Wooncorporatie Vestia is gestart met de sloop van de Tweebosbuurt in Rotterdam-Zuid. De vooroorlogse woningen moeten plaatsmaken voor nieuwbouwwoningen. Door dit woonbeleid worden betaalbare huurwoningen vervangen door dure marktwoningen. Armere bewoners kunnen na de vernieuwing niet terugkeren.
Foto: Robin Utrecht / ANP
Sloop Tweebosbuurt
Drie jaar geleden kregen de huurders van de Tweebosbuurt te horen dat hun woningen plaats moesten maken voor nieuwbouw. Huurders hebben jarenlang actiegevoerd, maar dat heeft niet geholpen. De sloopplannen zijn als volgt: er worden in totaal 524 sociale huurwoningen gesloopt. Er komen slechts 137 nieuwe sociale huurwoningen terug, tegenover 101 vrije sectorwoningen en 143 koopwoningen die onbetaalbaar zijn voor veel huidige bewoners.
Huurders naar de rechter
In juli 2018 heeft Vestia het ‘Sociaal Plan herhuisvesting’ bekendgemaakt. Sinds de bekendmaking van dit plan hebben tientallen huurders geweigerd om de Tweebosbuurt te verlaten. Vestia heeft die bewoners afzonderlijk in meerdere groepen gedagvaard. In de eerste rechterlijke uitspraak (ECLI:NL:RBROT:2019:7128) oordeelde de rechter voor dertien huurders dat Vestia gerechtigd was de huurovereenkomsten op te zeggen wegens dringend eigen gebruik (art. 7:274 lid 1 sub c BW). Het eigen gebruik bestond in dit geval uit de sloop van de huurwoningen ten behoeve van herontwikkeling van het gebied.
In een andere zaak waarbij zeventien huurders betrokken waren (ECLI:NL:RBROT:2020:125), kwam de rechter echter tot de tegenovergestelde conclusie: Vestia had niet het recht om de huurovereenkomsten op te zeggen, omdat herstructurering niet als een dringend eigen gebruik zou worden aangemerkt. Motieven van financiële of bouwkundige aard zijn niet ten grondslag gelegd. Bovendien is Vestia er niet in geslaagd het sociaal-maatschappelijke motief te bewijzen dat de sloopplannen zou rechtvaardigden. De huidige herstructureringsplannen kunnen kortom de strenge toets van dringend eigen gebruik niet doorstaan.
Deze uitspraak bevestigde ook dat bewoners niet betrokken waren bij de totstandkoming van de herstructureringsplannen, en dat de correspondentie van Vestia aan de bewoners de indruk wekte dat de sloop een ‘voldongen feit’ was. Vestia heeft tegen deze beslissing hoger beroep ingesteld. De uitspraak wordt in december 2021 verwacht.
Sindsdien volgden andere rechterlijke uitspraken die vergelijkbaar zijn met die van 10 januari 2020.
In strijd met mensenrechten
Enkele dagen geleden hebben 5 speciale rapporteurs van de Verenigde Naties in een brief aan de Nederlandse overheid veel kritiek geuit op het Rotterdamse woonbeleid in de Tweebosbuurt. Door het aantal betaalbare woningen terug te dringen, juist in een tijd van woningtekort, wordt het recht op adequate huisvesting tegengewerkt. De sloop van zoveel betaalbare huurwoningen kan leiden tot armoede en dakloosheid. Bovendien gaat gentrificatie in de Tweebosbuurt, waarbij de buurt wordt opgewaardeerd om ruimte te creëren voor de midden- en hogere klasse, ten koste van de lagere klasse. Dit zijn vooral mensen met een migratieachtergrond wat leidt tot een discriminerende werking. Dit is schending van de internationale mensenrechtenwetgeving.
Gentrificatie als beleidsinstrument
Om een ‘verslechterd imago’ te verbeteren vindt de overheid het gerechtvaardigd om in armere buurten en buurten met mensen met een migratieachtergrond te interveniëren. Volgens Stadsgeograaf Cody Hochstenbach wordt de aanwezigheid van deze kwetsbare groepen mensen ‘an sich […] als een probleem gezien’. Ook zijn de problemen in arme wijken vaak juist het gevolg van jarenlange verwaarlozing door de overheid en woningcorporaties. Een buurt wordt alleen opgekapt als daar koopkrachtige mensen komen wonen.
Gentrificatie verschuift het probleem van kwetsbare groepen naar andere buurten waar nieuwe concentraties ontstaan. Blijkbaar vindt de overheid het niet waard om te investeren in mensen, maar wel in gebouwen. Op langere termijn wordt hierdoor de kloof tussen goedkoopste en duurste buurten alleen maar vergroot. Stadsgeograaf Cody Hochstenbach vindt dat hierdoor ‘stigma, segregatie en machtsongelijkheid groeien’. Terwijl de problemen van de armere bewoners uit het zicht verdwijnen, concentreren sociale, economische en culturele macht op de centrale plekken in de stad.
Meer weten?
Wilt u meer weten over dit onderwerp, altijd bijblijven met relevant nieuws én een complete databank in uw dagelijkse praktijk? Probeer OpMaat Huurrecht nu vrijblijvend uit. Vraag een proefabonnement aan en ontvang 2 weken gratis toegang.
