Christ’l Dullaert, oud-advocaat, ondernemer en auteur van meerdere managementboeken voor advocaten, leerde zichzelf een nieuw ambacht: romanschrijven. Ze deelt de belangrijkste lessen die haar tot een betere schrijver maakten.
Wat is jouw band met de Zuidas en waarom figureert die zo nadrukkelijk in jouw romans?
“Ik heb veel artikelen, columns en managementboeken geschreven, maar met het schrijven van een roman legde ik mezelf een uitdaging op: kan ik ook in een andere stijl schrijven? Daarvoor ben ik naar de Schrijversvakschool gegaan. Daar zeiden ze dat als je een roman wilt schrijven, je moet kiezen voor iets waar je verstand van hebt, een wereld die je kent.
Ik heb nooit op de Zuidas gewerkt, maar ik ben wel advocaat geweest en ik heb ook heel veel voor de Zuidas gewerkt via mijn uitzendbureau voor advocaten en notarissen. Want de meeste aanvragen kwamen van de Zuidas, en ook van de kandidaten die wij plaatsten, was 70 procent afkomstig van de Zuidas. Zo leer je beide kanten kennen; je hoort wat de ervaringen zijn van de kandidaten en je hoort van de opdrachtgevers waarom ze mensen nodig hebben en wat de moeilijkheden zijn op kantoor.”
Hoe verwerk je die ervaringen in jouw boeken?
“In mijn boek verwerk ik uiteraard nooit namen van kantoren. Ik heb ook nooit een specifiek kantoor op het oog of een specifieke advocaat. Er zijn wel eens mensen die zeggen: ‘Goh is dat die partner van dat kantoor?’ Nou die partner ken ik dus helemaal niet. Ik gebruik altijd een mix van dingen die ik heb gehoord en dat meng ik met fantasie. Maar het is nooit te herleiden tot een kantoor of tot een persoon.”
Is de Zuidas een goede voedingsbodem voor een boek?
“Een hele hoop mensen denken dat als je schrijft over de Zuidas, je dan wel een karrenvracht ellende zal laten zien of allemaal steamy scènes. Maar ik heb de goede dingen van de Zuidas gezien, ook de minder goede dingen.
Alle kanten van de advocatuur hebben hun voor- en nadelen. Een eenmanskantoor kan fijn zijn, een kantoor met twintig mensen heeft voor- en nadelen, en de grote kantoren hebben dat ook. Ik spreek ook best veel jonge mensen die overwegen te gaan starten op de Zuidas. Dan noemen ze drie grote kantoren, en ik weet dat ze absoluut niet het verschil kunnen benoemen tussen die kantoren. Dan zeg ik: ‘Ga ook eens naar een middelgroot of een klein kantoor. Laat je niet alleen maar verleiden door de grote namen van de Zuidas. Kijk ook eens wat er nog meer te koop is.’ Dus ik ben niet lyrisch over de Zuidas, ik ben ook niet negatief over de Zuidas. Ik vind alle facetten interessant.”
In jouw eerste twee romans volgen we Karina van Amerongen, een succesvolle advocaat aan de Zuidas die in het tweede boek als eenpitter haar carrière voortzet. Ben je nu klaar met Karina en de advocatuur, of zit er nog een vervolg in?
“Ik heb mijn best gedaan zo te schrijven dat de boeken onafhankelijk van elkaar te lezen zijn. Het derde boek heb ik in de steigers staan. Er komen natuurlijk nieuwe hoofdpersonen bij, maar het gaat wel weer over Karina en de advocatuur. Maar ik ben nu eerst een boek aan het schrijven over female leadership. Ik wil vastleggen wat ik al jaren in mijn trainingen heb gedaan en wat mijn tips zijn. Het plan is om dat manuscript in november in te leveren
Welke schrijftips heb je meegenomen van de Schrijversvakschool?
“Eén ding wat ik bij die schrijversvakschool leerde, is dat als je dingen opsomt, zorg dan dat het derde ding wat je noemt afwijkend is. In Zondeval aan de Zuidas schrijf ik bijvoorbeeld op een gegeven moment: ‘Karina trok haar bureaulade open, daar lag een reservepanty, een lippenstift en een prentje van sint Christoffel, de beschermheilige van de reizigers.’
Dus oké, een reservepanty snap je, een lippenstift ook nog wel, maar zo’n prentje van Christoffel, dat is raar. Maar het zegt wel gelijk iets over die hoofdpersoon. In één zin kun je iets over de hoofdpersoon vertellen wat nét een beetje afwijkend is, maar ook heel kenmerkend.”
De tweede schrijftip is Show, don’t tell. Daar worden alle romanschrijvers mee om de oren geslagen. Je schrijft dus niet: ‘Hij werd ontzettend kwaad’ – dat is tell – maar je beschrijft het –show. Dus je schrijft: “Inmiddels kende zij het patroon. Eerst viel er een stilte, dan deed hij zijn ogen dicht en vervolgens kwamen de woorden in volzinnen sissend uit zijn mond. Zijn ogen rolden, het was alsof je een slang zag spreken. Ze wist dat hij zich beheerste, maar niets was vileiner dan zijn zacht uitgesproken woorden. Ze rolde altijd in een soort reflex haar mouwen extra naar beneden. Uit een soort angst dat hij haar zou bijten.’”
Wat is het verschil tussen een leuke anekdote en de typische advocatenschrijfstijl?
“Ik heb heel veel anekdotes gelezen voor de nominaties voor de Patroon van het Jaar. Een goede anekdote maakt dat je op het moment dat je het leest, je eigenlijk kunt voelen hoe die persoon zich heeft gevoeld. Of dat je het helemaal voor je ziet. Als je dat kunt dan beklijft die anekdote ook veel beter. Dat is een handige stijl om te beheersen, ook wanneer je juridisch moet schrijven of wanneer je een gesprek voert met een cliënt. Advocaten schrijven natuurlijk heel analytisch, of ze geven een uitleg van een wet. Maar als je beide stijlen beheerst, dan zorg je ervoor dat mensen aan je lippen hangen of je stukken graag lezen.”
Winactie!
Durf jij de uitdaging aan? Beschrijf in een paar zinnen jouw relatie met de Zuidas, of waarom je die juist helemaal niet hebt, en maak kans op het boek Zo ver van de Zuidas van Christ’l Dullaert. De beste anekdotes worden gepubliceerd op Advocatie.nl.
Deelnemen kan door een mail met anekdote en adresgegevens te sturen naar redactie@advocatie.nl. Deelnemen kan tot en met 6 augustus.
Lees ook:
