat met innovatieve oplossingen. Oplossingen die het werk en werkproces van de sociaal advocaten efficiënter en toekomstbestendig maken. Maar technologie biedt meer mogelijke oplossingen. Zo kunnen online platforms voor juridische informatie en zelfhulp burgers zonder juridische achtergrond helpen om beter inzicht te krijgen in hun rechten en verplichtingen. Deze platforms kunnen informatie en hulp bieden bij veelvoorkomende juridische kwesties, zoals huurgeschillen, arbeidsconflicten en consumentenzaken.
Langslepende conflicten
Een andere, veelomvattende oplossingsrichting wordt nagestreefd door een onlangs opgericht consortium. Volgens het consortium is een belangrijke oorzaak van het vastlopen van Nederland en het Nederlands rechtssysteem dat veel conflicten veel te lang doorslepen. Kennisinstituten, de overheid en Dutch Legal Tech namens de legal tech sector hebben daarom de handen ineen geslagen met het doel het conflictoplossend vermogen in Nederland te versterken. Ze hebben een programma ontwikkeld dat zich richt op bevordering van conflictoplossing in zeven conflictgebieden die zich in de Nederlandse maatschappij steeds weer manifesteren: de schaarse ruimte, samenwerking in het MKB, familieconflicten, schuldsaneringen, buurtoverlast, effectieve strafrechtelijke interventies en herstel bij letsel of grootschalige misstanden.
In 2030 moet het ‘kastje naar de muur’-systeem zijn omgezet in heldere te volgen routes. Weg met trage maatschappelijke transities, langlopende conflicten in de samenleving en bedrijven en hieruit voortvloeiende kosten en gezondheidsproblemen. Een oplossing voor verstoorde verhoudingen (denk aan Groningen en de Toeslagenaffaire), voor schuldenproblematiek, voor de vastlopende jeugdzorg en de overbelaste rechtspraak. Op naar een nieuwe generatie procedures, waarmee niet de huidige 32 procent, maar 80 procent van de conflicten in Nederland binnen een jaar zijn opgelost. De aanvraag bij het Nationaal Groeifonds wacht op goedkeuring.
Samen
Als je mij vraagt: Iedereen gelijke toegang tot het recht, hoe maken we dat mogelijk? Dan zou mijn antwoord zijn: samen. Alleen samen maken we het mogelijk. Door ten behoeve van een gezamenlijke en gedragen doelstelling onze kennis en expertise te delen en hierbij onze huidige werkwijzen ter discussie te durven stellen. Onze fouten onder ogen durven zien. Maar, hoe tegenstrijdig dit ook klinkt, ook bereid zijn opnieuw fouten te maken. Onze aloude oplossing om extra mensen aan te nemen, is in de huidige markt geen optie. Bovendien is die oplossing weinig schaalbaar. Het moet echt anders, de heilige huisjes moeten om. Dat gaat nu eenmaal met vallen en opstaan. Hierbij zullen we technologie moeten omarmen, wat niet gebruikelijk is in de juridische sector. En dat is spannend, en anders dan we gewend zijn. Door dit binnen een gereguleerde omgeving te doen, beperk je de risico’s, maar kom je toch vooruit. Ik geloof hierin.
