De Orde van Advocaten is kritisch op de donderdag gepresenteerde plannen van de Rechtspraak om de ‘corona-achterstand’ aan zaken weg te werken. Zo vreest de NOvA dat complexe zaken dreigen te worden ‘platgeslagen’. Er zijn liefst 17.000 zaken op de plank blijven liggen, meldt de Rechtspraak.
De Rechtspraak en het Openbaar Ministerie (OM) hopen de achterstand in zaken, die afgelopen voorjaar is ontstaan door de rechtbanksluitingen als gevolg van de corona-uitbraak, zo snel mogelijk in te halen. Het gaat om duizenden (straf)zaken: tussen 17 maart tot 21 mei moesten de rechtbanken noodgedwongen de behandeling van 14.000 zaken uitstellen, en de gerechtshoven ruim 3.000 zaken.
In een poging de achterstand komend jaar weer in te lopen, zal er vaker een enkelvoudige kamer (met één rechter) strafzaken afhandelen in plaats van de meervoudige kamer (met drie rechters), om zo de capaciteit aan rechters te vergroten. Hiertoe zullen ook gepensioneerde rechters tijdelijk de draad weer oppakken. Hiervoor is nieuwe wetgeving in de maak. Ook behelzen de maatregelen ruimere openingstijden, met nog meer avondzittingen dan nu al het geval is.
‘Door de aangekondigde maatregelen ontloopt niemand zijn of haar berechting,’ schrijft de Rechtspraak in een persbericht. ‘Het uitgangspunt is en blijft dat de belangen en rechten van verdachten, slachtoffers, hun familie en andere betrokkenen gewaarborgd zijn.’ Naar eigen zeggen is het in de afgelopen weken ‘gelukt om 75% van de rechtszaken te behandelen’, meestal online of telefonisch.
Het OM heeft zich intussen voorgenomen om in ‘lichtere strafzaken’ vaker gebruik te maken van de mogelijkheid om zelf een strafbeschikking op te leggen. Met name dit laatste kan op verzet van strafrechtadvocaten rekenen, blijkt uit diverse reacties op Twitter in de afgelopen dagen.
Zorgen om ‘afschalen’ strafzaken
Ook de Orde van Advocaten (NOvA) bekijkt dit voornemen van het OM met argusogen. “De NOvA heeft zich altijd kritisch getoond over het model waarin een aanklager straffen oplegt. Rechtsbijstand door advocaten is van cruciaal belang om voldoende evenwicht aan te brengen. Des te meer naarmate het gewicht van een zaak toeneemt.”
Verder stelt de advocatenorde dat het ‘afschalen’ van zaken van de meervoudige naar de enkelvoudige kamer niet moet leiden tot lagere vergoedingen voor sociaal advocaten ‘terwijl ze evenveel uren besteden aan het bijstaan van een verdachte of slachtoffer’. Vooral moet worden vermeden dat complexe zaken op deze manier worden ‘platgeslagen’, aldus de NOvA.
De orde heeft bovendien ‘principiële bezwaren tegen de enkelvoudige behandeling van een hoger beroep van zaken die in eerste aanleg normaliter naar de meervoudige kamer zouden zijn gegaan, maar die als gevolg van deze maatregelen enkelvoudig zijn afgedaan’. In dit scenario kijken immers nog maar twee rechters naar de zaak in plaats van zes, met ‘een verschraling van de functie van het hoger beroep’ tot gevolg.
