• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Nieuwsbrief
  • Magazine
  • Webshop
  • Contact en colofon

Advocatie

Dé nieuwssite voor advocaten, notarissen en juristen

  • Actueel
    • Nieuws
    • Business
    • Tuchtrecht
    • Nieuwe uitdaging
    • Deals
    • Human Interest
    • Opinie en blogs
    • Buitenland
  • AI, tech & legal
  • Podcasts
  • De Stand
    • Advocatuur Top 50
    • Notariaat Top 30
    • Archief De Stand
  • Uitgelicht
  • Vacatures
  • Opleidingen
  • Partners
    • Howden
    • OSR
    • PO-Online

Gelijkheid voor de wet stopt waar blinde vlek van rechters begint

9 oktober 2024 door Nicole Weidema

Ruim 70 procent van de advocaten die meewerkten aan een onderzoek naar vooroordelen in de rechtspraak, heeft weleens het vermoeden gehad dat een cliënt in de rechtszaal werd benadeeld als gevolg van zijn lage opleidingsniveau, migratieachtergrond of lage sociaal-economische positie.

Dat schrijven onderzoeksjournalisten van Investico in het rapport Klassenjustitie in Nederland. Investico onderzocht, in samenwerking met NOS op 3 en De Groene Amsterdammer, of het er in de rechtbank toe doet wat de etnische achtergrond, opleidingsniveau of sociaal-economische positie van een verdachte is. Het antwoord is een luid en duidelijk ja.

Migratieachtergrond

De cijfers liegen er niet om: ben je een laagopgeleide verdachte en heb je daarnaast ook een migratieachtergrond dan is de kans dat je in de gevangenis belandt één op vier. Word je verdacht van een misdrijf en ben je hoogopgeleid en heb je geen migratieachtergrond, dan is de kans dat je in de cel belandt één op twaalf.

De onderzoeksjournalisten baseren hun conclusies op een analyse van 1.2 miljoen beslissingen die het OM nam, ruim vijfhonderdduizend uitspraken van de rechter en meer dan tweehonderdduizend opgelegde gevangenisstraffen, tussen 2013 en 2022.

Investico deed ook een uitvraag onder 2.500 Nederlandse strafrechtadvocaten. Iets minder dan 10 procent (247) werkte mee aan het onderzoek. Een van hen verklaart de uitkomsten als volgt: “Het gaat niet bewust, maar een rechter kan zich makkelijker inleven in een blanke hoogopgeleide man.”

Reactie Rechtspraak

Iedere rechter is doordrongen van van het belang van gelijke behandeling, zegt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, in een reactie op het onderzoek. Naves:  “Iedereen is gelijk voor de wet, dit is een fundamenteel uitgangspunt in ons werk. Maar juist die vanzelfsprekendheid geeft het risico op een blinde vlek. Ik denk dat we nog alerter moeten zijn op het bestaan van vooroordelen en de mogelijke invloed hiervan op rechtspraak.”

Maatwerk

Naves verklaart de verschillen in strafoplegging deels door het maatwerk dat rechters toepassen. Dat maatwerk ligt er onder andere in dat iemand met een baan sneller een taakstraf krijgt, omdat het verlies van werk door een gevangenisstraf moet worden voorkomen. Dit is volgens de Rechtspraak in het belang van de dader én samenleving. Ook heeft het weinig zin om een boete op te leggen aan iemand die deze niet kan betalen. Een gevangenis- of taakstraf ligt dan juist weer meer voor de hand, aldus de Raad voor de rechtspraak. 

“Maar ondanks deze uitleg zien we ook dat er in de cijfers verschillen te zien blijven die niet direct kunnen worden verklaard”, zegt Naves. “Dit kan erop wijzen dat onbewuste vooroordelen van invloed kunnen zijn op beslissingen van rechters.”

Onderzoek en training

Naves dringt aan op wetenschappelijk onderzoek naar de rol van vooroordelen binnen de rechtspraak. Maar hij zet ook vraagtekens bij de vrijwilligheid van training op dit vlak. Er wordt aandacht besteed aan vooroordelen tijdens de opleiding tot rechter.

Daarnaast kunnen zittende rechters er zelf voor kiezen zich te blijven trainen in het herkennen van vooroordelen. Naves: “Ik vind dat we als rechters onszelf de vraag moeten stellen of deze vrijblijvendheid wel past bij het belang van dit thema en de voortschrijdende inzichten die we als organisatie en samenleving op dit vlak hebben.”

Lees ook:

Beste beleidsmaker: rechtbank Amsterdam vraagt politieke aandacht voor maatschappelijke knelpunten

Lees meer

Wie zit er straks aan de knoppen? AI als ruggengraat: deel II

Lees meer

De passie van John Brökling: vrijwillig als redder de zee opgaan

Lees meer

AI en Rechtspraak: geen robotrechter in de rechtzaal

Lees meer

Advocaat raadt veelpleger aan ander beroep te kiezen: “Je wordt voortdurend opgepakt”

Lees meer

Advocaat Shukrula trekt kort geding in

Lees meer

Neergeschoten advocaat krijgt geen schadevergoeding van de staat

Lees meer

Nieuwe stap in digitalisering rechtspraak: pilot met hoger beroep

Lees meer

Filed Under: Nieuws

Vorige artikel
Voormalig Bird & Bird-partner vijf jaar geschorst wegens ongewenste aandacht voor jonge advocaat
Volgende artikel
Notarissen tijdelijk uitgezonderd van nieuwe verplichtingen onder de Wet open overheid

Primary Sidebar

Topvacatures

Advocaat medewerker Arbeidsrecht Utrecht

Advocaat medewerker Onderneming en Commerciële Geschillen Den Haag

More vacancies

OverFusies

Magazine

Magazine

Best gelezen

  • Advocaat raadt veelpleger aan ander beroep te kiezen: “Je wordt voortdurend opgepakt”

  • Van jurisprudentie naar promptrecht: hoe LLM’s een nieuwe rechtsbron creëren

  • Tweede Kamer wil einde aan ‘notaris-hoppen’ door geweigerde cliënten

  • Nieuwe Uitdaging bij… Banning, Florent en Buren

  • Nieuwe stap in digitalisering rechtspraak: pilot met hoger beroep

Footer

  • Nieuws
  • Business
  • Human Interest
  • Innovatie & Tech
  • Opinie en blogs
  • Tuchtrecht
  • Gouden Zandlopers
  • Top 50 Advocatuur
  • Top 30 Notariaat
  • Advocatie Magazine
  • Vacatures
  • Partners
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Instagram
  • Youtube
  • Nieuwsbrief
  • Contact en colofon
  • Meld nieuws
  • Adverteren
  • Vacature indienen

Advocatie is een uitgave van
Lefebvre Sdu
Maanweg 174
2516 AB Den Haag

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU

Het laatste nieuws van Advocatie
twee keer per week in je mail
?

Meld je aan voor onze nieuwsbrief:

Aanmelden

×