Afgelopen maandag pleit de werkgeversvereniging AWVN voor een coronaverlof voor thuiswerkende ouders en werknemers in quarantaine. Ook de vakbonden vragen de regering om een ruimhartig betaald coronaverlof. Voegt dit verlof nog wel iets toe aan de bestaande verlofregelingen?
Huidige verlofregelingen
Naast het gebruikelijke vakantieverlof en de verlofregelingen rondom zwangerschap/ouderschap, bestaan nog de volgende verlofregelingen in Nederland:
- Zorgverlof (art. 5:1 e.v. WAZO)
- Calamiteitenverlof (art. 4:1 WAZO)
- Bijzonder verlof
Zorgverlof
Een werknemer kan een beroep doen op zorgverlof als iemand in eigen omgeving ziek is geworden of hulpbehoevend is (art. 5:1 WAZO). Het gaat hierbij om:
- kinderen, partner, ouders, grootouders, kleinkinderen, broers en zussen;
- anderen die deel uitmaken van uw huishouden (bijv. een inwonende tante);
- bekenden (deze sociale relatie moet wel zo zijn dat het aannemelijk is dat u de zorg moet verlenen). Voorwaarde is dat u de enige bent die de zieke zorg kan geven.
Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in kortdurend en langdurend zorgverlof. Kortdurend zorgverlof geldt voor de verzorging van een zieke in de naaste omgeving. Voor de verzorging van iemand in de omgeving die levensbedreigend ziek is, heeft de werknemer recht op langdurend zorgverlof.
De werknemer heeft jaarlijks recht op maximaal twee weken kortdurend zorgverlof (art. 5:2 WAZO) en zes weken langdurend zorgverlof (art. 5:10 WAZO). Tijdens kortdurend verlof krijgt de werknemer tenminste 70% van zijn loon (art. 5:6 WAZO). Tijdens langdurend verlof heeft de werknemer geen recht op loon.
Calamiteitenverlof
Als de werknemer vrij moet nemen om een dringend privéprobleem op te lossen, dan heeft hij recht op calamiteitenverlof (art. 4:1 WAZO). Het dient hierbij te gaan om bijzondere persoonlijke of onvoorziene omstandigheden, zoals:
- een kind van school halen dat opeens ziek is geworden;
- de partner staat op het punt om te bevallen;
- de waterleiding is gesprongen en er moet meteen een loodgieter worden geregeld;
- een direct familielid overlijdt. Het familielid is een bloedverwant van de werknemer, zijn of haar echtgenoot of geregistreerd partner in de rechte lijn of in de tweede graad van de zijlijn;
- de werknemer moet naar de dokter en dit kan alleen onder werktijd. Of de werknemer moet iemand uit de naaste omgeving naar de dokter begeleiden.
De werknemer kan het calamiteitenverlof opnemen zo lang als nodig is om een dringend privéprobleem op te lossen. Dat kan van een paar uur tot een paar dagen duren. Er geldt geen maximum aantal uren calamiteitenverlof per jaar. De werknemer heeft gedurende het calamiteitenverlof recht op 100% doorbetaling van zijn loon (art. 4:1 lid 1 WAZO).
Bijzonder verlof
Bijzonder verlof is niet wettelijk geregeld. In de cao, arbeidsovereenkomst of bedrijfsreglement staat wanneer de werknemer recht heeft op bijzonder verlof. Hierin is opgenomen wanneer dit verlof mogelijk is, hoe lang het duurt en of het verlof betaald of onbetaald is. Voorbeelden van bijzonder verlof zijn:
- de begrafenis van een familielid;
- een huwelijk van een familielid;
- een ambtsjubileum;
- een verhuizing;
- zwangerschapsonderzoek;
- een examen.
Coronavirus en lockdown
Nu de scholen en kinderopvang gesloten zijn vanwege het coronavirus, kan de werknemer in beginsel voor een korte periode calamiteitenverlof opnemen. Zoals aangegeven duurt het calamiteitenverlof maximaal een paar dagen en kan uiteraard niet de gehele lockdown duren. Na het calamiteitenverlof zal de werknemer vakantieverlof moeten opnemen of iets anders moeten regelen.
Het advies is dan ook om met de werkgever in gesprek te gaan en samen tot een oplossing te komen. De werkgever kan een werknemer in ieder geval niet verplichten om vanwege corona verlof op te nemen. Zorgverlof is in principe niet mogelijk als het kind dat thuis zit niet ziek is.
Coronaverlof de oplossing?
De werkgeversvereniging AWVN pleit voor een coronaverlof voor thuiswerkende ouders en werknemers in quarantaine. Volgens de werkgevers moeten dat nadrukkelijk boven op de “kerstboom aan verloven” komen die er al is. Wanneer er niets geregeld wordt, leidt de huidige situatie op termijn ook tot extra ziekteverzuim, denkt de AWVN. “Het is een kwestie van tijd voordat spanning en stress leiden tot ziekteverzuim.” Ook de vakbonden en sommige politieke partijen vragen de regering om een ruimhartig coronaverlof.
Over het antwoord op de vraag wie voor de kosten van het coronaverlof moeten opdraaien, denken de verschillende partijen anders. De werkgevers willen dat de regering meebetaald aan het coronaverlof, en de vakbonden willen een coronafonds van de regering waaruit het coronaverlof wordt betaald.
Buitenland
In Duitsland is vorige week besloten om het zorgverlof voor ouders vanwege corona te verdubbelen. In plaats van tien verlofdagen heeft elke ouder recht op twintig verlofdagen. Alleenstaande ouders hebben recht op veertig verlofdagen. De Duitse regering heeft hiervoor een potje van driehonderd miljoen euro gereserveerd.
In België hadden ze vorig jaar al een regeling. Ouders konden in mei en juni verlof opnemen vanwege de sluiting van de scholen. Het verlof kon alleen voor enkele dagen worden opgenomen en gold voor ouders met kinderen van maximaal 12 jaar. De ouders konden vervolgens een uitkering aanvragen van 441 of 1148 euro.
Tot slot
Het demissionaire kabinet lijkt in overleg te zijn met werkgevers en vakbonden over het coronaverlof. Het is de bedoeling dat het kabinet daar financieel aan gaat bijdragen. De komende weken worden de plannen verder uitgewerkt, aldus de demissionaire minister Slob. Wordt dus vervolgd…
