Mediation staat middenin de altijd veranderende samenleving. Het is dan ook geen wonder dat het Handboek Mediation alweer voor de zevende keer een uitgebreide update heeft gekregen. Vorige week werd het eerste exemplaar aangeboden aan NRC-journalist Folkert Jensma.
De vorige druk van het handboek verscheen in 2017. Wat is er sindsdien in grote lijnen veranderd in het werkveld? Jolanda Elferink – redacteur en een van de auteurs van het Handboek Mediation en werkzaam als onder andere MfN-registermediator, rechtbankmediator, coach en trainer – beschrijft de belangrijkste ontwikkelingen.
“Mediation vindt op nog meer verschillende plekken plaats met een grotere diversiteit aan mensen. Denk daarbij aan mediation tussen burgers en overheidsinstanties in de grote landelijke dossiers (Groningen en Toeslagenaffaire) en bij allerlei spanningen in de samenleving waar mensen met verschillende achtergronden en belangen elkaar tegenkomen, bijvoorbeeld bij wachttijden in de zorg, beperkte ruimte om te wonen, de stikstofproblematiek, verblijf van asielzoekers in buurten et cetera.”
Niet meer weg te denken
Dat blijft niet onopgemerkt, ziet Elferink. “Bij bijvoorbeeld rechters, bedrijfsartsen, notarissen, managers en families staat mediation meer op het netvlies, het is niet meer weg te denken uit de wereld van geschilbeslechting.”
Ook wordt de drempel om te kiezen voor mediation steeds verder verlaagd. “De mediator sluit aan bij hedendaagse communicatiemiddelen. Mediationgesprekken vinden daarom nu ook online plaats en breiden zich ook uit tot (online) mediation met partijen in het buitenland, het is daarmee voor nog meer mensen toegankelijk.”
Dit betekent ook dat mediators altijd naar hun eigen vak moeten kijken en de manier waarop zij dat uitoefenen, zegt Elferink. “De diverse ontwikkelingen vragen van de mediator nog meer flexibiliteit en aansluiting bij plekken waar partijen en conflicten zich bevinden en wellicht nog meer autonomie, om stevig te staan en afwegingen te maken in een soms turbulente omgeving, dat het werk juist ook heel leuk en afwisselend maakt.”
Natuurlijke neiging om in te grijpen
Ook Hugo Prein werkte als redacteur en auteur mee aan de zevende druk van het Handboek Mediation – hij is al betrokken sinds de eerste druk, samen met Dick Bonenkamp, de oorspronkelijk initiafnemer van het boek. Hij is is sociaalpsycholoog en mededirecteur van het Transformative Mediation Institute. Hij wijst op de druk die op mediators kan worden gelegd, door opdrachtgevers, maar evenzeer door henzelf.
“Mediation gaat eigenlijk in tegen onze natuurlijke neiging om in te grijpen wanneer anderen ruziën met elkaar of om advies te geven als anderen met hun problemen bij ons komen. Het kan ook voor een ervaren mediator soms best nog wel eens moeilijk zijn om die neiging bij haarzelf te onderdrukken. Van de andere kant staat mediation ook onder voortdurende druk van de markt en van opdrachtgevers die resultaat willen zien en wel liefst zo gauw mogelijk.”
Waanzinnige wereld
Prein wijst erop dat de ‘waanzinnige wereld waarin wij leven’ behoefte heeft aan een gezond tegengeluid tegen wat hij stoere mannenpraat noemt: “Flink ingrijpen, harder straffen, de vuist op tafel, hard onderhandelen, de ander kleineren en belachelijk maken… Het is een benadering die weinig zoden aan de dijk blijkt te leggen op de lange duur. Ik hou een pleidooi voor ‘de zachte krachten’, een pleidooi voor de dingen die ertoe echt toe doen in het leven, zoals menselijk contact, de ander opmerken, zien en waarderen.”
Verschillende visies
Er zijn vele visies op wat mediation nou eigenlijk is, zegt Prein. De redactie van het Handboek Mediation verkent in het eerste hoofdstuk die kenmerken van het vak waar zij zelf enthousiast over zijn. Dat heeft, zo stelt Prein, twee verschillende verhalen opgeleverd. Het eerste is partijen helpen bij hun onderhandelingen om tot een oplossing te komen. Het twee is partijen helpen om met elkaar weer in gesprek te komen.
Prein: “Uit beide verhalen blijkt in ieder geval dat heel verschillende elementen ons kunnen aanspreken in mediation. Wij denken dat een rijkdom aan verschillende visies ook een inspirerende kracht kan zijn van het handboek.”
Handboek Mediation (7e vernieuwde druk) verscheen op 30 mei 2024 onder redactie van Dick Bonenkamp, Jolanda Elferink, Hugo Prein, Marc Simon Thomas en Sven Zebel, en is verkrijgbaar via Sdu en de (online) boekhandel.
Winnen!
Wil je een exemplaar van het Handboek Mediation winnen? Stuur dan snel een e-mail naar redactie@advocatie.nl. De eerste drie lezers ontvangen van ons een exemplaar.
Lees meer:
